دبیراجرایی شبکه علم و فناوری کشورهای اسلامی گفت: اگر سطح آب دریاها را صفر در نظر بگیریم امروزه سطح آب دریای خزر منفی ۲۸ است در حالی که در گذشته مثبت ۱۰۰ بوده است که علت آن می تواند تغییر اقلیم باشد.
به گزارش پایگاه خبری کشاورزی و منابع طبیعی(IANN)، به نقل از ایرنا، مصطفی ارگون روز یکشنبه در کارگاه آموزشی تغییر اقلیم و دریای خزر درباره نوسانات آب دریای خزر اظهار کرد: سطح آب دریای خزر در گذشته بالاتر از تمام دریاها بوده است و آب آن وارد دریای سیاه ، مرمره و اژه می شد اما امروز برعکس شده است و سطح آب دریای خزر پایین تر از سطح آب تمام دریاها قرار دارد.
وی درباره بازگشت تراز آب خزر گفت: امکان همه چیز وجود دارد اینکه بعد از میلیون ها سال دوباره به همان تراز اولیه خود برگردد دور از ذهن نیست زیرا در بازه زمانی زمین شناسی این تغییرات همواره رخ داده است.
وی اظهار کرد: در واقع دریای اطلس است که آب و هوا و میزان نوسانات آبی در تمام دنیا و همچنین دریای خزر کنترل می کند.
*** خزر مستعد وقوع سونامی است
ارگون گفت: مطالعات در مورد دریای خزر نشان می دهد که این حوضه آبی مستعد بروز سونامی است اما به شرطی که شرایط آن فراهم شود.
وی افزود: در مورد حوضچه های آبی خزر، سیاه و مدیترانه تحقیقات و مطالعات زیادی انجام داده است و نتایج نشان داد برخی از زلزله هایی که در ایران و ترکیه رخ می دهد ناشی از رسوب گذاری دریای خزر و حرکت و فشار صفحات تکتونیکی کف این دریا است.
ارگون اظهار کرد: لایه رسوبی کف دریای خزر تا ۱۵ کیلومتر است در حالی که این لایه در دریای سیاه ۱۲ کیلومتر است، در واقع صفحه عربی به بخش ایرانی و ترکیه فشار وارد می کند و زلزله ایجاد می شود.
به گفته وی ۵۰ میلیون سال پیش دریای خزر و سیاه وجود نداشت بلکه کوه و دشت بودند اما اکنون که به وجود آمدند خصوصیات خاص خود را دارند و برای حفاظت از آنها تلاش کنیم.
دبیر اجرایی شبکه علم و فناوری کشورهای اسلامی اظهار کرد: البته وقوع زلزله در خزر بستگی به مرکز زلزله دارد اگر در خشکی باشد سونامی رخ نخواهد داد.
***محیط زیست در حال تجزیه شدن است/ نیاز خزر به یک برنامه اقدام عمل
مشاور کمیته همکاری های علمی فناوری کشورهای اسلامی نیز گفت: محیط زیست در حال تجزیه شدن است و علت آن انتشار گازهای گلخانه ای و تغییرات آب و هوایی است.
محمد قاسم جان در کارگاه آموزشی تغییر اقلیم و دریای خزر افزود: دنیا روبه گرمی می رود و روز به روز گرمتر می شود و انسان نقش بسیار اساسی در ایجاد این مشکلات دارد.
وی اظهار کرد: ما انسان ها مسوول اضافه کردن گازهای گلخانه ای به محیط زیست و بهره کشی از آن به نفع خود و به ضرر محیط زیست و سرزمین خود هستیم که تضمین اضافه نکردن این فشارها به محیط زیست نیاز به یک استراتژی و راهکارهای جهانی دارد.
وی با اشاره به تاثیر این عوامل بر دریای خزر گفت: خزر از اهمیت زیادی برخوردار است نه فقط برای کشورهای اطراف بلکه برای تمام دنیا ارزشمند است زیرا دارای منابع بسیار غنی زیستی است.
*** لزوم تهیه برنامه اقدام عمل برای خزر
قاسم جان افزود: بهتر است بیشتر از این خزر را آلوده نکنیم تا بتوانیم باز هم از منابع آن استفاده کنیم ، خوشبختانه ۵ کشور اطراف خزر به ویژه ایران، روسیه و قزاقستان از لحاظ علمی و مالی بسیار قوی هستند و می توانند اقدامات عمل خوبی صورت دهند.
وی اظهار کرد: برای اینکه دریای خزر را با جزییات بیشتری بشناسیم و به میزان آلودگی این دریا در دهه های اخیر پی ببریم نیازمند داشتن یک برنامه عمل هستیم.
مشاور کمیته همکاری های علمی فناوری کشورهای اسلامی تاکید کرد: کشورهای اسلامی باید بیش از پیش به اهمیت دریای خزر پی ببرند و به اهمیت علم برای سلامت اجتماعی و اقتصادی توجه کنند.
وی اظهار کرد: درکمیته همکاری های علمی فناوری کشورهای اسلامی یک برنامه عمل داریم اما کلی است و کشورها باید با توجه به شرایط منطقه ای یک برنامه اقدام عمل به صورت جداگانه تهیه کنند.
