تنوع موضوعی گردشگری در شهرستان سمیرم این شهرستان را بهعنوان خطهای با ظرفیت با قابلیت بالای گردشگری در طول ادوار مختلف معرفی کرده است. بخش عشایری و کشاورزی عشایر شهرستان سمیرم بهطور یقین یکی از زیر ساختهای رونق بخش گردشگری است که اگر شناخته شود و مردم را مأنوس کند نقشی اثرگذار در مسیر رونق فرهنگی و ارتقای بخش گردشگری و فرهنگی جامعه دارد.
به گزارش خبرنگار پایگاه خبری کشاورزی و منابع طبیعی (IANN) از سمیرم، ظرفیت بالا و تنوع پذیری زندگی عشایر در بخشهای زندگی عشیرهای، کشاورزی،تولیدات و کوچ بر توان بالقوه عشایر در جذب توریسم، گردشگر و رونق اقتصادی، سیاسی،فرهنگی و مذهبی دارد.
با توجه به توان اقلیمی شهرستان سمیرم برای زندگی چادرنشینی عشایر که بهطور متوسط از اوایل اردیبهشت هر سال آغاز میشود و تا نیمههای آبان ادامه مییابد و چشم اندازهای خاص آداب و رسوم عشایر بهطور یقین قابلیتهای این بخش است که میتواند سبب جذب گردشگر شود و بخشی از فرهنگ شهرستان سمیرم را رقم زند
همزمان با آغاز فصل بهار و موعد قرق شکنی ایل راههای عشایری مشاهده میکنیم که در هر نقطه که جاده تمام میشود زندگی کوچنشینی آغاز میشود که بر این مسأله تأکید میکند عشایر، مولد جامعه هستند و بر طبق تعاریف مندرج در قانون اساسی، قشری تعریف شده و جامعه سوم ایران اسلامی محسوب میشوند که این موضوع مهمی است که بر تفسیر این سوال که آمایش سرزمین کجاست، دلالت دارد چرا که این مسأله بر ضرورت تغییر نگرش به قشر عشایری به منظور معرفی قابلیتهای عشایر بهدرستی صحه میگذارد.
شناخت توسعه و رونق بخش گردشگری عشایر به سبب روحیه لطیف عشایر در همنشینی با گردشگر راحتتر میتواند به بازنمائی نحوه کاشت و برداشت و فروش محصولات کشاورزی، تولیدات لبنی و دامی و همچنین دیگر آداب و رسوم بپردازد که در این راستا احداث کمپهای گردشگری در نقاط مختلف سمیرم یک سیاست گذاری برای حصول به این مهم محسوب میشود.
این کمپینگها که بهترین نمونه آن در منطقه مورک شهرستان سمیرم جانمائی شده است حفظ فرهنگ عشایر را بعنوان هدف اول دنبال میکند. در اهمیت کمپینگهای عشایری میتوان گفت اینگونه مناطق ضمن ترسیم جلوههای اکوتوریسمی میتواند هویت و زندگی عشایر را با استقرار تورهای گردشگری ترویج کند.
تلاش برای دوری گزیدن از اقتصاد تک محصولی در کشور و به تبع آن شهرستان سمیرم به حداقل چند دهه گذشته میرسد و در این مسیر ایجاد تورهای گردشگری و جشنوارههای عشایری شهرستان سمیرم، علاوه براین نحوه کوچ کردن، صنایع دستی، موسیقی و بسیاری دیگر از سنتهای زندگیشان جاذبههای خوبی برای گردشگران هستند که باید از آن استفاده کرد.
از جمله مزایای گردشگری عشایری میتوان به امکان جذب درآمد و ارتقای زندگی عشایر و ایجاد فرصتهای جدید شغلی اشاره کرد چرا که در سنوات اخیر ضمن احداث و سکونت برخی خانوارهای عشایری در بزرگترین مناطق اسکان عشایر یعنی شهسوار و گل افشان ضرورت ارتقای فرهنگ یکجانشینی بیشتر احساس میشود.
عشایر ایل قشقائی عمدتاً از طایفه دره شوری، عمله، شش بلوکی و فارسیمدان هستند که فصل ییلاق خود را در مناطق بخش وردشت، غرب سمیرم، اطراف شهر حنا و بخش دنا کوه سمیرم میگذرانند و با تعداد ۴هزار و ۷۵۰ خانوار عشایری در قالب ۲۵هزار و ۹۰ نفر، شهرستان سمیرم را به بزرگترین شهرستان ییلاقی کشور تبدیل کرده اند.
هم اکنون زندگی عشایر شهرستان سمیرم مبتنی بر شیوه زندگی سنتی و متکی بر دام است به طوریکه این قشر کوچ رو با ملکیت ۶۰۰ هزار راس دام مولد و تولید سالانه ۸۵هزار تن گوشت قرمز به یکی بخش اصلی تأمین کننده گوشت مورد نیاز بازار و خانوار ایرانی تبدیل شده اند.
