به گزارش پایگاه خبری کشاورزی و منابع طبیعی(IANN)؛ سال هاست که استفاده از ظرف‌های یکبارمصرف در میان شهروندان ایرانی رواج پیدا کرده است. اوج استفاده از این ظروف را می‌توان در مناسبت‌هایی چون ایام محرم دید؛ در روزهایی که بازار توزیع غذای نذری و چای و نوشیدنی در هیئت‌های عزاداری و در میان خانواده‌ها داغ است.
استفاده از این ظروف اما تبعات سنگینی برای محیط زیست دارد. براساس گزارش‌های منتشرشده، تنها در ایران سالانه بیش از یک تا سه میلیون تن پلاستیک تولید می‌شود و صدها سال طول می‌کشد تا بیشتر این پلاستیک‌ها که بادوام هستند، به خودی خود تجزیه و نابود شوند.
آمارهای بدست آمده نشان می دهد که ایران در شمار ۱۰ کشور نخست دنیا از لحاظ مصرف پلاستیک است. مصرف بالای ظروف پلاستیکی در ایام محرم و دیگر ایام مذهبی به اوج خود می رسد. فعالان محیط زیستی می گویند استفاده از ظروف یکبار مصرف در ایام محرم و صفر تا دو برابر افزایش می‌یابد. در همین ارتباط «علی مریدی» سرپرست دفتر آب و خاک سازمان حفاظت محیط زیست می گوید: «مصرف پلاستیک در ایران بسیار بی رویه است؛ سالانه هر فرد، سه کیلوگرم پلاستیک مصرف می کند و طبق آمار روزانه بیش از سه هزار تُن و سالانه بیش از یک میلیون تُن مصرف کیسه پلاستیکی داریم که به جز عوارض بهداشتی و محیط زیستی یک سری عوارض اقتصادی هم به همراه دارد».
همچنین هر سال وزارت بهداشت دستورالعملی برای اتخاذ رویکردهای بهداشتی در تکایا و هیئت‌های عزاداری به دانشگاه‌های علوم پزشکی ابلاغ میکند، که بخشی از این دستورالعمل در رابطه با عدم استفاده از ظروف یکبار مصرف پلاستیکی است؛ در همین رابطه سیدرضا غلامی، معاون مرکز سلامت محیط و اماکن وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی می‌گوید: اگرچه آمار دقیقی در رابطه با میزان مصرف این ظروف وجود ندارد، اما هر ساله به دلیل تهدیدهایی که این ظروف برای سلامت انسان و محیط دارند دستورالعمل‌هایی برای عدم استفاده از این ظروف ابلاغ می‌شود.
در همین حال تورج فتحی، کارشناس سازمان حفاظت از محیط زیست در گفت‌وگویی گفت: بر اساس مطالعه میدانی که در چند منطقه تهران انجام شد، میزان تقاضا برای استفاده از این ظروف بسیار زیاد بوده و بر خلاف زمان قدیم دیگر کسی تمایلی به استفاده از ظروف قابل شست‌وشو ندارد.
از این رو با توجه به اهمیت بحث حاضر و تبعات ناشی از آن در ایام پیش رو، با معصومه اشتیاقی، جامعه شناس و فعال محیط زیست به گفت و گو نشستیم.
ظروف یک بار مصرف پلاستیکی و تخریب محیط زیست
اشتیاقی در خصوص ظروف یک بار مصرف و تبعات آنها برای محیط زیست گفت: استفاده از ظروف یک بار مصرف، نه تنها سلامت انسانی را به خطر می اندازد بلکه؛ سلامت محیط زیستمان را هم تهدید می کند. یکی از چالش ها در ایام نذری دادن؛ تولید زباله و خراب کردن منظر و چهره شهرهای مان است. حجم انبوهی از زباله در سطح خیابان های شهر ریخته می شود که هزینه هنگفتی را باید صرف جمع آوری آنها کرد. به لحاظ بازیافت، ظروف یک بار مصرف نذری، آثارشان تا چند صد سال بر دامن طبیعت سنگینی می کند و حال طبیعت را خراب می کند. ظروف یک بار مصرف با خود حجم بالایی از مصرف را ایجاد میکند که هزینه این مصرف بر دوش خیلی ها که نقشی در این نذری نداند سنگینی میکند. این که بخش از هزینه مدیریت شهری برای جمع آوری ظروف یک بار مصرف در سطح شهر شود خود مساله قابل تاملی است و این که آیا رضایت عمومی از این هزینه هست یا نه خود جای تعمق دارد. از طرف دیگر ما با این کارمان مدیون نسل های بعدی هستیم. نسلی که باید هزینه بیمسولیتی ما را بدهد، هزینه تخریب محیط زیست و منابع طبیعی که حق همه نسل هاست.
