پایگاه خبری کشاورزی و منابع طبیعی(IANN)/ گردشگری غذا یکی از انواع گردشگری است که می‌تواند نقش مهمی در جذب گردشگر داشته باشد. این نوع گردشگری به آداب و رسوم و فرهنگ هر کشور مرتبط است و برای بازدیدکنندگانی که از سایر کشورهای جهان با فرهنگی متفاوت به این کشورها قدم می‌گذارند و آماده تجربه فرهنگ و رسوم و غذاهای آنان هستند، جذابیت دارد.
گردشگری غذا هرچند مقوله‌ای نوپا در ادبیات گردشگری دنیاست، اما گردش مالی سالانه ۲۰۰ میلیارد دلاری آن بسیاری از کشورها را به برنامه‌ریزی در این مسیر ترغیب کرده؛ امری که به‌نظر می‌رسد در کشور ما همچنان مغفول است.
گردشگری غذا نخستین‌بار در سال ۲۰۰۱ میلادی با کاربرد عبارتی با عنوان «گردشگری خوراک و پختنی‌ها» توسط اریک ولف، مدیر اتحادیه بین‌المللی توریسم غذا، رایج شد و در مدت کوتاهی به بخشی از صنعت چندهزار میلیارد دلاری گردشگری جهان تبدیل شد؛ امروزه سفر برای غذا یکی از انگیزه‌های گردشگری در بسیاری از کشورهای جهان است.
ایران نیز به‌دلیل برخورداری از تاریخ چندهزارساله سنت‌ها و آداب متنوع پخت‌وپز در مناطق مختلف آن، ازجمله کشورهای دارای ظرفیت‌های منحصربه‌فرد در حوزه «گردشگری غذا» است که تاکنون گام‌های مؤثری در این زمینه برنداشته است.
البته نباید از این حقیقت نادیده گذشت که مناطق مختلف ایران همه‌ساله شاهد برگزار جشنواره‌های غذاست، اما تبدیل‌شدن این رویدادهای فرهنگی به جاذبه گردشگری غذا، نیازمند برنامه‌ریزی و مدیریت منسجمی است که تاکنون آن‌چنان که باید ندرخشیده است.
از سوی دیگر صنعت رستوران‌داری به عنوان یکی از اضلاع حیاتی صنعت گردشگری و زیربنای توسعه گردشگری غذا نیز در کشورمان همگام با جهان پیش نرفته، به‌گونه‌ای که برخی کارشناسان این حوزه معتقدند بیش از ۵۰ درصد رستوران‌ها به‌دلیل ضعف مدیریت و ناآشنایی با اصول مشتری‌مداری موجب ریزش مشتریان خود می‌شوند.
گردشگری غذا در ایران ناشناخته است
رئیس انجمن علمی بازاریابی آذربایجان شرقی نیز با تأکید بر اهمیت توجه به گردشگری غذا در کشورمان، به ایرنا گفت: هنوز هم واژه گردشگری غذا در کشورمان بیگانه است؛ درحالی‌که در جهان میلیاردها دلار سود در این حوزه ردوبدل می‌شود.
محمد فاریابی با اشاره به اهمیت صنعت رستوران‌داری و گردشگری غذا در جذب توریست، افزود: به حضور اساتید برجسته و برگزاری چنین جشنواره‌هایی در حوزه رستوران‌داری نیاز داریم تا رستوران‌داران، بازاریابان و دست‌اندرکاران این حوزه آموزش دیده و با دلگرمی به فعالیت‌های خود ادامه دهند.
وی به سه هدف مدیریت استراتژیک حوزه رستوران‌داری در جهان امروز تحت عنوان «بقاء، رشد و سودآوری» اشاره کرد و گفت: برخی رستوران‌داران برای بقاء، برخی برای رشد و برخی نیز برای سودآوری مدیریت می‌کنند که هر سه نوع مدیریت نیازمند توجه به علم بازاریابی است.
