به گزارش پایگاه خبری کشاورزی و منابع طبیعی (IANN)؛ طرح زراعت چوب که یکی از طرح‌های مهم از جنبه‌های اقتصادی و محیط‌زیستی است، در سال ۹۹ مورد توجه ویژه قرار گرفت و به‌صورت رسمی آغاز شد. توسعه این طرح که زیرنظر سازمان جهاد کشاورزی و اداره کل منابع‌طبیعی و درپی اجرای طرح تنفس جنگل‌های شمال کشور و توقف برداشت چوب از جنگل‌ها اجرا می‌شود، می‌تواند نیاز کشور به چوب را در داخل تأمین و از واردات چوب و قطع جنگل‌های طبیعی جلوگیری کند. بنابراین با توجه به مزایای اجرای صحیح آن، نیاز به توجه ویژه و همت برای توسعه زراعت چوب در کشور وجود دارد. امسال ۳۰ هزار هکتار در کشور برای این منظور مدنظر است که سهم استان البرز از این میزان ۱۰۰ هکتار است که تاکنون ۱۰ هکتار در منطقه خور شهرستان ساوجبلاغ به‌عنوان پایلوت اجرا شده و مابقی نیز تا پایان سال در برنامه قرار دارد. موضوع حائز اهمیت استفاده از پساب‌ها، به‌ویژه در شهرک‌ها و کارخانجات صنعتی برای آبیاری است که منبع خوبی برای تأمین آب درختان غیرمثمر همچون صنوبر در طرح زراعت چوب است.
وجود شهرک‌ها و کارخانجات بزرگ صنعتی در البرز نقطه قوتی برای اجرای زراعت چوب در این مناطق با استفاده از بازچرخانی پساب‌ها محسوب می‌شود که می‌تواند علاوه‌بر ایجاد فضای سبز مزایای اقتصادی نیز به‌همراه داشته باشد.
اهمیت تولید چوب در داخل
مدیرکل منابع طبیعی استان البرز با بیان این‌که میزان تعهد طرح زراعت چوب در سال۹۹ برای استان البرز ۱۰۰ هکتار است، گفت: میزان تعهد این طرح امسال در کل کشور حدود ۳۰ هزار هکتار است.
حامد فرضی به بازار گفت: ۱۰۰ هکتار سهم استان البرز به سه شکل در اختیار متقاضیان قرار می‌گیرد؛ اراضی ملی، دولتی و مستثنیات می‌توانند برای این طرح استفاده شوند و متقاضیان برای دریافت نهال سریع‌الرشد، چون صنوبر در اراضی ملی و دولتی چون سپاه، سازمان زندان‌ها و سازمان آموزش و پرورش می‌توانند درخواست خود را به اداره منابع‌طبیعی شهرستان مربوطه ارائه دهند و بعد از انجام بررسی‌ها با انعقاد تفاهم‌نامه اجرای طرح انجام می‌شود.
به گفته مدیرکل منابع طبیعی استان البرز، به‌ازای هر هکتار یک‌هزار و ۳۰۰نهال استاندارد و رایگان در اختیار متقاضیان قرار می‌گیرد و برای ۱۰۰ هکتار حدود ۱۳۰ هزار اصله نهال مدنظر قرار گرفته که این نهال‌ها در نهالستان بزرگ کرج تولید می‌شوند.
فرضی طرح زراعت چوب را یکی از طرح‌های مهم عنوان می‌کند که از طرف دفتر نهاد رهبری و ریاست‌جمهوری در سال ۹۹ به‌عنوان سال جهش تولید توجه به آن مورد تأکید قرار گرفته است.
وی افزود: با اجرای طرح تنفس جنگل‌ها و توقف برداشت چوب در جنگل‌های تجاری شمال کشور که به مدت ۱۰ سال ممنوع اعلام شده و همچنین هزینه‌های بالای واردات چوب و وجود آفاتی که ممکن است با واردات چوب به کشور وارد شود، توجه به تولید چوب در داخل معطوف شده است.
مدیرکل منابع‌طبیعی البرز با اشاره به این‌که اکنون ارزش تولید و کاشت چوب با گونههای سریع‌الرشد افزایش یافته است، تصریح کرد: این موضوع باعث شده که ما در این مسیر قرار بگیریم و این طرح به یکی از پروژه‌های مهم ملی تبدیل شود که با گونههای بومی سریع‌الرشد چون صنوبر، گزشاهی و اکالیپتوس انجام می‌شود. در البرز به‌دلیل شرایط اقلیمی صرفاً گونه صنوبر برای این طرح مناسب است و مورد استفاده قرار می‌گیرد.
وی با اشاره به صرفه اقتصادی این طرح برای متقاضیان گفت: اکنون شرایطی فراهم شده که درصورت وجود عرصه شخصی یا اراضی دولتی و ملی مناسب، نهال رایگان در اختیار متقاضیان قرار می‌گیرد. با توجه به هزینه‌های بالای تولید نهال این موضوع از نظر اقتصادی برای شخص و نهاد متقاضی به‌صرفه است و سود فروش چوب در آینده نیز برای آن شخص یا نهاد است و اداره کل منابع‌طبیعی تنها به ارائه نهال رایگان و نظارت بر اجرای طرح می‌پردازد.
فرضی گفت: کشت می‌تواند به‌صورت یکنواخت و همچنین در حاشیه مزارع به‌عنوان حصار سبز صورت بگیرد. تنها نکته‌ای که وجود دارد، منبع تأمین آب است؛ زیرا درخت صنوبر آب‌دوست است. البرز از لحاظ موقعیت جغرافیایی در منطقه خشک و نیمه‌خشک قرار دارد و منابع تأمین آب آن محدود است؛ بنابراین بسیار مهم است که اراضی دولتی متقاضی، با اولویت استفاده از پساب‌های تصفیه‌شده به این کار اقدام کنند.
