پرتقال‌های سرمازده شناور بر بحران صنایع تبدیلی

از سوی دیگر مشکلات و نگرانی باغداران باعث شد تا دولت وارد کارزار شود و برای جبران خسارت و بهبود وضعیت کشاورزان  اقدام به خرید پرتقال‌های کشاورزان بر اساس درجه بندی و استاندارد تعر یف شده کند تا  ضمن ذخیره‌سازی، در صنایع تبدیلی نیز مورد استفاده قرار گیرد. همچنین دولت با تخصیص بودجه به ستاد بحران استان مازندران، استانداری را موظف کرد تا با ارائه تسهیلات بلاعوض، نگرانی باغدارانی را که بیش از ۷۰ درصد از محصولاتشان از بین رفته و قابلیت خرید از سوی تعاون روستایی را ندارد، کاهش دهد. هر چند هم‌اکنون در اکثر مناطق و شهرهای شمالی شاهد پرتقال‌ها در رودخانه‌ها و یا سواحل هستیم که نشان‌دهنده وضعیت نامناسب باغداران شمالی است؛ اما آنچه مسلم است این‌که فارغ از افزایش تولیدی که در سال آینده باز هم در این محصول شاهد خواهیم بود، استفاده از صنایع تبدیلی ضروری است. اما امکان تکرار سرمازدگی و خسارت در سال‌های آینده دور از ذهن نبوده و لازم است تا با برنامه‌ریزی نسبت به استفاده از این محصولات در صنایعی تبدیلی و تولید کود و خوراک دام و طیور اقدام شود.

در این رابطه عباس سیاح، مدیر خرید و فروش سازمان مرکزی تعاون روستایی، در خصوص دلایل دور ریختن پرتقال‌های سرمازده و عدم خرید از سوی این سازمان گفت: وزارت جهاد کشاورزی در راستای کاهش زیان ناشی از خسارت سرمازدگی با درجه‌بندی پرتقال  و تعیین استاندارد، تعاون روستایی را موظف به خرید پرتقال‌های باغداران کرده که در این راستا بیش از ۳۵ هزار تن پرتقال خریداری شده است.

وی در ادامه گفت: در برخی از موارد بیش از ۷۰ درصد محصول ارائه شده از سوی باغدار فاسد بوده و در ردیف استاندارد تعریف شده قرار نمی‌گرفت که باغدار اقدام به دور ریختن پرتقال‌ها کرد.

سیاح افزود: البته دولت برای کاهش خسارت این باغداران نیز با تخصیص بودجه به ستاد بحران استان، استانداری را موظف کرده تا به باغدارانی که بیش از ۷۰ درصد از محصولاتشان فاسد شده، از محل این بودجه تسهیلات بلاعوض ارائه دهد.

وی در خصوص امکان بهره‌گیری از این پرتقال‌ها در صنایع تبدیلی همچون تولید خوراک دام و طیور و کنسانتره گفت: باید توجه داشت که امکان استفاده از پرتقال‌های سرمازده در صنایع تبدیلی وجود دارد؛ اما  به دلیل عدم قابلیت کارخانجات در استفاده از پرتقال‌های تامسون که از سایز بزرگ‌تری برخوردار هستند، استفاده از این محصولات در صنایع تبدیلی به صورت محدود انجام می‌شود. مدیر خرید و فروش سازمان تعاون روستایی با عنوان این‌که لازم است نسبت به تجهیز و افزایش  صنایع تبدیلی اقدام شود، گفت: آنچه مسلم است این‌که افزایش تولید همچنین امکان وقوع این چنین حوادثی در آینده دور از ذهن نیست و لازم است تا در این خصوص نسبت به تجهیز و افزایش صنایع تبدیلی اقدام شود.

وی در پاسخ به دلایل عدم تمایل صنایع تبدیلی برای تجهیز گفت: موضوع نقدینگی از مهم‌ترین دلایل برای عدم تمایل کارخانجات برای تجهیز خود است و این در حالی است که اگر دولت با استفاده از ابزار تعرفه‌ای  نسبت به ترغیب صنایعی که از کنسانتره استفاده می‌کنند، اقدام کند، می‌تواند انگیزه لازم را برای تجهیز این صنایع فراهم کند.

مجتبی شادلو، نایب‌رئیس اتحادیه باغداران نیز از سرمازدگی پرتقال‌های مازندران و حواشی آن، به عنوان اتفاقی ناگوار نام برد و گفت: باغداران از محصولات خود قطع امید کرده‌اند.

شادلو در پاسخ به دلیل عدم تمایل باغداران به فروش این محصولات به تعاون روستایی گفت: اگر تمایلی به فروش به دولت نشان داده نمی‌شود قطعاً در روند کاری دولت مشکلاتی هست، وگرنه چه کسی از پیشنهاد خرید برای محصولی که روی دستش مانده استقبال نمی‌کند؟ باغداران به آینده این محصولات امیدی ندارند و محصول از نظر آن‌ها ضایع شده است و به دولت نیز اعتماد ندارند.

نایب‌رئیس اتحادیه باغداران تصریح کرد: در روند خریدهای تضمینی دولت همواره مشکلاتی از قبیل محدودیت مکان تحویل کالا، زمان‌بر بودن پرداخت‌ها و قیمت‌های نادرست وجود داشته که هنوز هم هست.

