طبیعت شمال کشور با وجود همه سرسبزی و طراوت خود انگار یک مهمان ناخوانده به‌عنوان فاضلاب شهری را در خود جای داده که به هیچ‌وجه هم قصد رهاکردن این خطه را ندارد. در شمال کشور به دلیل داشتن شرایط شرجی و رطوبت بالا با حفر کمتر از نیم متر می‌توان به فاضلاب شهری دست یافت که این معضل فضای مطبوع این خطه را با چالش‌های گوناگونی ازجمله بوی تعفن و عدم رعایت اصول بهداشتی رو‌به‌رو کرده است.
مدیریت فاضلاب شهری (اگو) که تحقق آن در شهرها از سوی وزارت نیرو و شرکت آب و فاضلاب است، هنوز در برخی شهرهای کشور دست به اقدام سازنده نزده و همچون دیگر شهرهای کشور، کمبود این امکان در شهرهای شمالی کشور کاملا محسوس است، باید به این نکته توجه داشت که وجود فضای سبز و طبیعت شمال با ترکیب فاضلاب شهری و ورود این فاضلاب به دریا آسیب‌های فراوانی را به دنبال دارد و به این ترتیب رفته‌رفته باید با طبیعت سبز و هوای پاک در این خطه نیز خداحافظی کرد. این درحالی است که فرماندار آستارا درباره نارسایی‌های مدیریت شهری و فاضلاب در استان‌های شمالی کشور می‌گوید: این مسأله به مشکل مهم توسعه شهری آستارا تبدیل شده است و موضوع باید از سه دیدگاه زیست محیطی، زیست انسانی و کشاورزی مورد بحث و بررسی قرار گیرد. سیروس شفقی با تأکید بر اینکه شهرستان آستارا یک بندر توریستی و گردشگر پذیر است، می‌افزاید: امیدواریم استفاده از منابع بانک توسعه اسلامی در کنار منابع دولت، عاملی برای حذف کامل این بحران باشد. او به نتیجه برگزاری نشست‌های مختلف با مدیران کشوری و استانی در این زمینه اشاره می‌کند و می‌افزاید: فرآیند اینگونه نشست‌ها باید آرامش و آسایش را به شهروندان منتقل نماید. شفقی تصریح می‌کند: مدیران شهرستان با شدت بخشیدن به مکاتبات خود، شرایط را برای تسریع در اجرای پروژه فاضلاب آستارا هموار کنند.
بوی تعفن همه جا را گرفته است
یک عضو شورای شهر آستارا درباره وضعیت مدیریت فاضلاب شهری به «آرمان» می‌گوید: بوی تعفن و فاضلاب تمام کوچه‌ها و معابر شهر آستارا را گرفته که این نارسایی فقط بخشی از معضل نبود مدیریت فاضلاب در شهرهای شمالی است بلکه این نارسایی با آلودگی محیط زیست همراه بوده است. فرشاد پورافقی می‌افزاید: باید برای رسیدگی به این معضل مسولان وزارت بهداشت ورود پیدا کنند تا آلودگی‌های محیطی ناشی از عدم مدیریت فاضلاب در این خطه را مدیریت کنند. برای مثال من که ساکن آستارا هستم برای شنا هیچ‌وقت به ساحل این شهر به‌دلیل وجود آلودگی های فراوان نمی روم. او تاکید می‌کند: باید به این نکته توجه داشت که آلودگی‌های موجود به طبیعت رودخانه و نهرها برمی‌گردد و در انتها نیز به دریا می‌ریزد و برای رهایی از این وضعیت با مسئولان اجرایی گوناگون کشور نامه‌نگاری شده و حتی نشستی نیز با رئیس آب و فاضلاب استان گیلان در روزهای ابتدای سال برگزار شد که این مقام مسئول قول داد با استفاده از اعتبارات بانک توسعه و تعاون مبحث اگوی شهری را پیگیری کند اما فعلا هیچ اقدام عملی در این زمینه انجام نشده است. پورافقی با بیان اینکه تحقق مدیریت فاضلاب و اگوی شهری همیاری مردم را می‌طلبد، تصریح می‌کند: برای ایجاد کمک‌های بلاعوض از سوی مردم در شورا مصوب شد تا از مردم پولی بابت راه‌اندازی شبکه آب و فاضلاب اخذ شود اما، تا کنون هیچ اقدام اجرایی انجام