به گزارش IANN و به نقل از خبرگزاری ایرنا، پدیده کشند قرمز Red tide با شکوفائی فیتوپلانکتون های مضر در آب های دریا اتفاق می افتد در واقع مقدار معمول آن حدود ۲ هزار عدد در لیتر است و به علت تغییر رنگ آب دریا به رنگ سرخ یا مایل به سرخ آن را کشند سرخ (موج سرخ) می گویند.
دو عامل اصلی در ازدیاد فیتوپلانکتون ها دما و مواد مغذی به خصوص مواد فسفردار و نیترات است.
تخلیهٔ پساب های صنعتی و خانگی که مملو از موادی چون نیترات ها و فسفات ها هستند در دریا موجب فراهم شدن غذای زیاد برای فیتوپلانکتون ها و ازدیاد آنی جمعیت آن ها می شود. تناوب تابش ابر – آفتاب و بارندگی کمک به سزایی در رشد این موجودات می کند و وزش طوفان و گرد و غبار از طرف بیابان ها نیز باعث فراهم شدن ذرات آهن دار می شود.
بعضی از این فیتوپلانکتون ها از خود سم ترشح می کنند یا باعث فزونی اکسیژن با تک اتم می شود که باعث تخریب آبشش ماهی ها می شود و یا با مرگ این فیتوپلانکتون ها، باکتری های تجزیه کننده بقایای مرده این فیتوپلانکتون ها اکسیژن محلول آب را مصرف می کنند و در نتیجه ماهی ها و دیگر آبزیان منطقه دچار حالت خفگی و کمبود شدید اکسیژن شده و در نهایت منجر به مرگ آنها می شود.
این نوع پلانکتون گیاهی از مهر و آبان ماه سال ۸۷ در مناطق وسیعی از آبهای خلیج فارس و دریای عمان خسارات زیادی به ماهیگیران استان های هرمزگان، بوشهر، خوزستان وارد کرده است.
با توجه به گسترش بلوم پلانکتونی در آبهای سواحل ایرانی خلیج فارس و دریای عمان(استانهای هرمزگان، بوشهر و تا حدودی خوزستان و سیستان و بلوچستان) با عنایت به تفویض مسئولیت پیگیری و مقابله با این پدیده از سوی وزیر جهاد کشاورزی به مؤسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور خلاصه اقدامات به شرح ذیل توسط این مؤسسه صورت پذیرفت.
در این راستا اقداماتی از جمله اطلاع رسانی سریع و به موقع برای مقامات اجرایی درسطوح استانی و ملی، شناسایی گونه پلانکتون بلوم درسطح آبهای استانهای جنوبی کشور، تست سمیت روی موجودات آزمایشگاهی و بررسی اثر عصاره جلبک عامل ایجاد کَشَند قرمز بر موش انجام شد.
همچنین چندی پیش برای دریافت کمک از جامعه علمی کشور و اطلاع رسانی به موقع نیز همایش یک روزه شکوفایی پلانکتونی مضر با همکاری دستگاه های مرتبط اعم از سازمان شیلات ایران، سازمان محیط زیست، سازمان دامپزشکی، سازمان بنادر و دریانوردی، دانشگاهها و رسانه ها در تهران برگزار شد.
در این راستا، انجام محوریت علمی رویداد در استانهای هرمزگان و بوشهر و اطلاع رسانی به مقامات اجرایی خوزستان و سیستان و بلوچستان، همکاری با کمیته تهدیدات بیولوژیک وزارت جهاد کشاورزی و برگزاری جلسات ارزیابی امکان وقوع از منظر بیوتروریسم، برگزاری جلساتی با معاون رئیس جمهوری، ریاست سازمان حفاظت محیط زیست و معاونت محیط زیست دریایی آن سازمان و ارائه پیشنهادات مربوطه و شناسایی و مذاکره با محققان صاحب نام پدیده شکوفایی مضر جلبکی در دنیا صورت گرفته است.
هماهنگی با سازمان شیلات ایران و همراهی درخواست آن سازمان در خصوص حضور موثر موسسه در شناسایی و ارائه راهکارهای مربوطه با توجه به آسیب پذیری جوامع بهره بردار و صیادان جنوب، برگزاری جلسات با استانداری های هرمزگان، خوزستان و بوشهر و اطلاع رسانی لازم، تشکیل ستاد حوادث غیرمترقبه شیلاتی در استان هرمزگان، بوشهر و خوزستان با محوریت علمی پژوهشکده های تابعه موسسه(پژوهشکده اکولوژی خلیج فارس ودریای عمان و پژوهشکده میگوی کشور و خوزستان) از دیگر اقدامات انجام شده برای مبارزه با این پدیده به شمار می رود.