وی ضمن گلایه از برخوردهای غلط مسئولان دولتی با باغداران افزود: این برخوردها گاه به‌گونه‌ای است که باغدار آن را در شأن خود نمی‌بیند و ترجیح می‌دهد محصول را رها کند.

این مقام مسئول با تأکید بر این‌که اگر شرایط دولت معقول باشد، هیچ باغداری تمایل به نگه داشتن محصول ضایع شده ندارد، خاطرنشان ساخت: اما شرایط کنونی به‌گونه‌ای است که باغدار می‌بیند محصول ضایع می‌شود و کمکی وجود ندارد و آنچه هست بیش‌تر جنبه تبلیغ و اعلام رسانه‌ای دارد.

شادلو در پاسخ به امکان استفاده از مرکبات سرمازده برای تولید خوراک دام و طیور یا کود و سم گفت: در این زمینه لازم است بخش‌های علمی و اجرایی در کنار هم قرار بگیرند و برای استفاده از این محصولات در دیگر صنایع نظیر خوراک دام و طیور تصمیم‌گیری کنند. فقدان حضور بخش علمی و دانشگاهی در این زمینه حس می‌شود و دولت با کمک گرفتن از این بخش می‌تواند از دورریز این محصولات جلوگیری کند.

مدیرعامل مجمع خبرگان کشاورزی خرید تضمینی دیرهنگام مسئولان را تنها برای تبلیغات دانست و افزود: این اخبار تنها جنبه رفع مسئولیت و تبلیغ دارد که در روزهای آتی اگر بهانه‌ای وجود داشت، در جواب بگویند برای خرید اقدام کردیم.

به گفته خان‌محمدی، آن زمان که موضوع تازه بود و باغدار به حمایت احتیاج داشت، باید این اقدام انجام می‌شد، چراکه در حال حاضر حکم نوش‌داروی پس از مرگ سهراب را دارد.

این مقام مسئول خاطرنشان ساخت: سازمان‌هایی که خبر از خرید تضمینی می‌دهند همواره درگیر کمبود اعتبار بوده‌اند و حالا نیز بودجه‌ای برای این کار ندارند. باغداران بارها این موضوع را تجربه کرده‌اند. دیرکرد حمایت‌ها و بدقولی در پرداخت‌ها را تجربه کرده‌اند و امیدی به این موضوع ندارند. بسیاری از این محصولات مدت‌هاست که رها شده و با تبدیل‌شدن به ضایعات، چیزی نمانده که دولت خریداری کند و اگر مقصود اعلام خبر خرید چند جعبه محصول است که بحث دیگری است.

وی با تأکید بر این‌که دولت همواره با نگاه دولتی به مسائل و مشکلات کشاورزی می‌نگرد اما صنعت کشاورزی در کنار نگاه کلی به نگاه لحظه‌ای نیز نیاز دارد، گفت: آسیب‌ها و مشکلات کشاورزی که وقت اداری نمی‌شناسد. در هر ساعت و روز ممکن است رخ دهد و به اقدامات ضرب‌الأجلی نیازمند است؛ اما دولت همچنان با نگاه دولتی این بخش را رصد می‌کند.

خان‌محمدی در پاسخ به این‌که آیا امکان استفاده از ضایعات مرکبات در ساخت کود و سم یا خوراک دام و طیور وجود دارد یا نه، گفت: این امکان وجود دارد و مراکز دانش‌بنیان برای چنین مسائلی تشکیل شده‌اند؛ اما فرصت آن برای پرتقال‌های مازندران گذشته است. محصولات رها و ضایع شده و بخشی هم که مانده به سرعت ضایع خواهد شد. دولت زمان برای انجام تحقیق یا تبدیل ندارد و زودتر از این‌ها باید برای چنین مسائلی تدبیر اتخاذ می‌شد.

وی درباره تعلل دولت و موسسه تحقیقات و پژوهش کشاورزی برای پرتقال‌های سرمازده گفت: دولت همواره از کمبود بودجه سخن گفته و موسسه تحقیقات نیز از کمبود اعتبار و امکانات. در عین حال به تشکل‌ها نیز اجازه حضور بیش‌تر یا سرمایه‌گذاری‌های خصوصی داده نمی‌شود. آنچه مسلم است این‌که هنوز عزم جدی درباره رفع مشکلات صنعت کشاورزی وجود ندارد.

پیام محبی، رئیس هیئت مدیره جامعه دامپزشکان، درباره امکان استفاده از پرتقال‌های یخ‌زده در صنعت خوراک دام و طیور گفت: این محصولات در صورتی که دچار آلودگی‌های میکروبی و شیمیایی نباشند،  در خوراک دام و طیور کاربرد دارند. در این خصوص همچنین امیرپیمان خسروی، دامپزشک، نیز با اشاره به این‌که در خورام دام تنها نکته تهدید کننده وجود قارچ آسپرژیلوس (نوعی قارچ بیماری‌زا) است، گفت: ضروری است محصولاتی که برای خوراک دام مورد استفاده قرار می‌گیرند از این منظر پایش شوند. در صورت فقدان قارچ مذکور، استفاده از محصولات بلامانع است.
منبع: سبزینه