رئیس انجمن علمی بازاریابی آذربایجان شرقی با تأکید بر این‌که برای جذب مشتریان هوادار در رستوران باید بر نقطه رضایت تمرکز کنیم، گفت: باید ارزش‌آفرینی را به مشتری هدیه دهیم.
وی با اشاره به این‌که ایران یکی از غنی‌ترین سفره‌های سنتی جهان را داشته و سومین سبک شیوه طبخ غذا نیز ظاهراً به کشورمان تعلق دارد، بیان کرد: بیش از ۴۵ کشور در جست‌وجوی غذای حلال هستند و کشور ما با ظرفیت‌های خود در این حوزه فرصت بسیاری برای جذب گردشگر دارد.
رئیس انجمن علمی بازاریابی آذربایجان شرقی با بیان این‌که گاهی «غذا» انگیزه گردشگر از یک سفر است، افزود: باید نشان دهیم که در بازاریابی این صنف نیز همان‌قدر قدرت داریم.
وی با اشاره به کمبود غذاهای سنتی در فهرست رستوران‌ها نیز افزود: چندسالی است که رستوران‌ها غذاهای سنتی را به فهرست خود اضافه کرده‌اند و توجه به این موضوع امر مهمی است؛ چراکه گردشگران به‌دنبال غذای سنتی، فرهنگ و تمایزهای ما هستند که این موضوع نیز نیازمند مدیریت و بازاریابی است.
رشد صنعت رستوران‌داری مستلزم آموزش آداب تشریفات است
سخنران و مدرس تشریفات کاربردی بین‌الملل و استاد فن بیان با تأکید بر این‌که باید به‌گونه‌ای آداب رفتار با گردشگر را به جامعه تعمیم دهیم که هر شهروند یک راهنمای گردشگری باشد، گفت: ارائه اطلاعات به‌زبان توریست در مناطق گردشگری نیز امر مؤثری در جذب گردشگر است؛ چراکه ارائه اطلاعات به‌زبان توریست، در حقیقت احترام به اوست.
علی‌محمد بیدارمغز با تأکید بر اهمیت توجه به صنعت توریسم با استفاده از ظرفیت‌های مختلف، بیان کرد: در سال ۲۰۰۸، زمانی‌که اوضاع اقتصادی جهان به‌هم ریخت، دولت چین به‌صورت ابتکاری، در مسیر جذب درآمدهای توریستی گام برداشت و عوامل مؤثر در این امر را به فراگیری آداب ارتباط با گردشگر فراخواند و براین‌اساس امروزه در حوزه درآمدهای توریستی سهم بسیاری دارد.
بیدارمغز با بیان این‌که رستوران‌داری و ارتباط با گردشگران آداب خاص خود را دارد، افزود: زمانی‌که یک گردشگر و مشتری از آداب و خدمات ارائه‌شده در یک رستوران رضایت داشته باشد، به‌عنوان یک سفیر آن مجموعه را تبلیغ خواهد کرد؛ ازاین‌رو آداب رستوران‌داری بسیار اهمیت دارد.
وی با تأکید بر این‌که حتی غذای ناخوب صرفاً تا ۱۴ درصد موجب ریزش مشتری می‌شود، اما رفتار بد تا ۶۸ درصد می‌تواند مشتریان یک مجموعه را فراری دهد، افزود: تبلیغات برای هر مجموعه‌ای اهمیت دارد، اما باید درنظر داشت که انواع مختلف تبلیغات ۱۵ درصد در تبلیغ یک مجموعه اثرگذار بوده، اما تبلیغ مشتری راضی ۸۵ درصد دراین‌باره مؤثر است.
این مدرس تشریفات کاربردی بین‌الملل با تأکید بر این‌که رستوران‌ها و به‌ویژه مجموعه‌های سنتی باید سیستم آنلاین و برخط راه‌اندازی کنند، افزود: این موضوع در راستای رضایت و جذب مخاطب بسیار اثرگذار است.
