پایگاه خبری کشاورزی و منابع طبیعی(IANN)؛ کارشناسان امور آب می‌گویند درختان به دلیل افت سفره‌های آب زیرزمینی در برخی مناطق قادر به تأمین آب مورد نیاز خود نیستند وهمین موضوع باعث خشکیدگی آن‌ها می‌شود. نگاهی به آمار مسئولان امور آب در کهگیلویه و بویراحمد که خبر از افت ۱۰درصدی آب در ۱۵ دشت این استان می‌دهند، از سویی و تلف شدن هزاران قطعه ماهی در رودخانه بشار در روزهای اخیر گواه عمق این واقعیت تلخ است که برای حفظ عرصه‌های طبیعی در این استان به‌صورت جدی فعالیت نشده است. کهگیلویه و بویراحمد بیش از ۸۷۴ هزار هکتار جنگل دارد که از این میزان ۹۰ درصد گونه بلوط است. این درختان به ویژه در ماه‌های پایانی سال زراعی به‌شدت تحت تأثیر کم‌آبی هستند. در حالی که کارکردهای جنگل برای گردشگری، حفظ سلامت مردم در برابر آلایندگی‌های زیست‌محیطی و استفاده برای کشت گیاهان دارویی بر همگان آشکار است، اما ظاهراً عزمی جهت حفظ اکوسیستم طبیعی آن وجود ندارد. کارشناسان معتقدند در صورت جمع‌آوری نشدن میوه بلوط و حفظ منابع آب، گنجینه‌های خدادادی جنگل‌ها و مراتع قادر به حفظ طبیعت زیبای خود هستند.
خشکیدگی و بیابان‌زایی به روایت آمار
معاون فنی مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری کهگیلویه و بویراحمد گفت: ۱۲۰ هزار هکتار از جنگل‌ها و ۴۰ هزار هکتار از مراتع این استان دچار خشکیدگی و عارضه بیابان شده‌اند و این گستره درحال افزایش است. گودرز باقری فرد افزود: احیای جنگل‌های دچار خشکیدگی در استان نیازمند همت مضاعف همه دستگاه‌های اجرایی، مشارکت مردم و اختصاص ردیف اعتباری ویژه است. وی بدون اشاره به میزان اعتبار مورد نیاز اظهار داشت: در سال‌های گذشته برای کنترل خشکیدگی درختان بلوط در کهگیلویه و بویراحمد ردیف اعتباری وجود داشت، اما هم‌اینک این بودجه حذف شده است. باقری‌فرد بیان کرد: برداشت بی‌رویه از آب‌های سطحی و سفره‌های زیرزمینی در کنار خشک‌سالی‌های پیاپی باعث خشکیدگی درختان بلوط در کهگیلویه و بویراحمد شده است. معاون فنی مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری کهگیلویه و بویراحمد افزود: میزان برداشت آب از چاه‌ها در بیش‌تر کشورهای دنیا چهار تا ۲۰ درصد است، در حالی که این آمار در کهگیلویه و بویراحمد بسیار بیش‌تر است. باقری فرد افزود: خشک‌شدن بخش‌هایی از رودخانه بشار نشان می‌دهد که در صورت ادامه روند کنونی گنجینه ارزشمند جنگلی که ظرفیتی برای توسعه اقتصادی، صنعت گردشگری و سلامت مردم است، در معرض تهدید است. معاون فنی مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری کهگیلویه و بویراحمد ابراز داشت: براساس بررسی کارشناسی انجام شده دامنه خشکیدگی درختان بلوط پنج تا ۷۰ درصد است.
راهکارها
باقری‌فرد تصریح کرد: تدوین یک برنامه کوتاه، میان و بلندمدت حفاظت از جنگل‌ها، نظارت بیش‌تر بر میزان برداشت از سفره‌های زیرزمینی و آب‌های سطحی در کنار تخصیص ردیف اعتباری برای کاشت جنگل از راهکارهای گره‌گشا برای کنترل پدیده خشکیدگی جنگل‌های بلوط در این استان است. وی گفت: در سال‌های اخیر سنگ چینی برای ذخیره فرورفت آب در زمین و جنگل‌کاری در شهرستان‌های باشت و کهگیلویه انجام شده و باید اعتباری برای ادامه این عملیات وجود داشته باشد. باقری فرد با بیان این‌که برداشت بذر بلوط غیرقانونی است، افزود: مشارکت مردم نیز برای حفظ اکوسیستم طبیعی جنگل‌ها ضروری است. وی ابراز داشت: کاهش توان اکولوژیک و افزایش تخریب اکوسیستم جنگل و مرتع و فقر بانک بذر و خاک و فرسایش ژنتیکی زادآوری جنگل از پیامدهای جمع‌آوری بی‌رویه بذر بلوط است. باقری فرد بیان کرد: بیش‌ترین خشکیدگی بلوط در مناطق بوستان، لنده و کوه خاییز است. وی افزود: مبارزه بیولوژیک، غنی‌سازی با بذر و اجرای طرح‌های آبخیزداری و آبخوان‌داری از راهکارهای حفظ جنگل‌های بلوط این استان است. معاون فنی مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری کهگیلویه و بویراحمد گفت: این بیماری به‌صورت سرخشکیدگی درخت، کاهش رشد و ریزبرگی نشان داده می‌شود. وی گفت: ۳۶ هزار هکتار جنگل دست کاشت در مناطق مختلف این استان در سال‌های اخیر ایجاد شده است.