برای مقابله با این پدیده هماهنگی با سازمان دامپزشکی کشور و برنامه ریزی اجرای کارگاه آموزشی جهت کارشناسان آن سازمان در استانهای جنوبی، بررسی وضعیت کشورهای منطقه با برقراری ارتباط با محققین علوم شیلاتی و زیست محیطی کشورهای عمان کویت امارات، هماهنگی با معاونت امور مجلس و توسعه همکاریهای آفریقای وزارت جهاد کشاورزی به منظور ارسال اطلاعات و گزارشات موسسه به سفارت کشورهای حاشیه خلیج فارس و دریای عمان صورت گرفته است.
همچنین عملیات آزمایشی رُس پاشی در آبهای ساحلی بندرعباس، تهیه دستور العمل مبارزه با کشند قرمز در کارگاههای تکثیر و مزارع پرورشی میگو و ابلاغ آن به دستگاههای اجرایی، تشکیل کار گروه های مختلف در کمیته علمی به منظور تقیسم کار و تعیین شرح وظایف تمامی ارگانهای دریایی ذیربط و تدوین طرح ملی متشکل از پروژه های مختلف در زمینه پایش خلیج فارس و دریای عمان و مقابله با کشند قرمز، شرکت در همایش منطقه ای Technical meeting با حضور اساتید و کارشناسان خبره از حوزه کشورهای حاشیه خلیج فارس و سایر کشورهای دیگر در سازمان حفاظت محیط زیست انجام شده است.
در این راستا پنج ایستگاه در محدوده بندرعباس به ترتیب ایستگاه های سورو، اسکله شیلات، پارک دولت، بین قشم و هرمز، شمال غربی هرمز مستقر شده است.
همچنین عضویت در کمیته ملی مبارزه با کشند قرمز با مسئولیت سازمان حفاظت محیط زیست، تشکیل کمیته علمی با مسئولیت مؤسسه تحقیقات و عضویت سازمان حفاظت محیط زیست، مرکز ملی اقیانوس شناسی، سازمان بنادر و دریانوردی و دانشگاههای جنوب کشور و برنامه ریزی علمی جهت مبارزه با کشند قرمز، ادامه مونیتورینگ روزانه در مناطق ساحلی و ایستگاههای ثابت و مونیتورینگ هفتگی و ماهانه در آبهای دور از ساحل خلیج فارس(در استانهای هرمزگان، بوشهر و خوزستان) و بررسی های موردی در آبهای ساحلی سیستان وبلوچستان انجام می شود.
سفر هیئت سه نفره متخصصین مؤسسه تحقیقات شیلات ایران در تیر ماه سال جاری به کشور کره و بازدید از نحوه فعالیت انستیتو ملی تحقیقات و توسعه دریایی این کشور و مذاکره و تبادل نظر با کارشناسان و متخصصین آن مرکز علمی در خصوص مبارزه با پدیده کشند قرمز از دیگر اقدامات این موسسه می باشد.
تدوین، تصویب و اجرای طرح جامع مبارزه با پدیده کشند قرمز متشکل از ۱۶ پروژه تحقیقاتی با همکاری دانشگاهها و بخش خصوصی در زمینه های مونیتورینگ، مقابله، تشخیص سمیت، اثرات اجتماعی اقتصادی، راه اندازی اتاق HAB Room در پژوهشکده اکولوژی خلیج فارس ودریای عمان – بندرعباس به منظور پایش ماهواره ای روزانه آبهای خلیج فارس و دریای عمان و تهیه عکسهای رنگی ماهواره ای بصورت Online و پیش بینی و پیشگیری گسترش کشند قرمز و طراحی و ساخت سازه های بتونی فیلترینگ به منظور احداث فیلتر طبیعی در محل های ورود پسابهای منتهی به دریا در منطقه ساحلی بندر عباس بمنظور کاهش آلاینده های ساحلی و فیلتر نمودن آبهای آلوده وعامل ازدیاد کشند قرمز از دیگر اقدامات مبارزه با پدیده کشند قرمز طی سالهای اخیر بوده است./ ایرنا
