پایگاه خبری کشاورزی و منابع طبیعی(IANN)؛ بخش عمده مردم سیستان در حالی در پی خشک‌سالی ۲۰ سال اخیر در بیکاری به سر می‌برند و این روزها هم آلودگی ناشی از ریزگردها حتی نفس کشیدن را برای آن‌ها دشوار کرده است. وزش بادهای شدیدی که در سیستان به بادهای ۱۲۰ روزه شهره است و پراکنده شدن ریزگرد از بستر خشکیده تالاب بین‌المللی هامون که سبب کاهش دید و کاهش شدید کیفیت هوا می‌شود، در فصل تابستان به بخشی از زندگی مردم این منطقه تبدیل شده؛ شرایطی که در سال‌های اخیر مهاجرت جمع زیادی از مردم سیستان را به نقاط مختلف کشور به دنبال داشته است. طوفان‌های سیستان که به طوفان‌های ۱۲۰ روزه معروف هستند، تقریباً از اوایل اردیبهشت‌ماه هر سال آغاز می‌شوند و تا پایان شهریورماه ادامه دارند. در ایام وزش بادهای ۱۲۰ روزه سرعت باد گاهی به ۱۲۰ کیلومتر در ساعت می‌رسد، اما متوسط سرعت باد در سیستان در ماه‌های تابستان حدود ۲۶ کیلومتر در ساعت و در ماه‌های زمستان حدود ۱۳ کیلومتر در ساعت برآورد می‌شود.
غلظت ذرات معلق در هوای سیستان به چند برابر حد مجاز می‌رسد
وزش توفان در سیستان به ویژه در این روزها آن‌قدر شدت می‌گیرد که میزان غلظت ذرات معلق را به چند ده برابر حد مجاز می‌رساند؛ شرایطی که در پی آن جمع زیادی از مردم پنج شهرستان این منطقه به دلیل ایجاد مشکلات چشمی و تنفسی برای آن‌ها روانه بیمارستان‌ها و مراکز درمانی می‌شوند. موج جدید توفان و ریزگردهای ناشی از آن در منطقه سیستان اما از ابتدای هفته جاری آغاز شده؛ این شرایط در روزهای اخیر به نحوی بوده که بیش‌ترین سرعت وزش باد به ۱۲۰ کیلومتر بر ساعت و حداکثر غلظت گرد و غبار در زابل ۹ هزار و ۷۵ میکروگرم برمترمکعب یعنی چیزی معادل ۶۰ برابر حد مجاز گزارش شده است. شدت طوفان در منطقه سیستان آن‌قدر زیاد شده که در پی آن با پیش‌بینی میزان بالای ریزگردها و احتمال به خطر افتادن سلامتی شهروندان ادارات و نهادها در پنج شهرستان سیستان شامل زابل، هیرمند، هامون، زهک و نیمروز در روزهای یکشنبه و دوشنبه هفته جاری تعطیل اعلام شده است.
وزش بادهای ۱۲۰ روزه موجی از مشکلات در سیستان ایجاد کرده است
فرماندار زابل در این رابطه ضمن اشاره به پایین آمدن شدید کیفیت هوا در منطقه سیستان می‌گوید: خوشبختانه با پی‌بینی دقیق و به موقع اداره‌کل هواشناسی سیستان و بلوچستان و تدبیر دفتر مدیریت بحران استانداری سیستان و بلوچستان ادارات منطقه به مدت دو روز تعطیل اعلام شد؛ اما در این مدت مراکز درمانی و دستگاه‌های امدادی تعطیل نیست و آماده کمک‌رسانی به مردم هستند. هوشنگ ناظری با اشاره به این‌که عامل اصلی ریزگردهای منطقه سیستان خشک‌سالی و بستر خشکیده تالاب هامون است، می‌افزاید: خشک‌سالی و وزش بادهای ۱۲۰ روزه زندگی را برای مردم سیستان دشوار کرده و به دنبال آن موجی از مشکلات در منطقه ایجاد شده است. وی خاطرنشان می‌کند: بیکاری، فقر و اعتیاد بخشی از مشکلاتی است که در پی بیش از ۲۰ سال خشک‌سالی پیاپی در سیستان ایجاد شده و امسال هم که شرایط آب تالاب هامون بدتر از همیشه است.
ریزگردها جمع زیادی از مردم سیستان را روانه بیمارستان کرده است
همان‌طور که پیش‌تر نیز اشاره شد؛ طوفان، ریزگردها و کاهش شدید کیفیت هوا برای بسیاری از مردم سیستان مشکلات چشمی و تنفسی را به دنبال دارد؛ شرایطی که به موجب آن و طبق اعلام مدیرکل دفتر مدیریت بحران استانداری سیستان و بلوچستان تنها در روز گذشته ۲۴۶ نفر از مردم منطقه سیستان را روانه بیمارستان‌ها و مراکز درمانی کرده است. عبدالرحمن شهنوازی می‌گوید: ۲۴۶ نفر در اثر حمله‌های تنفسی به مراکز درمانی شمال استان مراجعه کرده‌اند که ۲۰۰ نفر به صورت سرپایی درمان شدند و ۴۶ نفر به دلیل نیاز به مراقبت بیش‌تر در بیمارستان‌ها بستری شد‌ه‌اند. وی افزود: اکثر این افراد به دلیل عوارض تنفسی، چشمی و قلبی ناشی از طوفان به بیمارستان‌ها، مراکز درمانی و پایگاه‌های اورژانس مراجعه کرده‌اند که مراحل درمان آن‌ها در حال انجام است. گزارش‌های میدانی از منطقه سیستان حاکی از آن است که این‌گونه آمار تنها مربوط به افرادی است که توان مالی و جسمی مراجعه به مراکز درمانی را دارند و بخش زیادی از مردم منطقه که دچار مشکلات چشمی و تنفسی هستند، تنها در صورت بحرانی‌شدن شرایط جسمی به مراکز درمانی مراجعه می‌کنند.
