رهاسازی زباله در دل طبیعت توسط گردشگران از مشکلات همه ساله شهرهای خطه شمالی و از جمله غرب مازندران در ایام مختلف سال و بویژه تعطیلات نوروزی است.
طبیعت وصف ناپذیر مازندران با هوای روح نوازش، جنگل های انبوه و بی بدیل و دریای بی کرانش هر ساله با آغاز فصل بهار میزبان میلیون ها مسافر و گردشگر است اما این مهمان نوازی به قیمت محصور شدن در ناآگاهی انسان ها و مدفون شدن در انبوهی از زباله تمام می شود.
حال ما مانده ایم و طبیعت هزار رنگی که به بی رنگی زباله هایی می بازد که به دور از رسم قدردانی به پاس آن همه مهربانی به طبیعت نثار می شود و از این همه ظلم بی خبریم و یا وانمود به بی خبری می کنیم که در هر صورت، مسوول خود ما هستیم و جای افسوس فراوان دارد.
تلاش برای ایجاد و یا تغییر الگوهای فرهنگی می تواند تلنگری باشد تا انسان های خفته در خواب غفلت، از روا داشتن بی مهری به طبیعت پرهیز کرده و برای نجات از دامی که با نابودی طبیعت برای خود پهن می کنند، با جدیت بکوشند.
یک عضو اصلی انجمن برنامه ریزان شهری و منطقه ای جهان معتقد است که اگر دخالت انسان در طبیعت از روی عقلانیت و عالمانه نباشد، موجب تخریب محیط زیست شده و رفاه و آسایش را از انسان سلب می کند.
اصغر ضرابی در سخنانی در همایش توسعه پایدار شهری تنکابن افزود: باید با برنامه ریزی و استراتژی توسعه پایدار در مدیریت شهری، از تخریب محیط زیست و فضاهای سبز موجود جلوگیری کرده و در جهت تقویت آن تلاش کنیم.
وی تطبیق نداشتن تصمیم گیری ها را مانعی بزرگ در توسعه هدفمند شهرها دانست و ادامه داد: با برنامه ریزی هدفمند و هماهنگ می توان راحتی، عدالت، سلامت، کارایی و محیطی شاد و جذاب را برای نسل امروز و فردا به وجود آورد.
ضرابی تاکید کرد: اگر محیط اجرایی به محیط علمی تبدیل شود، سردرگمی و پیچیدگی مسایل شهری همچون تخریب محیط زیست به راحتی حل می شود و دیگر شاهد چنین مشکلاتی نخواهیم بود.
یک کارشناس محیط زیست نیز در این باره گفت: گام نخست جلوگیری از آلودگی زیست محیطی، ساخت و ارایه الگوهای فرهنگی است که بتواند مردم را از آسیب هایی که ریختن زباله در طبیعت برای آنها به همراه دارد، آگاه کند.
فرهاد بهادری در گفت و گو با ایرنا به آسیب پذیری و شکننده بودن محیط زیست مازندران اشاره کرد و افزود: محیط زیست استان توان ماندگاری در برابر آلودگی هایی که به آن وارد می شود، ندارد و باید در این زمینه اقدامات جدی صورت گیرد.
وی اظهار داشت: دادن پلاستیک های جمع آوری زباله در مبادی ورودی شهر به مسافران، ایجاد محل های مناسب برای ریختن زباله و نصب علایم هشدار دهنده از جمله راهکارهای نجات طبیعت است.
این کارشناس نقش رسانه ها در تغییر الگوهای مربوط به حفظ محیط زیست را مهم و اثر گذار دانست و بر برنامه سازی و ارایه راهکار های جدید در این زمینه تاکید کرد.
یک شهروند تنکابنی با انتقاد از بی تفاوتی گردشگران نسبت به حفظ محیط زیست گفت: متاسفانه هر سال و بویژه در ایام نوروز شاهد هستیم که مسافران انواع مختلف زباله و آشغال خود را در حاشیه جاده و مسیرهای فرعی و اصلی می ریزند و با بی تفاوتی از کنار آن عبور می کنند که این کار زیبنده فرهنگ و آداب مردم سرزمین ایران نیست.
رضا منصوری به خبرنگار ایرنا افزود: باید از همه ابزار ها و مکانیسم های لازم برای اطلاع رسانی و آگاهی دادن به اشخاص برای حفظ محیط زیست استفاده شود و آنان را نسبت به عواقب تخریب آن آگاه ساخت.
وی تعداد مکان های جمع آوری زباله در حاشیه جنگل های دوهزار و سه هزار و نیز سواحل تنکابن را ناکافی دانست و اظهار داشت: با اقدامات پیشگیرانه از قبیل توزیع کیسه های زباله و افزایش تعداد مکان های جمع آوری زباله می توان از رهاسازی زباله ها در طبیعت به طور چشمگیری جلوگیری کرد.
بر اساس آمارها، از هر تن زباله حدود ۴۰۰ متر مکعب گاز گلخانه ای دی اکسید کربن و ۶۰۰ لیتر شیرابه خارج می شود.
شهردار عباس آباد نیز بر حفاظت از محیط زیست از سوی مسافران و گردشگران تاکید کرد و گفت: اکوسیستم شکننده شهرهای شمالی از یک سو و نبود و کمبود مکان برای دفن زباله ها از سوی دیگر می طلبد که به طور ویژه و ملی به مشکل تولید و انباشت زباله در مازندران نگریسته شود.
محمدرضا ملا امرجی در گفت و گو با ایرنا افزود: با توجه به تکمیل ظرفیت سایت های دفن زباله فعلی در غرب مازندران، یکی از دغدغه های ما یافتن مکانی برای دفن زباله های تولیدی جدید است که براحتی امکان پذیر نیست.