بیدارمغز با تأکید بر رعایت تشریفات و آداب در صنعت رستوران‌داری، خاطرنشان کرد: تشریفات دراین‌باره به‌معنای رعایت آداب رفتار با مهمانان است.
وی با تأکید بر این‌که ایران جزو شش کشور دارای آثار تاریخی قبل از اسلام و قبل از مسیحیت است، اظهار کرد: امنیت کشور شرایط خوبی برای جذب گردشگران این حوزه فراهم می‌کند، اما دانستن آداب و رعایت آن نیز امر بسیار مهمی در این رابطه است.
بیدارمغز با اشاره به سهم اندک کشورمان در درآمدهای توریستی، اظهار کرد: در بسیاری از کشورها از بیابان گرفته تا قبرستان در راستای جذب گردشگر و ارتقای سهم در توریسم جهانی استفاده می‌کنند؛ اما کشور ما به‌رغم ظرفیت‌های بسیاری که دارد، در این حوزه چندان فعال نبوده و نیاز است که بیش‌تر تلاش کنیم.
شناخت اولویت‌های مشتریان باید اولویت رستوران‌ها باشد
نوید شربیانی، مدیر هماهنگی نخستین جشنواره «رستوران منتخب مردم در تبریز» نیز گفت: شناخت ایده‌آل مشتریان و اولویت آن‌ها درخصوص کمیت یا کیفیت غذاها در شرایط اقتصادی کنونی باید اولویت فعالان رستوران‌ها به‌عنوان محل رجوع گردشگران باشد.
وی افزود: جایگاه صنعت رستوران‌داری در توسعه گردشگری و جذب توریست، ارتقای سطح آموزش همگام با سطوح بین‌المللی، یادآوری جایگاه حقیقی فرهنگ غذایی و آداب و رسوم آن در ایران و هم‌اندیشی درمورد جای خالی غذاهای سنتی و فراموش‌شده در منوی رستوران‌ها، ایجاد راهکارهای جدید و هرچه آسان‌تر برای ارتباط متقابل مشتریان با رستوران‌ها، دیجیتال مارکتینگ و اهمیت استفاده از آن در رستوران‌داری، اهمیت ارتباط مستقیم رستوران‌داران با مدیران صنایع غذایی و تولیدکنندگان و اهمیت برندسازی در صنعت رستوران‌داری از محورهای اصلی موفقیت در مسیر گردشگری غذاست.
شربیانی از ارزیابی امور کمی و کیفی صنعت غذا و تلاش برای ارائه بهتر خدمات و بالارفتن سطح رستوران‌داری اعم از نحوه طبخ غذا، اصول سرو غذا و برخورد پرسنل به‌عنوان برخی دیگر از شاخص‌های ضروری توسعه گردشگری غذا در کشور نام برد.
شربیانی تأکید کرد: بسیاری از رستوران‌ها بدون آن‌که متوجه بشوند، در حال ازدست‌دادن مشتریان خود هستند؛ اغلب آن‌ها زمانی متوجه این موضوع می‌شوند که یک‌باره متوجه کاهش آمار فروششان می‌شوند؛ در این موقعیت تصمیم‌گیری برای مدیران بسیار سخت می‌شود؛ زیرا به‌دست‌آوردن مشتری جدید نیازمند سرمایه‌گذاری و تبلیغات گران‌قیمت است؛ بر همین اساس افراد کمی از مدیران می‌توانند اعتبار گذشته خود را به‌دست آورند. این‌جاست که کنترل کیفیت به‌صورت دوره‌ای اهمیت خود را نشان می‌دهد.
مدیر هماهنگی نخستین جشنواره «رستوران منتخب مردم در تبریز» ادامه داد: مدیران رستوران‌ها به فکر راهی برای دریافت بازخورد مشتریان خود هستند و به‌صورت مرتب مشتریان خود را تشویق می‌کنند تا نظرات خود را در اختیارشان قرار دهند.
منبع: سبزینه
