پایگاه خبری کشاورزی و منابع طبیعی (IANN)؛ ۱۱۰ فقره آتش‌سوزی در طول هفته گذشته در جنگل‌ها و مراتع ایران ثبت شده است. بخشی از جنگل‌ها و مراتع کشور در استان‌های کهگیلویه و بویراحمد، فارس، بوشهر و خوزستان از روزهای پایانی هفته گذشته تاکنون درحال سوختن هستند. آتش در منطقه خائیز استان کهگیلویه و بویراحمد و کوهستان بوشکان بوشهر شدت بیش‌تری دارد. این درحالی است که ارزش یک درخت بلوط ۱۰۰ ساله یک‌میلیارد تومان برآورد می‌شود و از سوی دیگر بسیاری از گونه‌های جانوری نیز سوخته‌اند. جنگل‌ها و مراتع کوه بوشکان در بوشهر و خائیز به‌دلیل وقوع صاعقه در مناطق صعب‌العبور به بالگرد آب‌پاش و تجهیزات هوایی نیاز دارد، ولی به‌دلیل این‌که دو سال است بودجه‌ای برای تأمین بالگرد مجهز به اطفای حریق به وزارت دفاع اختصاص داده نشده، اکنون تنها یک بالگرد آب‌پاش درحال کار است که آن‌هم به دلیل مشکلات فنی فعلاً قادر به پرواز نیست. نبود بالگردها و تجهیزات هوایی اطفای حریق سبب شده تا مردم محلی با دستان خالی در کنار نیروهای اطفای حریق برای خاموش کردن آتش تلاش کنند.
آتش حدود سه روز پیش در منطقه حفاظت شده خائیز به‌دلیل عوامل انسانی آغاز شد و به‌دلیل کمبود تجهیزات و امکانات همچنان ادامه دارد. هر چند که نیروهای محلی تا پای جان مشغول اطفای آتش سرکش شده هستند، اما شدت آتش از توان دست‌های خالی بیش‌تر است.
از روزهای پایانی هفته گذشته تاکنون بخشی از جنگل‌ها و مراتع کشور در استان‌های کهگیلویه و بویراحمد، فارس، بوشهر و خوزستان دچار حریق هستند. از بین تمام این‌ها آتش در منطقه خائیز استان کهگیلویه و بویراحمد و کوهستان بوشکان بوشهر شدت بیش‌تری داشت و به‌تبع آن خسارت‌های بیش‌تری نیز دامن جنگل‌های این مناطق را گرفته است.
اگر تجهیزات داشتیم آتش روز اول یا دوم خاموش می‌شد
جنگل‌ها و مراتع کوه بوشکان در بوشهر به‌دلیل وقوع صاعقه غرق در آتش شده بودند و به‌دلیل این‌که این اتفاق در مناطق صعب‌العبور رخ داده بود، عملیات اطفاء دشوارتر از همیشه شده بود. هر چند که سازمان جنگل‌ها اعلام کرد برای اطفای حریق در این منطقه به بالگرد نیاز است؛ اما نبود بالگرد و تجهیزات هوایی برای اطفای حریق سبب شد که مردم محلی پا پیش گذارند و در کنار نیروهای اطفای حریق سعی در کنترل آتش با کم‌ترین امکانات کنند.
براساس اخبار منتشر شده، روز جمعه یک بالگرد برای اطفای حریق به بوشهر اعزام شد که به‌دلیل نقص فنی از ادامه کار بازماند. محمد دهقان که از نیروهای محلی اطفاء در آتش‌سوزی‌های اخیر است، به ایسنا می‌گوید: اگر تجهیزات و تعداد افراد بیش‌تر بود، آتش‌سوزی در روز اول یا دوم خاموش می‌شد. در برخی از مناطق به‌دلیل صعب‌العبور بودن نیاز به بالگرد است و در برخی دیگر از مناطق به خودرو یا موتورسیکلت‌های مخصوص نیاز است، اما این امکانات فراهم نبود و مردم با هر چه در دسترس داشتند به میدان مقابله با آتش آمدند.
وقوع آتش در خائیز بر اثر اختلافات عشایری
هم‌زمان که بوشهر در آتش می‌سوخت، خائیز، منطقه حفاظت شده محیط‌زیست در استان کهگیلویه و بویراحمد، نیز دردی مشترک را تجربه می‌کرد. براساس گفته مسئولان محیط‌زیست استان کهگیلویه و بویراحمد داستان از این قرار بود که در جایی خارج از منطقه حفاظت شده و در مرز بین دو استان خوزستان و کهگیلویه اختلافات عشایری سبب وقوع آتش و وزش بادهای گرم و خشک بودن پوشش گیاهی منطقه سبب انتقال آن به منطقه حفاظت شده محیط‌زیستی شد. مسئولان محلی استان کهگیلویه و بویراحمد از همان ابتدا هشدار داده بودند که با توجه به حجم آتش، برای اطفای آن به بالگرد آب‌پاش نیاز دارند.
منطقه حفاظت شده خائیز که از مطلوب‌ترین زیستگاه‌های کل و بز در کشور است و گونه‌های دیگری همچون کاراکال و پلنگ را نیز در خود جای داده، در آتش می‌سوخت و با وجود هشدارها هنوز خبری از بالگردها برای اطفای حریق نبود. جنگل‌بانان، محیط‌بانان و مردم محلی با دست‌های خالی به جنگ آتش در زاگرس می‌رفتند، اما زور آتش از توان دست‌های خالی بیش‌تر بود.
