پایگاه خبری کشاورزی و منابع طبیعی (IANN)/ شورای هماهنگی شبکه تشکلهای محیط زیستی در نامه‌ای خطاب به رئیس سازمان حفاظت محیط زیست با درخواست ایجاد فرایندی برای تعطیلی و کاهش تعداد باغ وحشها و مراکز نگهداری از حیوانات، پیشنهادهایی برای نظارت بر این مراکز تدوین کرد. در این نامه با اشاره به وجود حدود ۷۰ مرکز نگهداری از حیوانات شامل باغ وحش، باغ پرندگان، آکواریوم، باغ خزندگان و امثالهم در کشور، آمده است: «تعدد و تکثر این مراکز در کنار نبود نظارت و رسیدگی کافی باعث به وجود آمدن مشکلات فراوانی شده است که علاوه بر آزار حیوانات و ترویج فرهنگ حیوان‌آزاری، تهدیدی جدی را برای حیات وحش کشور نیز به دنبال داشته است. به طوری که وقایع و اتفاقاتی که در این مراکز رخ می‌دهد همواره پای ثابت اعتراضات حامیان حیوانات و محیط زیست بوده است.»
بر اساس این نامه بسیاری از کارشناسان معتقدند در شرایطی که سازمان با کمبود نیروی انسانی و بودجه مواجه است، نخستین گام، کاهش و ادغام این مراکز است. هر چه تعداد این مراکز کمتر شود امکان نظارت بالاتر رفته و فساد و مشکلات موجود در این مراکز قابل کنترل خواهد شد. شبکه ملی سازمان‌های غیردولتی محیط زیست و منابع طبیعی کشور پیشنهادهایی که در کارگروه تخصصی حفاظت و حمایت از حقوق حیوانات تدوین شده را در این نامه مطرح کرده است: «تولید مثل حیوانات در مراکز نگهداری از حیوانات ممنوع اعلام شود. تولد در باغ وحش یعنی ادامه اسارت ابدی و زجر برای حیوانات. باید از طریق جداسازی و عقیم‌سازی مانع از ازدیاد حیوانات باغ وحش شد. این مراکز فقط مجاز به نگهداری از حیواناتی هستند که در مجوز صدور مرکز، قید شده باشد. نگهداری از حیوانات اهلی مثل سگ و گربه که دارای پناهگاه‌های ویژه هستند، غیرمجاز است.» طبق این پیشنهادات، اجرای هرگونه نمایش در قفس، غذادهی دستی توسط شهروندان به حیوانات، عکس گرفتن با حیوانات در خارج از محل نگهداری، ورود به قفس و تماس دستی با حیوانات به هر شکل و بهانه‌ای و همچنین خارج‌کردن حیوانات باغ وحش به هر بهانه‌ای، بدون اطلاع ممنوع است. از سوی دیگر داشتن پرونده شناسایی، پرونده بهداشتی و میکروچیپ برای هر حیوان الزامی و بدیهی است که نبود این موارد به منزله غیرقانونی‌بودن حضور آن حیوان در مرکز فوق خواهد بود.
همچنین هر مرکز باید دامپزشک تمام‌وقت و مسؤول بهداشت تمام‌وقت داشته باشد و باید سامانه‌ای آنلاین برای درج آخرین وضعیت گونه‌های هر مرکز ایجاد شود و مراکز به ارائه اطلاعات شفاف در این سامانه ملزم باشند. به علاوه این مراکز حق دریافت حیوان از شهروندان را ندارند و ورود گونه‌های سالم از طبیعت به هر شکل و بهانه‌ای باید ممنوع شود: «این حیوانات باید به مراکز بازپروری دولتی یا خصوصی سپرده شوند. در صورت ورود هرگونه حیوان به این مراکز باید مراتب در عرض ۲۴ساعت به اداره حفاظت محیط زیست منطقه اعلام شود. اگر باغ وحشی متقاضی نگهداری از این حیوانات است باید بخش جداگانهای برای بازپروری ایجاد کند یا به مرکز بازپروری تغییر نام دهد. بدیهی است درمان و رهاسازی حیوانات باید در اولویت نخست باشد و بهره‌برداری تجاری از این حیوانات ممنوع است. در صورتی که شرایط حیوان به شکلی باشد که امکان برگشت به طبیعت وجود نداشته باشد این مساله باید به تایید «هیات معتمد» برسد.»
بر اساس توضیح شورای هماهنگی شبکه تشکلهای محیط زیستی و منابع طبیعی کشور هیات معتمد شامل معاون محیط طبیعی اداره کل حفاظت محیط زیست استان، سه نماینده از شبکه تشکلهای محیط زیست و منابع طبیعی استان ،نماینده اداره کل دامپزشکی استان ،نماینده دادستان استان و نماینده رسانه است و این هیأت بر فعالیت تمام مراکز بازپروری یا نگهداری از حیات وحش (باغ وحش، باغ پرندگان، باغ خزندگان، دلفیناریوم و کلینیکهای دولتی و …) نظارت خواهند داشت. اعضاء این هیأت در شرایط مقتضی اجازه ورود و بازدید از مراکز بازپروری و باغ وحشها را خواهند داشت. در جلسات هیأت، نماینده مرکز بازپروری یا نگهداری از حیات وحش که تحت بررسی است، دعوت خواهد شد و مرکز هر استان هیات معتمد جداگانهای خواهد داشت. همچنین نصب دوربین مدار بسته آنلاین در بخش‌های مختلف تمامی باغ وحشها و قابل‌مشاهده‌بودن تصاویر این دوربینها در اداره محیط زیست هر منطقه و گزارش هرگونه آزار حیوانات در مراکز از موارد دیگر آیین‌نامه پیشنهادی است: «باید تابلوهایی نصب شود تا به بازدیدکنندگان هشدارهای لازم را از قبیل اینکه در صورت آزار حیوانات به مراجع قضایی معرفی خواهند شد، انتقال دهند. مواردی مثل پرتاب‌کردن اشیا به سمت پرندگان، آتش‌زدن یا امثالهم نیز باید به عنوان رفتارهای پرخطر و غیرقانونی، احصاء و اطلاع‌رسانی شوند.»
علاوه بر این مرگ هر حیوان در کمتر از ۲۴ساعت باید از طریق سامانه آنلاین اعلام شود. این سامانه باید برای عموم شهروندان قابل دسترسی باشد. نهایتاً تا یک هفته باید نظر هیات معتمد در خصوص علت مرگ اعلام شود. وارد نکردن گونه‌های حیوانی از خارج از کشور و اعلام علت مرگ حیوانات به دامپزشکی و تایید این سازمان از دیگر موارد مورد اشاره است: «اجساد حیوانات مرده باید به شکلی استاندارد و بهداشتی دفن شود. استفاده نمایشی از تاکسیدرمی یا بخشی از جسد حیوانات ممنوع است و صرفاً با تایید هیات معتمد، امکان اهدای آنها به مراکز آموزشی برای استفاده‌های آموزشی وجود دارد.» شبکه محیط زیست و منابع طبیعی کشور ابراز امیدواری کرده است که این نظارت‌ها در کنار رصد و نظارت جدی سازمان در حوزه خرید و فروش حیوانات و سوءاستفاده‌های کلانی که در این حوزه، متاسفانه گردش مالی غیرقانونی به وجود آورده و گاه منجر به رفتارهای مجرمانه و جنایتکارانه هم می‌شود، بتواند در ساماندهی این حوزه نتیجه‌بخش باشد.
منبع: شهروند