نشده است. این عضو شورای شهر آستارا با بیان اینکه هر ساله این معضل فقط مرور می‌شود و هیچ اقدامی هم در اینباره انجام نمی‌شود، تاکید می‌کند: با توجه به اینکه تاکنون مستقیما برای فاضلاب هزینه نشده و در اقدامات اخیر قرار شد که در قالب بانک توسعه اسلامی ۷۵ درصد اعتبار لازم برای اگوی شهری و ۲۵ درصد مابقی که شامل ۱۰ درصد از محل تبصره سه و ۱۵ درصد هم از منابع محلی تامین شود. باید توجه داشت که هم‌اکنون پیمانکاران در آنجا فعالیت می‌کنند اما سرعت کار بسیار کند است و با این روند شاید ۲۰ یا ۳۰ سال طول بکشد اما این کارها تمام نشود! این عضو شورای شهر آستارا با بیان اینکه با حفر یک مترزمین در شهرهای شمالی می‌توان به فاضلاب دست یافت، می‌افزاید: متاسفانه مردم شمال کشور انگار در فاضلاب زندگی می‌کنند که رفع این معضل نیازمند توجه مسئولان امر است. پورافقی با بیان اینکه مهم‌ترین معضل آستارا عدم دسترسی به فاضلاب شهری است، می‌افزاید: بالابودن سطح آب‌های زیرزمینی نه‌تنها باعث سرریز شدن فاضلاب در سطح خیابان و کوچه‌ها شده بلکه جداری از بوی مشمئزکننده آن، شیوع بیماری‌های خاص عفونی در بین مردم را در پی داشته که این نارسایی را می‌توان به‌عنوان مشکل اصلی زیست محیطی شهر آستارا دانست. به گفته او باید این معضل سرلوحه تمام اقدامات مسئولان در شورای شهر قرار بگیرد و برنامه شبکه فاضلاب شهری که سال‌ها پیش رها شده در یک بازه زمانی دوساله اجرا شود.
مدیریت فاضلاب برعهده وزارت نیروست
در ادامه یک عضو کمیسیون محیط زیست مجلس درباره وضعیت رسیدگی به فاضلاب در شمال کشور به «آرمان» می‌گوید: مدیریت فاضلاب بر عهده وزارت نیرو است و شرکت آب و فاضلاب و وزارت نیرو باید منابع دولتی آن را تامین کنند. مهرداد بائوج‌لاهوتی می‌افزاید: متاسفانه مشکل فاضلاب شهری در شهرهای شمالی کشور بسیار جدی است. او تاکید می‌کند: در شهرهای شمالی به‌دلیل وجود رودخانه‌های متعدد که از بستر شهرها عبور کرده و فاضلاب‌هایی که به رودخانه راه پیدا می‌کند و از آنجا به دریا می‌ریزد، وزارت نیرو و دولت باید برای این قضیه چاره‌اندیشی کنند. او تاکید می‌کند: اگر تمهیداتی در این زمینه اندیشیده نشود طبیعت شمال کشور در مدت کوتاهی ازبین می‌رود آن هم به این دلیل که در استان گیلان ۱۴ شهر وجود دارد اما با این منابع اندک برای تحقق مدیریت فاضلاب در هر یک از این شهرها بیش از ۱۰ سال طول می‌کشد که مدیریت شهری لحاظ شود امیدواریم اقدامات در این زمینه در اسرع وقت تحقق یافته و شاهد اقدامی در این زمینه باشیم. لاهوتی تصریح می‌کند: روند فعالیت در زمینه مدیریت شهری کند است و به نظر می‌رسد زمانی که این اقدامات به پایان برسد به دلیل اینکه با علم روز در تعارض است و با امکانات روز بسیار فاصله دارد فقط خرج اضافی است. اگر مسئولان می‌خواهند اقدامی کارساز انجام دهند باید سریع‌تر و دلسوزانه‌تر وارد عمل شوند نه‌اینکه اقدامات را مقطعی و بدون برنامه ریزی پیش ببرند. این عضو کمیسیون محیط زیست مجلس درباره فعالیت در زمینه مدیریت و احیای فاضلاب شهری از سوی سازمان‌های ذی‌ربط می‌افزاید: در این زمینه با کمبود منابع مواجه هستیم اما، هیچ خلأ قانونی وجود ندارد و باید وزارت نیرو با استفاده از توان بخش خصوصی در این امر بتواند قوی عمل کند.
زهرا سلیمانی، روزنامه آرمان
