معاون مدیرکل دفتر برنامه ریزی کلان آب و آبفای وزارت نیرو گفت: آبهای ژرف جزو منابع آبی راهبردی است که نباید جز در شرایط اضطرار و بحرانی آن هم توسط دولت و در کوتاه مدت مجوز برداشت آنها داده شود.
به گزارش خبرگزاری کشاورزی و منابع طبیعی(IANN) به نقل از ایرنا، «هدایت فهمی» امروز (سه شنبه) افزود: هر گونه برداشت از آبهای ژرف باید به طور کوتاه مدت و با مجوز دولت صورت گیرد.
عضو اتاق فکر آب ایران تصریح کرد: اینک هیچ مجوزی برای برداشت از این آب ها وجود ندارد و باید به شدت با این مساله برخورد کرد. حتی لازم است در مجلس شورای اسلامی قانونی به این منظور تهیه و تصویب شود تا جز در شرایط اضطرار و بحرانی مجوز برداشت داده نشود.
فهمی یادآوری کرد از یک سال پیش مطالعات آب های ژرف کشور با همکاری کارشناسان داخلی در وزارت نیرو آغاز شد تا منابع موجود آبی هرچه بیشتر شناسایی شود اما بیم آن می رود که این دسته از منابع آبی همچون آب های زیرزمینی، با هجوم فرصت طلبان و سودجویان روبرو شود و نتوانیم کنترلی بر آنها داشته باشیم.
به گفته وی، آب های ژرف به آن دسته از منابع آبی گفته می شود که به کندی در طول قرون و اعصار شکل گرفته و جزو منابع راهبردی یک کشور است.
این آب های شیرین و شور در لایه های بسیار زیرین زمین (اعماق بیش از یک هزار متر) قرار دارند. آب های فسیلی محبوس شده در لایه های زیرزمینی که ناشی از وجود دریاهایی در قدیم در برخی مناطق است در این دسته طبقه بندی می شوند.
بخشی از این آب ها نیز ناشی از گسل های موجود زمین است و آب از طریق این گسل ها به منابع آب ژرف تزریق می شود.
به گفته معاون مدیرکل دفتر برنامه ریزی کلان آب و آبفای وزارت نیرو، کل ایران از پتانسیل و قابلیت بهره مندی از آب های ژرف برخوردار است و با مطالعات ژئوفیزیک و ژئوتکنیک در این طرح مطالعاتی به زودی مناطق برخوردار از این آب ها مشخص می شوند.
وی یادآور شد: برخی شواهد نشان می دهد بخشی از آب های کشور به صورت چشمه در اعماق بستر خلیج فارس (به عنوان چشمه های جوشان دریایی) ظاهر می شود و این موضوع در داستان های برخی ملوانان قدیم نیز آمده است؛ همچنین احتمال دارد آبهای کشور به صورت چشمه در کشورهای حاشیه جنوبی خلیج فارس و دریای عمان بجوشد که این مساله نیز در این طرح بررسی می شود.
** کف شکنی به بحران آب دامن می زند
معاون مدیرکل دفتر برنامه ریزی کلان آب و آبفای وزارت نیرو درباره پایین رفتن سطح برداشت از آب های زیرزمینی در کشور هشدار داد و گفت: اینک سطح آبخوان های موجود ۱۰۰ تا ۲۰۰ متر نسبت به سطح زمین پایین تر رفته است و چاه های عمیق در اعماق ۵۰۰ و حتی ۶۰۰ متری حفر می شوند.
وی از اعطای مجوز وزارت نیرو برای «کف شکنی» (افزایش عمق چاه) به بهره برداران با هدف دستیابی به آب های بیشتر انتقاد کرد.
به گفته فهمی، توقف صدور کف شکنی در دست بررسی است؛ زیرا به بحران آب دامن می زند. بر پایه قانون نیز اجازه کف شکنی به شرط ضرر نرساندن به چاه های دیگران داده می شود.
این کارشناس امور آب یادآوری کرد: در پروانه های بهره برداری از چاه ها حقابه ای قانونی پیش بینی شده است اما زمانی که بهره بردار نتواند به حقابه مورد نظر دست یابد می تواند مطابق قانون به جابجایی چاه یا اخذ اجازه کف شکنی اقدام کند.
وی هشدار داد: برداشت بیش از اندازه از منابع آب زیرزمینی به نشست زمین در سطوح وسیع و ایجاد فروچاله ها می انجامد که نمونه هایی از هر یک در نقاط گوناگون کشور دیده می شود و پیامدهای زیادی مانند از بین رفتن زیرساخت ها، سیستم های توزیع آب، خطوط ریلی و… به دنبال دارد.
چندی پیش وزیر نیرو اعلام کرد کاهش بارندگی، افزایش دمای هوا، افزایش تبخیر و افزایش جمعیت، منابعی آبی کشور را کاهش و مصرف آنها را افزایش داده است.
«حمید چیت چیان» گفت: برپایه گزارش های سازمان ملل متحد همه مناطقی که سالیانه کمتر از ۱۵۰۰ مترمکعب آب تجدیدشونده داشته باشند به مرحله بحران وارد شده اند و با این اوصاف ایران اکنون در وضعیت بحرانی آب قرار دارد.
به گفته وی، این بحران با وجود بارش های به نسبت مناسب در سال آبی گذشته همچنان ادامه دارد.
