خبرگزاری کشاورزی و منابع طبیعی(IANN)؛ نویسنده: فاطمه باباخانی/ آبادان عروس شهرهای جنوب بود و نخل‌ها نمادی از سرسبزی و باروری در این شهر، اما وقوع جنگ و آسیب‌های آن کمر آبادان را شکست، خرمشهر تبدیل به خونین شهر شد و نخل‌ها نیز بی‌سر شدند. پس از جنگ نیز شهرهای خوزستان و ازجمله آبادان نتوانستند رونق گذشته را بازیابند و خشکسالی و ریزگردها نیز گلوی این شهر را فشردند؛ به‌گونه‌ای که نخلستان‌ها در برخی مناطق برچیده شدند. معدود مناطقی که در برابر هجوم بی‌امان مصائب همچنان نفس می‌کشند با مشکلات متعددی دست و پنجه نرم می‌کنند. این مسائل از چه جنسی است و برای رفع آن چه باید کرد؟وی با اشاره به این‌که این رویه در محیط زیست این مناطق اختلالاتی را ایجاد می‌کند، افزود: اخطارهای متعددی را به شهردار، دهیاری‌ها و برخی شرکت‌ها در این حوزه داده‌ایم.
رئیس اداره محیط زیست آبادان در این‌باره که چنانچه بی‌توجهی به اخطارها صورت بگیرد عواقب آن چیست، گفت: در قانون مدیریت پسماند، برای تولیدکنندگان تکالیفی تعیین شده است که باید آن را انجام دهند و وظیفه آن برعهده شهرداری‌ها و دهیاری‌هاست. سازمان محیط زیست و بهداشت نیز به این روند نظارت دارند. در صورت عدم رعایت اخطارها سازمان‌های متولی از خاطیان شکایت می‌کنند و مراجع قضایی نیز براساس آن جریمه و مجازات قضایی را در نظر می‌گیرند.
مونا حیدری، مدیرعامل انجمن همتا، از انجمن‌های فعال محیط زیست در آبادان نیز عنوان کرد: شرایط نخلستان در این شهر نسبت به سال‌های قبل تفاوت‌های عدیده‌ای داشته است.
وی یکی از دلایل این امر را به شرایط منابع آبی نسبت داد و گفت: در خارج از شهر نیز پسماندها به نخلستان‌های آبادان صدمه وارد کرده است.
این فعال محیط زیست افزود: در آبادان در دو حوزه فضای شهری و اطراف آن شاهد حضور نخل‌ها هستیم که در حاشیه به‌شکل نخلستان‌ها هستند. جهاد کشاورزی نیز طی سال‌های اخیر برای احیای آن‌ها فعالیت‌هایی را صورت داده است.
وی با اشاره به اقدامات شهرداری آبادان درباره نخل‌کاری گفت: در گذشته شاهد نهال‌کاری در این شهر بودیم؛ اما شهرداری اقدام جدیدی را شروع کرده و به جای نهال از نخل استفاده می‌کند.
حیدری افزود: انجمن همتا نیز در راستای فرهنگ‌سازی هم‌زمان با روز درختکاری در میان دانش‌آموزان فراخوانی را منتشر کرده است که در آن اطلاعاتی درباره نخل‌ها وجود دارد. در واقع می‌خواهیم دانش‌آموزان درباره نخل به‌عنوان نماد آبادان آگاهی بیش‌تری داشته باشند.
وی درباره کم‌آبی به‌عنوان دیگر معضل نخل‌های خوزستان بیان کرد: خشکسالی و کمبود آب تنها به آبادان و اهواز خلاصه نمی‌شود؛ اما در این شهر ریزگردها به‌عنوان تبعات این پدیده به‌واسطه خشک شدن تالاب‌ها و کاهش بارش‌های جوی شکل بحرانی به خود گرفته است.
این فعال محیط زیست، در همین رابطه به شور شدن آب بهمن‌شیر و اروندرود اشاره کرد و گفت: این دو رود از شهر عبور می‌کنند و یکی از منابع تامین آب هستند.