اشتیاقی افزود: تماس ظروف یک بار مصرف پلاستیکی با غذای گرم و چرب، خاصیت اسیدی ایجاد کرده و مواد بسیار خطرناکی تولید می کنند، بطوری که این نوع از ظروف تحمل دمای بیش از ۶۵ درجه را ندارند، این امر می تواند سلامت جسمانی بسیاری از شهروندان را تحت تاثیر قرار دهد. از این رو لازم است به این موارد توجه شود.
وی افزود: نذری دادن یکی از نیک ترین صورت بخشش در فرهنگ ما است. برای این که فلسفه این امر حفظ شود، شایسته است تدابیری متناسب با این فلسفه بیندیشیم. اساسا در دین ما مصرف نکوهش شده است. آمار مصرف ظروف یک بار مصرف در چند سال اخیر روند فزایندهای داشته است. پیامد ترویج استفاده از ظروف یک بار مصرف پلاستیکی در مراسم ها و نذری دادن به طور مستقیم، تولید بیشتر زباله و هزینه اجتماعی در قبال این ترویج نادرست و مضر است. در گذشته هیات های عزاداری ظروف چند بار مصرف ملامین و غیره را برای این مناسبتها تهیه میکردند که بتوانند در این ایام نذورات خود را توزیع کنند. ترویج و توصیه به بازگشت سنت های گذشته در نذری دادن که، با فرهنگ و سبک زندگی ما عجین شده است می تواند نذری باشد که پاسداشت فلسفه نذر را در کنار حفظ طبیعت برایمان به ارمغان آورد.
آموزش و ترویج نذرهای مسولانه
اشتیاقی در خصوص آموزش و ترویج نذرهای مسوولانه گفت: در فرهنگ ما نذری دادن ریشه دیرینه دارد و اساسا بخشش و نیکی جزیی از خصوصیات ما ایرانی هاست. اما در چند سال اخیر، ظروف یک بار مصرف جای ظرف های چند بار مصرف در هیات ها و مساجد را گرفت. چه خوب است بیایم نذر کنیم نذرهایمان مسولانه تر باشد. نذرهایمان آموزش بخشش توام با مسولیت و خیر همگانی باشد. این که به بهانه نذری ما، حال شهر ، طبیعت و محیطمان ناخوش شود، این در تضاد با خیر و نیکی عمومی است. بیایم نذرهامان را به سمتی ببریم که با خیر همگانی همراه باشد. کنشگری فردی ما با مسولیت اجتماعی و دوستدار محیط زیست همراه باشد. نذرمان آموزش رفتارهای خیرخواهانه و مسولانه باشد. نذرمان ترویج فرهنگ نذر و بخشش سرشار از خیر برای انسان و طبیعت به کودکانمان باشد.
نذر سازگار با محیط زیست و سبک زندگی سالم
اشتیاقی در خصوص نذر سازگار با محیط زیست و سبک زندگی سالم گفت: یکی از پیشنهاداتی که می توان در این ایام بدان توجه کرد، نذر سازگار با محیط زیست و سبک زندگی ایرانی است. آموزش و اطلاع رسانی در خصوص پیامدهای منفی استفاده از ظروف یک بار مصرف پلاستکی به شهروندان و جمع آوری زباله از سطح خیابان ها نذری است که می تواند کارکرد به مراتب بالاتری برای خیر عمومی داشته باشد./ ایرنا