دستور معاون اول رئیس‌جمهور هم به‌سرعت عملی نشد
عصر روز جمعه (۹ خرداد) درحالی‌که آتش در خائیز و بوشهر از کنترل خارج شده بود، علی عباس‌نژاد، فرمانده یگان حفاظت سازمان جنگل‌ها، گفت: برای اطفای آتش در این نقاط به بالگرد احتیاج است، اما پس از ساعت‌ها پیگیری هنوز هیچ کمکی به ما برای تأمین تجهیزات هوایی اطفای حریق نشده است. ساعاتی بعد خبر آمد که اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس جمهور، پیگیر موضوع شده و از حسین کلانتری، استاندار کهگیلویه و بویراحمد، خواسته است که با هماهنگی وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح و رئیس سازمان مدیریت بحران کشور، امکانات و تجهیزات اطفای حریق ازجمله بالگردهای آب‌پاش را به منطقه اعزام کند. به‌دنبال آن استاندار کهگیلویه و بویراحمد اعلام کرد از صبح روز شنبه (۱۰ خرداد) چهار فروند بالگرد آب‌پاش بر فراز کوه خائیز برای اطفای حریق عملیات خود را آغاز خواهند کرد؛ اما دستور معاون اول و قول استاندار نیز به‌سرعت عملی نشد.
آتش‌سوزی در جنگل‌های بوشهر که دلیل وقوع آن رخداد صاعقه عنوان شده است تا عصر روز شنبه ادامه داشت و منطقه حفاظت شده خائیز نیز همچنان در آتش نبود امکانات می‌سوزد و هم‌زمان تصاویر ناراحت‌کننده‌ای از سوگ مردم به‌دلیل وقوع آتش‌سوزی گسترده در زاگرس و حیات‌وحش آواره و کشته شده منتشر می‌شد.
آتش در دل زاگرس سر خاموشی ندارد
دهقان، یکی از نیروی‌های مردمی اطفای حریق، گفت: در آتش‌سوزی مرز بین استان فارس و بوشهر پرنده‌ها آسیب زیادی دیدند. با وجود این براساس اخبار رسمی عصر روز شنبه اولین بالگرد به منطقه حفاظت شده خائیز رسید و تنها یک‌بار آبگیری کرد.
هر چند که آتش کوهستان‌های بوشکان بوشهر پس از سه روز با تلاش بی‌وقفه محلی‌ها متوقف شد، اما آتش در دل زاگرس سر خاموشی ندارد.
کیومرث کلانتری، معاون محیط‌زیست طبیعی سازمان حفاظت محیط زیست، پیش‌بینی کرده بود که تا عصر روز شنبه آتش در منطقه حفاظت شده خائیز کنترل شود، اما این اتفاق نیفتاد و مسئولان محیط‌زیست شهرستان کهگیلویه و بویراحمد از شعله‌ور شدن مجدد آتش در این منطقه حفاظت شده خبر می‌دهند.
اختصاص ۱۵ میلیارد تومان برای تأمین تجهیزات هوایی حریق
جنگل‌های زاگرس نه تنها زیستگاه حیات‌وحش هستند، بلکه نقش زیادی در تأمین و ذخیره آب کشور دارند. همچنین ارزش اکولوژیک و خدماتی یک درخت بلوط در زاگرس حدود یک‌میلیارد تومان برآورد شده است. با وجود این آتش زاگرس در منطقه خائیز به‌دلیل عوامل انسانی آغاز شد و در سایه بی‌توجهی و کمبود اعتبار و امکانات تداوم دارد. بر اساس آخرین گزارش‌ها از سازمان جنگل‌ها در طول هفته گذشته ۱۱۰ فقره آتش‌سوزی در استان‌های جنوبی و زاگرسی به‌ویژه استان‌های بوشهر، کهگیلویه و بویراحمد، خوزستان، هرمزگان و استان فارس به‌وقوع پیوسته است و پیش‌بینی می‌شود که با افزایش دمای هوا و خشک شدن پوشش گیاهی آتش به این زودی از جنگل‌های کشور رخت برنبندد. با تمام این‌ها حسن روحانی، رئیس‌جمهور کشور، طی تماسی تلفنی با وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح و رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست بر ضرورت به‌کارگیری تمام امکانات و تجهیزات برای مهار آتش‌سوزی در جنگل‌های استان کهگیلویه و بویراحمد و نیز برنامه‌ریزی برای جلوگیری از تکرار حوادث مشابه تأکید کرد.
درباره این‌که چرا بالگردها به‌موقع به محل آتش‌سوزی نرسیدند، باید گفت طی دو سال اخیر اعتباری برای تأمین تجهیزات هوایی اطفای حریق در اختیار وزارت دفاع قرار نگرفته بود و این موضوع خسارت‌های آتش‌سوزی‌ها را دو چندان کرده است؛ اما گویا بهای تأمین اعتبارات برای این موضوع افتادن آتش به دل جنگل‌های گچساران، خائیز، بوشهر، فارس و… بود، چراکه سازمان برنامه و بودجه روز شنبه (۱۰ خرداد) ۱۵ میلیارد تومان به سازمان جنگل‌ها برای تأمین خدمات و تجهیزات هوایی حریق اختصاص داد که البته باید دید این اعتبار در مقابل بدهی‌های قبلی سازمان جنگل‌ها به وزارت دفاع آیا می‌تواند برای اجرای عملیات اطفای حریق کارساز باشد یا خیر؟
منبع: سبزینه، علی عبدالخالق