مدیرکل منابع طبیعی البرز ادامه داد: در مناطقی چون طالقان که رویشگاه طبیعی صنوبر است و محور کرج چالوس محدودیت آب نداریم؛ اما با توجه به این‌که صنایع زیادی در استان وجود دارد که مصرف آب‌های نامتعارف دارند، می‌توان از بازیافت و چرخه برگشت آب برای کشت صنوبر استفاده کرد؛ زیرا صنوبر گونه غیرمثمر است و استفاده از پساب تصفیه‌شده برای آبیاری آن می‌تواند مفید باشد. شهرک‌های صنعتی، کارخانجات، شرکت‌های خصوصی در اراضی دولتی و خصوصی می‌توانند برای این منظور گزینه خوبی باشند.
وی با اشاره به این‌که حداقل هفت‌سال برای به بازدهی رسیدن کشت صنوبر مورد نیاز است، گفت: کشت صنوبر می‌تواند به‌صورت ترکیبی با کشت گیاهان دارویی و غیره انجام شود که می‌تواند درآمد سالانه برای کشاورز ایجاد کند و هزینه‌ها را پوشش دهد.
فرضی با بیان این‌که اکنون ۱۰هکتار از میزان تعیین شده در منطقه خور ساوجبلاغ زیرکشت رفته است، تصریح کرد: در برنامه است که مابقی تا پایان سال انجام شود. طالقان، ساوجبلاغ و کرج مناسب‌ترین شهرستان‌های استان برای کشت هستند.
وی با اشاره به این‌که زراعت چوب در کشورهای توسعه‌یافته مورد توجه است، اظهار کرد: در کشور ما به‌دلیل داشتن محدودیت آب این امکان در برخی استان‌های شمالی بیش‌تر است و در دیگر مناطق بیش‌ترین تأکید بر استفاده از پساب‌هاست. در استان البرز شهرک‌های صنعتی و کارخانجات و شرکت‌های بزرگ می‌توانند با انجام این کار هم تعهد فضای سبز خود را انجام دهند و هم این اقدام منبع درآمدی برای آن‌ها باشد. از لحاظ اقتصادی نیز با توجه به این‌که اکنون تنها منبع تأمین چوب کشور تولید چوب داخل است و با بررسی بازار که نشان می‌دهد ارزش‌افزوده چوب بسیار بالاست، کشت چوب می‌تواند کشتی جایگزین برای افراد باشد؛ زیرا درآمد به نسبت بهتری دارد.
کاهش فشار روی جنگل‌ها با اجرای طرح زراعت چوب
مدیر جهاد کشاورزی شهرستان ساوجبلاغ نیز با اشاره به این‌که در سال۸۹ قانون توسعه زراعت چوب در مجلس شورای اسلامی مصوب شده و از سال ۹۲ به بعد برنامه‌ریزی برای اجرای این قانون صورت گرفته است، گفت: قانون توسعه زراعت چوب برای افزایش بهره‌وری بخش کشاورزی منابع‌طبیعی و کاهش فشار بر روی جنگل‌ها مصوب شد تا چوب مورد نیاز از طریق زراعت چوب تأمین شود. اکنون برنامه‌ریزی‌های اجرایی بسیاری برای اجرایی شدن این طرح درحال انجام است.
ایرج الماسی افزود: همچنین رهبر انقلاب نیز این کار را به‌عنوان یکی از نیازهای کشور به وزارت جهاد کشاورزی ابلاغ کرده‌اند و مورد تأکید قرار داده‌اند؛ بنابراین این موضوع به یکی از سیاست‌های جهاد کشاورزی تبدیل شده است.
الماسی با اشاره به این‌که در این زراعت، گونههای درختی سریع‌الرشد مانند صنوبر مورد استفاده قرار می‌گیرند، ادامه داد: هم‌اکنون نهال‌های تولیدی جهت بهره‌برداری آماده تحویل به متقاضیان واجد شرایط هستند.
وی افزود: بعد از این‌که متقاضیان درخواست خود را مطرح کنند، این درخواست‌ها با بررسی عرصه پیگیری می‌شوند و بعد از بررسی تمام جوانب تعداد نهال مورد نیاز تعیین شده و بعد از واگذاری نیز نظارت‌ها بر روند نگهداری درخت‌ها انجام می‌شود.
الماسی با اشاره به اهمیت اجرای طرح زراعت چوب برای حفاظت از منابع جنگلی و تأمین نیاز صنایع چوبی کشور گفت: برنامه‌های ترویجی توسط جهاد کشاورزی و اداره کل منابع‌طبیعی استان در این زمینه انجام می‌شود و تاکنون نیز چندین متقاضی وجود داشته است.
مدیر جهاد کشاورزی شهرستان ساوجبلاغ با اشاره به این‌که زراعت به‌عنوان درآمد جانبی برای مزرعه‌داران و کشاورزان سودآور است، گفت: اکنون اولین مزرعه زراعت چوب در ساوجبلاغ افتتاح شده است. زراعت چوب از لحاظ اقتصادی قطعاً برای کشاورزان مزیت‌های زیادی دارد و تمام سود نهایی برای کشاورزان است. اجرای چنین طرحی در شرایط کنونی که منبع عمده تأمین چوب کشور از طریق واردات انجام می‌شود، با توجه به افزایش نرخ ارز یکی دیگر از مصادیق اقتصاد مقاومتی در داخل است. از طرفی وابستگی به جنگل‌های طبیعی شمال کشور برای تأمین چوب در آینده را کاهش می‌دهد؛ بنابراین توسعه عملی آن به توجه ویژه نیاز دارد.