قاسم جان تاکید کرد: باید تایید کشورهای اسلامی را برای تهیه برنامه عمل داشته باشیم البته فقط منوط به تایید شفاهی نیست بلکه باید نسبت به تخصیص بودجه نیز اقدام کنند.
وی ادامه داد: دراین صورت و با همکاری کشورهای اسلامی می توانیم یک برنامه عمل در خصوص اقیانوس ها و دریای خزر تا ۱۰ سال آینده داشته باشیم که شامل مطالعات فضایی، شبیه سازی، زیست فناوری، منبع معدنی و انرژی خواهد بود.
وی اظهار کرد: نظر شخصی من این است که کشورهای اسلامی نیاز به همکاری قوی تر و تخصیص اعتبار بیشتری برای این منظور دارند در غیر اینصورت علم در این زمینه پیشرفت نخواهد کرد زیرا آرزوهای بلند به ما کمک نمی کند بلکه باید کار جدی صورت گیرد.
کارگاه آموزشی تغییر اقلیم و دریای خزر از امروز ۱۹ اردیبهشت به مدت سه روز در پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی و علوم جوی ادامه دارد.
*** کاهش تراز آب خزر از ۲۰۰۶ تاکنون
معاون محیط زیست دریایی سازمان حفاظت محیط زیست گفت: اگرچه پیش بینی ها تا سال ۲۰۲۰ افزایش ۷۰ تا ۸۰ سانتیمتری تراز آب خزر را نشان می دهد اما از سال ۲۰۰۶ همچنان شاهد کاهش تراز آب خزر از ۳ تا ۵ سانتیمتر هستیم.
پروین فرشچی روز یکشنبه در کارگاه آموزشی تغییر اقلیم و دریای خزر افزود: در نواحی جنوبی دریای خزر کاهش تراز آب تا حدود ۱۸ سانتیمتر مشاهده شده که موجب کاهش عمق تالاب های ساحلی شده است.
وی با تاکید بر اهمیت توجه به تراز آبی دریاها و اقیانوس ها اظهار کرد: علم کنونی فقط توانسته پیش بینی نوسانات آب دریا را تا ۶ ماه آینده انجام دهد.
فرشچی ادامه داد: در طول تاریخ نوسانات سطح آب دریای خزر بسیار پیچیده و ناشناخته بوده است حتی نوساناتی در حد منفی و مثبت ۷ نیز داشته است ، یعنی ۷ متر کاهش و ۷ متر افزایش داشته است.
وی گفت: تاکنون تئوری های گوناکونی در رابطه با دلایل نوسانات آب دریای خزر مانند چشمه های کف دریا، حرکات تکنوتیکی صفحه های کف دریا، خشک شدن دریای آرال و فعالیت های بشری مانند احداث سدها و ایجاد خلیج قره بوغاز و تغییرات بالانس آب دریا و تعادل ورودی آبها به دریا و خروجی از طریق تبخیر ارایه شده است.
فرشچی افزود: تغییرات اقلیم و نوسانات آب دریای خزر اثرات گسترده ای بر جمعیت ، اقتصاد و توسعه منطقه دارد و تبعات زیست محیطی، اقتصادی، اجتماعی و تغییرات اقلیم و نوسانات آب دریا در این منطقه چند بعدی بوده و متاسفانه تاکنون به خوبی مورد مطالعه قرار نگرفته است.
وی گفت: اثرات تغییرات اقلیم و نوسانات آب دریا بر فعالیت های کشاورزی، واحدهای صنعتی، تصفیه فاضلاب، آب شیرین کن ها ، خطوط ارتباطی و واحدهای مسکونی مستقر در سواحل در سال های گذشته بسیار گسترده بوده است.
وی با تاکید بر اینکه نوسانات آب دریای خزر می تواند باعث بروز سیل در مناطق پست سواحل شمالی آن شود افزود: سیل می تواند مناطق تحت بهره برداری نفت و گاز در مناطق ساحلی به خصوص چاه های نفت رها شده در سواحل شمالی دریای خزر را مورد تهدید آلودگی قرار دهد، همچنین اثرات بر کیفیت آب آشامیدنی نیز بسیار حایر اهمیت است.
معاون محیط زیست دریایی سازمان حفاظت محیط زیست گفت: از آنجاییکه کشورهای حاشیه دریای خزر عضو کنوانسیون تهران ، قرارداد همکاری های هیدرومتئولوژی، کنوانسییون چارچوبی تغییر اقلیم سازمان ملل هستند و تعهد به اجرای نشست پاریس در خصوص کاهش انتشار گازهای گلخانه ای را دارند باید امکان ایجاد کمیته منطقه ای تغییرات اقلیم و نوسانات سطح آب دریای خزر را مورد بررسی قرار دهند.
فرشچی اظهار کرد: ماهیت اصلی این کمیته تهیه اطلاعات و داده های علمی در رابطه با تغییرات اقلیم و نوسانات آب دریا و در اختیار گذاشتن آن به سیاستگذاران است.
کارگاه آموزشی تغییر اقلیم و دریای خزر از امروز ۱۹ اردیبهشت به مدت سه روز در پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی و علوم جوی ادامه دارد.
