روز جهانی آب مصادف با دوم فروردین هر سال (۲۲ مارس) از سوی سازمان ملل نام گذاری شده است. روز جهانی آب برای نخستین بار در سال ۱۹۹۲ میلادی، در کنفرانس محیط زیست و توسعه سازمان ملل در شهر ریودوژانیرو کشور برزیل رسما مطرح شد. در این کنفرانس از کلیه کشورها خواسته شد تا در راستای اجرای بیانیه شماره ۲۱ سازمان ملل، این روز را به عنوان روز ترویج و آگاه سازی مردم در مورد آب اختصاص دهند.
آب یکی از بزرگ ترین چالش‌های قرن حاضر است که می‌تواند سرمنشاء بسیاری از تحولات مثبت و منفی جهان قرار گیرد. هر سال، در روز جهانی آب جنبه خاصی از آب شیرین برجسته می شود. امسال نیز بر اساس روال سال های گذشته سازمان ملل متحد شعار “آب و توسعه پایدار”را برای ۲۲ مارس ۲۰۱۵ میلادی برابر با روز جهانی آب انتخاب نموده است.
علاوه بر کشورهای عضو سازمان ملل، بسیاری از سازمان‌های غیردولتی، NGOها نیز در این روز بر اهمیت آب سالم تأکید کرده و این روز را به عنوان روز توجه عموم به مسایل حیاتی آب در نظر می‌گیرند. مشارکت آژانس‌ها و نمایندگی NGOها مسائلی از قبیل چگونگی دستیابی بیش از یک میلیارد نفر به آب شرب سالم و یا نقش زن و مرد در خانواده برای دستیابی به آب سالم را پررنگ تر می‌کند. همچنین آژانسی از سوی سازمان ملل برای هماهنگی مسائلی در مورد روز جهانی‌آب تعیین می‌شود که بسیاری از مسایل را در مورد منابع آبی منعکس می‌کند.
بخش امور اقتصادی و اجتماعی سازمان ملل (UNDESA)، دهه ۲۰۰۵ تا ۲۰۱۵ را با عنوان (آب برای زندگی) معرفی کرده است. این دهه با هدف جهانی (تمرکز بیشتر روی موضوعات مربوط به آب) آغاز شده که تلاش برای استفاده از مشارکت زنان در فعالیت‌های توسعه مرتبط با آب و همکاری در همه سطوح برای دستیابی به اهداف مربوط به آب در اعلامیه هزاره و برنامه نشست جهانی توسعه پایدار در ژوهانسبورگ را شامل می‌شود.
عنوان‌های ویژه روزهای جهانی آب از ۱۹۹۴
از سال ۱۹۹۳، هر سال یک شعار جدید درباره مسائل حیاتی و حساس آن زمان برگزیده می‌شود تا فعالیت‌های جامعه بر پایه آن شعار شکل گیرد؛ تا آنجا که از سال ۱۹۹۴ تاکنون عنوان‌های ویژه روزهای جهانی آب به ترتیب زیر بوده است:
۱۹۹۴: آب و دغدغه‌های همگانی
۱۹۹۵: آب و زنان
۱۹۹۶: آب و شهرهای تشنه
۱۹۹۷: آب جهان، آیا کافیست؟
۱۹۹۸: آب زیرزمینی، گنجینه پنهان
۱۹۹۹: همه در پایین دست رودخانه‌ها زندگی می‌کنند
۲۰۰۰: آب برای قرن ۲۱
۲۰۰۱: آب برای سلامت
۲۰۰۲: آب برای توسعه
۲۰۰۳: آب برای آینده؛ ۲۰۰۴: آب و بلایا
۲۰۰۵: آب برای زندگی
۲۰۰۶: آب و فرهنگ
۲۰۰۷: سازگاری با کم آبی
۲۰۰۸: آب و سلامت
۲۰۰۹: آب های مشترک،فرصت‌های مشترک
۲۰۱۰: آب پاک برای جهان سالم
۲۰۱۱ : آب برای شهرها: پاسخ به چالش شهرنشینی
۲۰۱۲: آب و امنیت غذایی
۲۰۱۳: آب در هر مکان برای همگان با همکاری های بین المللی
و ۲۰۱۴: آب و انرژی.
بنابراین گزارش، دانشگاه سازمان ملل (UNU) و سازمان توسعه صنعتی ملل متحد (UNIDO) از طرف بخش آب سازمان ملل متحد، مسئولیت هماهنگی این روز را به عهده دارند و هدف از انتخاب این شعار، تسهیل توسعه سیاست ها و چارچوب های میان بری است که بتواند پلی میان وزارتخانه ها و بخش ها ایجاد کرده و آنها را به سمت امنیت انرژی و استفاده پایدار آب در یک اقتصاد سبز سوق دهد.
سازمان ملل متحد که همکاری نزدیکی با کشورهای عضو و سایر ذینفعان مربوط دارد به طور جامع توجه خود را به ارتباط میان آب و انرژی، معطوف داشته است.
این توجه به ویژه برای بیان بی عدالتی ها در مورد صدها میلیون ها انسانی است که در محله های کثیف و مناطق روستایی فقیرنشین و بدون دسترسی به آب آشامیدنی سالم، بهداشت صحیح، خدمات مناسب غذا و انرژی، زندگی می کنند.
این گزارش می افزاید: روز جهانی آب نخستین بار در سال ۱۹۹۲، در بیست و یکمین دستور جلسه کنفرانس (محیط زیست و توسعه سازمان ملل UNCED) در شهر ریودوژانیرو برزیل رسما مطرح شد.
در این کنفرانس از کلیه کشورها خواسته شد تا در راستای اجرای بیانیه ۲۱ سازمان ملل، این روز را به عنوان روز ترویج و آگاه سازی مردم در مورد آب اختصاص داده و از طریق پخش و اشاعه نشریات و برگزاری کنفرانس‌ها، سمینارها و نمایشگاه‌ها در گرامیداشت آن بکوشند.
علاوه بر کشورهای عضو سازمان ملل متحد، بسیاری از سازمان‌های غیردولتی، مسائلی از قبیل چگونگی دستیابی بیش از یک میلیارد نفر به آب شرب سالم و یا نقش زن و مرد در خانواده برای دستیابی به آب سالم را پررنگ تر می‌کند.
این دهه با هدف جهانی ”تمرکز بیشتر روی موضوعات مربوط به آب” آغاز شده که تلاش برای استفاده از مشارکت زنان در فعالیت‌های توسعه مرتبط با آب و همکاری در همه سطوح برای دستیابی به اهداف مربوط به آب در اعلامیه هزاره و برنامه نشست جهانی توسعه پایدار در ژوهانسبورگ را شامل می‌شود.
گزارش و ترجمه: افسانه زعیم زاده