تداوم وزش بادهای ۱۲۰ روزه در منطقه سیستان
رئیس کارگروه و هشدار هواشناسی سیستان و بلوچستان با اشاره به تداوم وزش بادهای ۱۲۰ روزه در منطقه سیستان، می‌گوید: پیش‌بینی کلی وضع هوای استان بر اساس نقشه‌های همدیدی و آینده‌نگری نشان می‌دهد در شهرستان‌های زابل، زهک، هیرمند، هامون و نیمروز طوفان، گرد و خاک، کاهش شدید دید و کاهش شدید کیفیت هوا تا پایان امروز ادامه دارد. علی ملاشاهی با اشاره به این‌که این شرایط جوی نامطلوب منجر به اختلال در حوزه حمل و نقل جاده‌ای، ریلی و هوایی خواهد شد، می‌افزاید: از بعد از ظهر امروز از شدت طوفان کاسته شده، اما همچنان تا اوایل هفته آینده باد و گرد و خاک در ساعات اولیه در منطقه سیستان تداوم دارد. وی اضافه می‌کند: طی این مدت گرد و غبار در زاهدان و سایر نقاط نواحی مرکزی و جنوبی استان سبب کاهش کیفیت هوا و کاهش دید خواهد شد و تا فردا وزش باد در این مناطق قابل ملاحظه خواهد بود. اکنون بر اساس آخرین اطلاعات کسب شده از ایستگاه هواشناسی فرودگاهی زابل حداکثر سرعت باد ۱۱۹ کیلومتر بر ساعت، حداقل دید افقی ۱۵۰ متر و حداکثر غلظت گرد و غبار ۹ هزار و ۵۱۵ میکروگرم بر مترمکعب معادل ۶۳ برابر حد مجاز است.
بخش عمده مردم سیستان به معنای واقعی کلمه زیر خط فقر زندگی می‌کنند
یکی از شهروندان زابلی ضمن گلایه از مسئولان می‌گوید: اگر از دیگر مناطق کشور نیاز است تا فردی در کنار مسئولان باشد و از مشکلات مردم برای آن‌ها توضیح دهد، در سیستان شرایط به قدری بحرانی است که هر فردی تنها با حضور در منطقه به راحتی درک می‌کند که بخش عمده مردم سیستان به معنای واقعی کلمه زیر خط فقر زندگی می‌کنند. نادری تأکید می‌کند: بسیاری از مسئولان ملی تاکنون حتی برای یک بار پای خود را به شهرستان‌های منطقه سیستان نگذاشته‌اند و آن‌هایی هم که به سیستان سفر کرده‌اند، در شرایطی که هوا صاف بوده، آمده‌اند. وی ادامه می‌دهد: مسئولان کشوری و استانی امروز کجا هستند که ببینند ارتفاع شن و ماسه تا لبه دیوار منازل مردم بالا آمده و مردم حتی نمی‌توانند تنفس کنند. مسئولان باید میان مردم روستاهای سیستان حاضر شوند تا زندگی با یارانه تنها را به چشم ببینند؛ تازه برخی از مردم روستاهای سیستان شناسنامه هم ندارند و از همان یارانه هم محروم هستند.
برخی مردم سیستان برای درمان بیماری فرش زیر پای خود را فروخته‌اند
یک پیرزن سیستانی ساکن روستای محمدآباد هراتی از توابع شهرستان زابل نیز می‌گوید: مطمئن هستم که صدای ما به گوش مسئولان نمی‌رسد، اما با این حال چون انسان به امید زنده است، درد دل خود و فرزندانم را با شما در میان می‌گذارم. وی می‌افزاید: بسیاری از مردم روستای ما نان شب خود را به سختی تهیه می‌کنند. شاید این جمله در دیگر نقاط کشور یک ضرب‌المثل باشد که «فلانی برای نان شب مانده»؛ اما ما این‌جا این موضوع را به چشم می‌بینیم که پدران زیادی شرمنده فرزندان خود هستند. هراتی تأکید می‌کند: مردهای ما افراد باغیرت و باهمتی هستند، اما واقعاً این‌جا کاری نیست که انجام دهند؛ نه آبی برای کشاورزی وجود دارد و نه دامداری ممکن است. مسئولان هم از مردان ما هیچ حمایتی نمی‌کنند. انصافاً شما بگویید این‌جا چه کسب و کاری می‌توان راه انداخت. ما از مسئولان توقع داریم روستاهای سیستان را هم جزو کشور بدانند! بسیاری از مردم روستایی سیستان برای تهیه نان شب همسر و فرزندان خود و جهت درمان بیماری‌های ناشی از ریزگردها فرش زیرپای خود را فروخته‌اند و امروز دیگر چیزی برای از دست دادن ندارند. آنچه امروز در بسیاری از روستاهای سیستان به چشم می‌خورد فقر مطلق است؛ مردمی که تا همین یک سال پیش که اوضاع اقتصادی کشور از ثبات تقریبی برخوردار بود، محتاج نان شب بودند و امروز کسی نمی‌داند با این بحران‌های معیشتی و اقتصادی حاکم در کشور چه سرنوشتی را انتظار می‌کشند. هر چه هست سیستان امروز نیازمند مسکن فوری است. مردمانی که فرش زیر پای خود را برای نان شب همسر و فرزندان خود فروخته‌اند، دیگر چیزی برای از دست دادن ندارند که چشم انتظار تدبیرهای بلندمدت مسئولان بنشینند.
منبع: سبزینه