وی درباره فعالیت‌های صورت گرفته درباره مدیریت پسماند عنوان کرد: پسماندها در ۲ شکل به نخلستان‌ها و سایر منابع طبیعی صدمه می‌زنند. بخشی از آن بعد منظر و آلودگی‌های سطحی است؛ اما بخش دیگر آن شامل تبدیل این پسماند به پساب است که مشکلات پیچیده‌تری را ایجاد می‌کند.
مجتبی گهستونی، فعال محیط زیست خوزستان، نیز بیان کرد: استان خوزستان یکی از استان‌های تولیدکننده خرما است که در دنیا نیز حائز رتبه است.
وی افزود: ما در این استان به‌ویژه در آبادان و خرمشهر در سطح گسترده‌ای شاهد حضور نخلستان‌ها هستیم، هر چند که در معرض آسیب‌های جدی هستند.
این فعال محیط زیست یکی از دلایل جدی در صدمه زدن به نخلستان‌های این استان را به جنگ تحمیلی مربوط دانست و گفت: جنگ سبب آتش کشیده شدن نخلستان‌ها شد. عدم آبیاری، فقدان رسیدگی، عدم برداشت محصول و گرده‌افشانی از دیگر آسیب‌هایی بود که در طول هشت سال نخلستان‌های خوزستان با آن دست و پنجه نرم می‌کردند و همین امر سبب شد بخش عمده‌ای از آن‌ها نابود و به نخل‌های بی‌سر تبدیل شوند.
وی اضافه کرد: پس از جنگ مهاجرت بخشی از جمعیت به شهرهای اطراف، خشکسالی و شور شدن آب به‌عنوان تبعات بعدی آن، نخلستان‌های خوزستان را تحت فشار قرار دارد. در کنار آن توسعه روستایی و شهری در دهه‌های بعد و ایجاد تاسیسات جانبی نیز موجب تخریب نخلستان‌ها شد. در برخی از روستاها مردم به بهانه‌هایی نظیر بی‌ثمری یا پیر و فرتوت بودن نخل‌ها را قطع می‌کنند؛ این در حالی است که بی‌توجهی موجب بی‌ثمر شدن نخل‌ها شده است.
گردوغبار از دیگر معضلات نخل‌ها هستند، گهستونی با بیان این گزاره ادامه داد: بسیاری از نهرها این روزها پر از زباله هستند و همین امر سبب می‌شود آب دارای املاح فراوان، شور و آلوده به نخلستان‌ها صدمه بزند.
وی درباره تبعات خشکیدگی نخلستان‌های خوزستان گفت: پیش از جنگ انواع میوه‌ها در این استان کشت می‌شد؛ اما پس از آن خرما به تنها محصول استان تبدیل شد. با صدمه دیدن نخلستان‌ها اشتغال نیز در این مناطق به خطر افتاده و ترکیب روستاها را عوض کرده است.
این فعال محیط زیست اضافه کرد: اگر نخل نباشد توجیهی برای حضور مردم در روستاها نیست؛ این در حالی است که در این مناطق گردشگری و تهیه صنایع دستی از درختان نخل می‌تواند به‌عنوان شغل مکمل مدنظر قرار بگیرد.
وی ادامه داد: در سایر کشورها از خرما استفاده‌های متعددی می‌کنند که شاهد آن انواع کیک و غذاهای متعدد از این میوه است. در ایران نیز باید به فکر فرآوری و ایجاد ارزش افزوده برای این محصول باشیم.
گهستونی گفت: اگر اقدام عاجلی درباره نخلستان‌های خوزستان انجام نشود سرمایه‌های موجود از بین رفته و با مشکلات عدیده مواجه خواهیم بود. نام این استان با درخت نخل گره خورده است و این در حالی است که برخی شهرها با این درخت بیگانه شده‌اند. از این روست که باید روند تخریب نخلستان‌ها کند یا متوقف شود.
منبع: سبزینه
منبع: سبزینه