افزایش پدیده بیابان‌زایی و پیامدهای آن
معاون فنی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری کهگیلویه و بویراحمد گفت: ۱۵۰ هزار هکتار از مراتع این استان در شهرستان‌های گرمسیری گچساران و بهمئی در معرض بیابانی‌شدن است. باقری فرد افزود: هم‌اکنون ۴۰ هزار هکتار از مراتع شهرستان‌های گچساران و بهمئی تبدیل به بیابان شده است. وی با اشاره به فرسایش خاک و امکان ایجاد کانون‌های گرد و خاک در صورت انجام نشدن طرح‌های بیابان‌زدایی تصریح کرد: احیای این منابع طبیعی نیازمند همت مضاعف مسئولان استانی و ملی برای تخصیص اعتبار و تأمین نیروی انسانی متخصص است. باقری از مسئولان خواست با هدف اختصاص اعتبارات بیابان‌زدایی، این استان را در ردیف مناطق بیابانی کشور قرار دهند. معاون فنی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری کهگیلویه و بویراحمد گفت: وزش بادهای شدید، پوشش گیاهی فقیر و ناچیز، کاهش بارندگی، شور شدن خاک و اختلاف شدید دمای شب و روز از عوامل مهم در ایجاد خطر بیابانی‌شدن عرصه‌های طبیعی است. وی افزود: اجرای طرح‌های آبخیزداری، احیاء و کاشت جنگل و هماهنگی و بهره‌برداری، مشارکت جوامع محلی و سازمان‌های مردم نهاد، ایجاد کمپین‌های حفاظت از منابع طبیعی و بهره‌برداری مناسب از نقش سازمان‌ها و دستگاه‌های مختلف اجرایی و خدماتی از مهم‌ترین راهکارهای مقابله‌ای در این زمینه است. وی گفت: براساس برآوردهای کارشناسی سالانه ۱۰ تا ۲۰درصد به وسعت جنگل‌های بلوط دچار بیماری خشکیدگی افزوده می‌شود.
کاهش بارندگی
به گفته کارشناس هواشناسی کهگیلویه و بویراحمد میزان بارندگی در این استان در سال زراعی جاری نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۶۶میلی‌متر کاهش یافته است. ولی بهره‌مند اظهار داشت: میزان بارندگی سال زراعی جاری در سی سخت۸/۴۸۳، یاسوج ۲/۴۲۲، لیکک ۱/۳۱۱، دهدشت ۴/۲۸۳، دوگنبدان ۳/۱۷۹ و منطقه امامزاده جعفر گچساران ۸/۱۷۶ میلی‌متر بوده است. بر اساس آخرین آمارها میانگین بارندگی بلندمدت در یاسوج ۲/۸۰۴، سی سخت ۶/۶۸۶، دوگنبدان ۲/۴۳۰، دهدشت ۴/۴۹۱، لیکک ۹/۳۵۸ و منطقه امامزاده جعفر گچساران نیز ۷/۴۲۳ میلی‌متر است.
ظرفیت‌ها برای کشت گیاهان دارویی
معاون فنی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری کهگیلویه و بویراحمد گفت: ۲۰۰ هزار هکتار عرصه طبیعی مستعد توسعه گیاهان دارویی این استان شناسایی شده است. باقری فرد اظهار داشت: براساس یک طرح ۱۰ ساله که از سوی کارشناسان تدوین شده، طرح توسعه کشت گیاهان دارویی از سال جاری در صورت تأمین اعتبار تا سال ۱۴۰۶ در کهگیلویه و بویراحمد اجرا خواهد شد. وی بیان کرد: برای اجرای طرح توسعه گیاهان دارویی در هر هکتار از مراتع این استان دو میلیون و ۵۳۰ هزار ریال اعتبار نیاز است. باقری فرد تصریح کرد: براساس برنامه‌ریزی ۶۰درصد از اعتبار مورد نیاز این طرح از سوی دولت و ۴۰ درصد از طریق تسهیلات بانکی که باید از طریق مجری تأمین شود، تأمین خواهد شد. وی متوسطه درآمد سالانه کشت گیاهان دارویی در هر هکتار را ۴۳میلیون ریال برآورد کرد. باقری فرد ابراز داشت: تحقق طرح توسعه گیاهان دارویی در کهگیلویه و بویراحمد قابلیت ایجاد شغل برای ۱۲ هزار خانوار را دارد. وی بیان کرد: آنغوزه، باریجه، آلوئه‌ورا، مورد معطر، گل محمدی، جاشیر خوراکی، کرفس کوهی و گل نرگس از جمله گیاهان دارویی مستعد توسعه در این استان است. وی بیان کرد: بخش اعظم شیره تولید شده به هند، کشورهای حوزه خلیج فارس و کشورهای اروپایی صادر می‌شود. باقری فرد تصریح کرد: توزیع بذر رایگان، نظارت فنی، کمک به قرق و حفاظت از جمله حمایت‌های منابع طبیعی برای رونق تولید گیاهان دارویی در این استان است. کهگیلویه و بویراحمد با بیش از ۱۵ هزار کیلومتر مربع مساحت در جنوب غربی ایران قرار دارد و ۳۰ درصد کل گونه‌های گیاهی کشور را در خود جای داده است. این استان ۷۱۳ هزار نفری دارای یک درصد مساحت و یک درصد جمعیت کشور است. کهگیلویه و بویراحمد با دو اقلیم متفاوت و مناظر بکر و طبیعی و موقعیت خاص گردشگری دارای هشت شهرستان، ۱۷ شهر و یک هزار ۶۷۶ روستای دارای سکنه است.
منبع: سبزینه
