رییس انجمن علوم خاک ایران با تاکید بر حفاظت بیشتر از خاک، توجه به امنیت غذایی و محیط زیست پایدار گفت: شاهد رویدادهایی در مورد میزان افزایش فرسایش خاک در کشور هستیم که بعضا متوجه آن نمی شویم.
فرسایش خاک ایران به مرز هشدار رسیده است
منوچهر گرجی روز دوشنبه در همایش اهمیت فرسایش خاک و ارتباط آن با محیط زیست در دانشکده کشاورزی شهر تاریخی بسطام شهرستان شاهرود افزود: خاک بحث زیربنایی دارد، اگر هدر رفت ، آب هم مشکل پیدا خواهد کرد.
وی خواهان استفاده از تجربه دیگر کشورها در مورد چگونگی کاهش میزان فرسایش خاک در ایران شد و تصریح کرد: سهم سرانه افراد از اراضی کشاورزی به سرعت در حال کاهش است و دلیل آن افزایش جمعیت و کاهش مساحت اراضی کشاورزی است.
به گفته گرجی با توجه به وسعت ایران خاک مناسب برای کشت محصول محدود است و زمین های موجود توان تولید بیشتر محصول را ندارد.
به گفته وی از ۱۶۵میلیون هکتار وسعت کشور، ۹۰ میلیون هکتار آن فاقد خاک مناسب است و بقیه خاک تحت کاربری های مختلف قرار دارد.
وی ادامه داد: از مجموع وسعت کشور، ۱۸.۵میلیون هکتار آن تحت اراضی کشاورزی قرار دارد که ۶۰ درصد آن دیم و بقیه آبی است که بعضا با افراط و تفریط هایی هم رو به روست.
وی با اشاره به کاهش منابع آبهای زیرزمینی گفت: براساس مطالعات انجام شده از سال ۱۳۳۴ تا ۱۳۸۰ در شش کلان شهر۲۰۰ هزار هکتار اراضی حاصلخیز به مناطق مسکونی، صنعتی و … تبدیل شد و تغییر کاربری و تخریب اراضی همچنان در ۳۱ استان ادامه دارد.
به گفته رییس انجمن علوم خاک سرانه هر شهروند ایرانی از اراضی کشاورزی دو هزار مترمربع است که این رقم در سال ۱۴۰۰ کمتر از این رقم خواهد بود.
رییس سابق دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران یادآور شد: خسارت هر تن فرسایش خاک در آمریکا ۲۸ دلار برآورد شد که با توجه به فرسایش دو میلیارد تن خاک سالانه در ایران این رقم افزون بر۵۰ میلیارد دلار تخمین زده می شود.
گرجی بیان کرد: ۶۰ درصد اراضی آبی کشور با افزایش شوری خاک رو به روست که با توجه به کاهش سرانه زمین کشاورزی ، تخریب اراضی، فرسایش خاک میزان بهره وری کم می تواند در آینده نزدیک امنیت غذایی را تهدید کند .
وی ادامه داد: امنیت غذایی و امنیت ملی لازم و ملزوم هم اند زیرا امنیت غذایی یکی از مولفه های اصلی امنیت ملی است و خدشه دار شدن آن می تواند مشکلات فراوانی را ایجاد کند .
گرجی کاهش چرای دام، توسعه دامداری صنعتی، گسترش احداث سامانه های باد شکن و تصویب لایحه قانون خاک در مجلس را برای کاهش میزان فرسایش خاک موثر دانست.
به گفته رییس انجمن علوم خاک ایران لایحه قانون خاک پس از هشت سال دیروز(یکشنبه) به مجلس رفت و انجمن نامه ای هم در این ارتباط به رییس مجلس نوشت.
همچنین عضوسابق هیات علمی دانشگاه تهران در گردهمایی اهمیت فرسایش خاک و ارتباط آن با محیط زیست در بسطام تاکید کرد: فرسایش خود به خود خوب است اگر از حد بگذرد نگران کننده است.
‘محمد بای بوردی’ افزود: ۶۴۰ دشت ایران زاده فرسایش اند و اگر فرسایش نبود این دشتها را نداشتیم.
وی به کارشناسان توصیه کرد: نسبت به ارقام مربوط به فرسایش آبی و بادی با شک و تردید برخورد کنند و گل آلود بودن آب رودخانه ها نشانه فرسایش خاک است.
وی با تاکید بر پیشگیری از فرسایش خاک افزود: در کشور با فرسودگی خاک نیز رو به رو هستیم.
بای بوردی تصریح کرد: روان آبهای سطحی با شستشوی خاک، فلزات سنگین را با خود به رودخانه ها و دریاها می برد و حیات موجودات را تهدید می کند.
وی تعداد دانش آموختگان بیکار کشاورزی را ۱۶۵ هزار نفر ذکر کرد و گفت: وقت آن است دولت ‘سپاه پاسداران منابع خاک’ را در کشور تشکیل دهد.
همچنین سید محمد موسوی عضو سابق هیات علمی دانشگاه تهران گفت: فرسایش خاک موضوع جهانی است و همه کشورها به نوعی با آن درگیر هستند.
وی از سیل به عنوان یکی از عوامل فرسایش خاک در ایران یاد کرد و افزود: از سال ۱۳۵۰ تا ۱۳۹۰، هزار و ۸۹۰ سیل مهم در کشور رخ داد که ۵۳ درصد آنها در طول ۱۰سال اخیر بود که این نتیجه روند رو به افزایش سرعت فرسایش خاک است.
وی با بیان اینکه شعار خود کفایی در بخش کشاورزی نباید سبب فرسایش خاک شود، خواهان برنامه ریزی برای تولید محصول به اندازه نیاز کشور شد و تاکید کرد: وقت آن است به جای مدیریت تولید، در فکر مدیریت مصرف بود .
موسوی یادآورشد: وقوع آتش سوزی در جنگل و شخم زمین در جهت شیب آن نیز از عوامل فرسایش خاک است.
وی پیشنهاد کرد: در چنین همایشی هایی از کشاورزان دعوت شود، به آنها آموزش داد شود چگونه از خاک و آب مراقبت کنند .
وی افزود: از کشاورزان سئوال کنید چرا زمین را در جهت شیب شخم می زنند از متخصصان ماشین آلات هم بخواهید راه حل ارائه کنند.
به گفته وی، کننده اصلی کار کشاورز و تخریب کننده هم اوست، کشاورز را دریابید و آموزش دهید.
دانشکده کشاورزی بسطام در سال ۱۳۶۸ تاسیس شد و هم اکنون ۹۵۰ نفر دانشجو در ۱۲ رشته در این دانشکده مشغول تحصیل هستند.
بسطام در شش کیلومتری شمال شرق شاهرود واقع است.
