سیب زمینی‌هایی که اخیرا در استان فارس دفن شد زوایای بسیاری از نظر اقتصادی دارد؛ چراکه ارزش واقعی آبی این محصول حدود ۲.۲ میلیارد تومان بوده که دولت تقریبا همه آب‌بهای بیش از هزار تومانی هر کیلوگرم سیب زمینی را به کشاورزان یارانه می‌دهد که البته دور ریختن و خاک کردن این محصول آب‌بر و یارانه‌دار، دور از انصاف است.
به گزارش پایگاه خبری کشاورزی و منابع طبیعی(IANN)، به نقل از ایسنا، با توجه به قیمت تمام شده ۱۵۰۰ تومانی اعلام شده از سوی وزارت نیرو برای هر متر مکعب آب استحصال شده، می توان گفت ۱۷۰۰ تن سیب زمینی دفن شده در استان فارس، یک میلیارد و ۴۶۲ میلیون لیتر آب (معادل یک میلیون و ۴۶۲ هزار متر مکعب) آب خورده است که بر این اساس ارزش ریالی آن بالغ بر دو میلیارد و ۱۹۳ میلیون تومان می‌شود.
حسن محمدی – رییس اتحادیه سیب‌زمینی کاران – درباره نحوه دریافت آب‌بها از تولیدکنندگان می‌گوید اگر بخواهند از کشاورزان آب‌بهای واقعی بگیرند هیچ تولیدی برای آن‌ها صرفه ندارد اما به عنوان مثال اگر محصولی مانند سیب زمینی مشمول قانون تعیین نرخ خرید تضمینی باشد از یک تا سه درصد نرخ اعلام شده از سوی دولت، به ازای هر کیلوگرم تولید از کشاورزان بابت آب‌بها دریافت می‌شود.
این یعنی دولت بابت خرید تضمینی ۱۷۰۰ تن سیب زمینی‌های مدفون استان فارس از کشاورزان به قیمت تضمینی کیلویی ۳۶۰ تومان، حدود ۶۱۲ میلیون تومان پرداخت کرده است که یک تا سه درصد آن را بسته به مدرن بودن یا نبودن سیستم آبیاری و میزان برداشت محصول در واحد سطح از کشاورز به عنوان آب‌بها دریافت می کند که در بهترین حالت کشاورزان حداکثر ۱۸ میلیون و ۳۶۰ هزار تومان آب بها پرداخت کرده‌اند و در این میان دولت بیش از ۹۷ درصد ارزش واقعی آبی این محصول را به عنوان یارانه تولید از کشاورزان دریافت نمی کند.
گرچه اگر ارزش واقعی ۱۷۰۰ تن سیب زمینی های پر حاشیه استان فارس را بخواهیم محاسبه کنیم باید به قیمت تمام شده حدود هزار تومانی هر کیلوگرم این محصول توجه کنیم که بر این اساس بهای مجموع آن ها به یک میلیارد و ۷۰۰ میلیون تومان می رسد که البته اگر قیمت ۲۰۰۰ تومانی و بیشتر آن را در مقاطع مختلف در بازار در نظر بگیریم رقم زیان و خسارات وارده به کشاورزان و کشور بسیار بیشتر از تصور می‌شود، چرا که در این میان برخی معتقدند ارزش واقعی آب حدود ۱۰ هزار تومان به ازای هر متر مکعب است!
با همه این عدد و رقم‌ها و یارانه هایی که در چنین وضعیتی از نظر آبی برای تولید سیب زمینی پرداخت شده باید پرسید چرا میلیاردها تومان هزینه و یارانه صرف سیب‌زمینی آب‌بری شد که به راحتی خاک شد و سرمایه های کشوری که قطره قطره آبش در چنین شرایط بحرانی می تواند مهم و حیاتی باشد، از بین رفت.
البته بماند که این هزینه ها و یارانه ها از منظر اقتصاد آبی به صرفه است یا خیر و اینکه اصلا چرا باید آنقدر سیب زمینی که به گفته عیسی کلانتری – وزیر اسبق کشاورزی – صادراتش برای کشور اصلا افتخار نیست، تولید کنیم که حتی با وجود صادرات سالانه حدود ۴۰۰ هزار تنی باز هم در فصولی کمبود باشد و در مقاطعی هم از شدت ازدیاد محصول دست به دامن خاک شویم تا خود دسترنج فاسد شده کشاورزان را ببلعد.
در واقع دولت که هزینه‌های سنگین میلیارد دلاری را برای اصلاح زیر ساخت‌های آب و خاک در نظر گرفته و برون رفت کشور از بحران آب برایش بسیار حائز اهمیت است، باید بیش از پیش به پارامترهای اقتصاد آب برای تولیدات کشاورزی توجه کند؛ چرا که به گفته کارشناسان، در چنین شرایطی حداقل درآمدی که می توان برای تولید و صادرات یک محصول کشاورزی متصور بود حدود دو دلار به ازای هر کیلوگرم است که البته برای سیب زمینی کمتر از۲۰ سنت بوده و ارزش اقتصادی ندارد که بخواهیم آن را برای صادرات هم تولید کنیم.