در وصف مزایای تولیدات گوشتی عشایر شهرستان سمیرم همین بس که به واسطه تغذیه دام از مراتع و علوفه طبیعی و آبی سالم و گوارا که عمدتا ار دل کوهها و چشمهساران و قنوات میجوشد و برخورداری دام از هوای سالم طبیعت، توان تولید گوشت ارگانیک سالم برابر یک سوم گوشت قرمز استان اصفهان و یک پنجم گوشت قرمز مورد نیاز کشور را میسر کرده است، بهطوریکه مصرف و تبخ آن نیز بو و مزه مطبوع و دلنشینی را متوجه مخاطبین میکند.
از دیگر تولیدات بخش خانوار عشایری میتوان به تولیدات صنایع دستی اشاره کرد که در عناوینی چون قالی،جاجیم، گبه، گلیم، سیاه چادر، کشک، قارا، پنیر، پشم و مو دام و غذاهای عشایری و نان عشایری اشاره کرد که در هر سال بیش ۲۴ هزار و ۵۰۰ متر مربع صنایع دستی استان اصفهان را به خود اختصاص داده است.
صنایع دستی عشایر که همچون نگینی بر تار و پود زندیگ عشایر نقش بسته است هر چند بسیار زیبا گرانبها و پر قیمت است و با دستان توانگر این قشر زحمتکش تولید میشود ولی رکود این بخش در طول سالیان متمادی به خصوص در پنجاه سال گذشته و همچنین ورود صنعت ماشینی به بازار مصرف به وضوح نمایان است و مخاطبین راستین خود را نیز از از دست داده است و در دست فراموشی است که به راستی ارتقای بخش توریسم در بخش صنعت دستی عشایر خود گامی موثر برای نیل به اهداف اقتصادی و تبدیل عشایر به قشری خودکفا بازی میکند.
هر ساله با ورود عشایر به مناطق ییلاقی شهرستان سمیرم تولیدات لبنی خانوارهای عشایری جانی دوباره میگیرد. ۶ هزار تن مواد لبنی و تولید عسل ۲۵ تن در هر سال توسط عشایر شهرستان سمیرم شامل کشک، قارا، پنیر، غذاهای عشایری نان عشایری که با دستان هنرمند زنان عشایر جلوهای خاص به نوای مناطق عشایری میبخشد گویای این واقعیت است که تولیدات عشایر با برخورداری از اقلیم و طبیعت بکر خواندی در دل کوهساران و چشمه ها و قنوات شهرستان سمیرم از غنای بالائی در تأمین قوت مردم برخوردار است و سرشار از خاصیت ارگانیک محصول است و از آنجائیکه در کمتر نقطهای از کشور شاهد چنین توانی هستیم معرفی این بخش میتواند نقشی اثرگذار در شاخصه رشد و تثبیت بخش عشایری داشته باشد چون نگهداشت عشایر به کوچرو میتواند تداوم چنین تولیدات ارگانیک و سالم را رقم زند.
توجه به نانها و غذاهای خانورهای عشایری در شهرستان نشان از پایبندی عشایر به سنتها و آداب و رسوم دارد و خود بخشی از فرهنگ عشایر را ترسیم میکند که توجه به این بخش حتما به تورسیم پروری و جذب گردشگر و در نتیجه حفظ ارزشهای قدیمی و جذب مخاطب کمک کند. به هر حال توجه به بخشهای مختلف زندگی عشایر در دو بخش صنعت توریسم و صنعت گردشگری شاخصهای گرانقیمت برای حفظ زندگی عشایر است تا عشایر بتوانند به قوت خود باقی بمانند.
از دیگر جاذبههای توریستی گردشگری خانوارهای عشایری میتوان به لباسها و پوشش عشایری اشاره کرد که صد البته از تنوع و جاذبه خاصی برخوردار است و تماشای این لباسها که نوع دوختشان از طبیعت نشأت میگیرد تأثیری قاطع بر تلطیف روحیه مسافران و گردشگران دارد و در صورتیکه این نحوه پوشش معرفی شود حتماً میتواند به ترویج ارزشهای این نمونه پوشش و جذب پول بیانجامد که چه بسا همان برنامههای فرهنگی سنوات اخیر حوزه عشایری توانسته است برخی شهرنشینان را به استفاده از این پوشش در خانواده شهری سوق دهد و متمایل کند.
در نهایت کوچ عشایر در محملگاه ایل راههای عشایری و دشتهای سر به فلک کشیده از مسیرهای مختلف کشور به سمت ییلاقستانهای شهرستان پرآوازه شهرستان سمیرم نمادی از تلاقی حرکت و سرزندگی و چالاکی و چابکی عشایر در فراز سختیها و مشقتهای طاقتفرسای سرما و گرمای پاییز و بهار است. بهاران که میشود از چندین نقطه شهرستان سمیرم شاهد غرغ شکنی و ورود عشایر به همراه دامشان هستیم که با هنرمندی هر چه تمامتر و با چه غوغائی سکوت را در هم میشکنند و با تکان تکان زنگولههای بر گردن آویخته بزغالهها و نوای خوش برهها تلالو مهر و ماه را بر گستره سمیرم نویدبخش هستند و در پاییز نیز با کوچ دوباره به مقصد اولیه که گرمسیر نامیده میشود نوعی دیگر از شگفتی خلقت خداوندی را در بخش جانوری و انسانی و گیاهی و طبیعت نشان میدهند.
گزارش از مدینه صابری /خبرنگار IANN در استان اصفهان