وی یادآور شد: جمع آوری زباله به عهده شهرداری ها است اما به دلیل محدودیت های مالی و امکانات، فقط قادرند زباله ها را جمع آوری کرده، در مکانی ریخته و بدون هیچ گونه تفکیکی فقط روی آن را با خاک بپوشانند؛ یا در جنگل ها، کنار سواحل یا رودخانه ها دپو کنند و در نهایت حصاری دور آن بکشند.
وی اظهار داشت: ریختن زباله ها در جنگل ها و طبیعت علاوه بر آلودگی محیط زیست، موجب فرار سرمایه گذاران خواهد شد.
ملا امرجی یادآور شد: بی شک تا زمانی که هر یک از انسان ها خود را موظف به حفاظت از محیط زیست طبیعی ندانند هیچ هشدار، بروشور و توصیه ای نمی تواند دست آدمی را از یغمای طبیعت کوتاه سازد.
روزانه به طور میانگین حدود ۲۰ تا ۶۰ تن زباله مربوط به شهر عباس آباد و ۲۵ روستای بخش مرکزی به صورت کاملا سنتی و غیر بهداشتی در منطقه پلهم چال انباشته می شود.
رییس حفاظت محیط زیست شهرستان تنکابن نیز با اشاره به این که باید بستر لازم برای استفاده مسافران از مواهب طبیعی ایجاد شود، تصریح کرد: در طول سال طرح های مختلفی برای پاکسازی سواحل و زیستگاه های طبیعی به اجرا در می آید اما با ورود مسافران و گردشگران بار دیگر این مکان ها مملو از زباله شده که باید اقدامات موثری در این زمینه صورت گیرد.
هادی منصور کیا بر تقویت گشت ها و پایش های زیست محیطی در ایام نوروز در بخش های محیط طبیعی و انسانی تاکید کرد و افزود: حضور مداوم نیروهای محیط زیست در عرصه های طبیعی بهترین عامل بازدارنده برای جلوگیری از تخریب محیط زیست است.
وی اضافه کرد: حل اساسی این معضل نیازمند فرهنگ سازی و آگاهی رسانی به مردم و تامین برخی از تجهیزات از جمله سطل های زباله برای جمع آوری زباله است زیرا فقدان سطل زباله در سواحل، جنگل ها و منزلگاه های مسافران موجب می شود تا زباله ها در دامن طبیعت رها شوند.
منصور کیا هماهنگی میان سازمان های مردم نهاد، شهرداری ها و دهیاری ها در راستای اجرای صحیح قانون مدیریت پسماند در جهت حفاظت از محیط زیست را ضروری دانست.
زباله های تنکابن در روز های عادی سال با حجمی معادل ۲۵۰ تن در منطقه پرده سر تخلیه می شود که ۱۰ تن از آن را زباله خشک تشکیل می دهد.
شهردار نشتارود به یکی از دلایل رهاسازی زباله از سوی مسافران اشاره کرد و گفت: گردشگران اغلب احساس تعلق کمتری به شهر میزبان دارند؛ شاید آنها هیچگاه در شهرهای خود این رفتارهای نابهنجار را انجام ندهند اما در سفر این رفتارها برایشان عادی می شود.
منصور ابوالقاسمی با یادآوری این که پارک جنگلی دینارسرا و حیات وحش خشکه داران در حوزه شهر نشتارود قرار دارد، به ایرنا اظهار داشت: باید کاری کنیم که مردم احساس کنند فضاهای عمومی متعلق به تک تک افراد است و برای حفظ و آلوده نکردن آن تلاش کنند.
وی افزود: حتی نگاه های اعتراضی مردم به افرادی که مسایل زیست محیطی را رعایت نمی کنند، موجب می شود که این افراد خود را با جامعه هماهنگ و موارد را رعایت کنند.
وی با بیان این که شهرداری ها از امکانات محدودی در این زمینه برخوردارند، ادامه داد: باید با نگاهی ملی به مشکلات شهرهای غرب مازندران نگریست زیرا در غیر این صورت این مسایل همچنان به قوت خود باقی خواهد ماند.
بر اساس ماده ۷ قانون مدیریت پسماند، مدیریت اجرایی تمامی پسماندها غیر از صنعتی و ویژه در شهرها و روستاها و حریم آنها به عهده شهرداری و دهیاری ها و در خارج از حوزه وظایف شهرداری ها و دهیاری ها به عهده بخشداری ها است.
مدیریت اجرایی پسماندهای صنعتی ویژه به عهده تولید کننده است و در صورت تبدیل آن به پسماند عادی به عهده شهرداری ها، دهیاری ها و بخشداری ها خواهد بود.
طبیعت مازندران به رسم میهمان نوازی آماده نوروز می شود، برنامه ریزی ها برای آماده سازی شهرها و روستاها شدت می گیرد و نیروهای فراوان برای پاکسازی معابر و طبیعت بسیج می شوند اما با این همه نجات طبیعت نیازمند نو شدن اندیشه و باورهاست تا با هر ورودی به طبیعت دیگر معنایی از آلودگی و مرگ آن نباشد.
به این امید که این بهار، بهاری دگر باشد، با تحولی در اندیشه ها که طبیعت را پاس بداریم به خاطر همه داشته های بی مثالش که تجدیدناپذیر است و اگر نابود شد، ما تنها مسوول آن هستیم که با بی توجهی، حق حیات از نسل های آینده را سلب کرده ایم.
گزارش از: علیرضا پورعلم
