تحلیل/ نهضت زنانه برای اصلاح الگوی مصرف

پایگاه خبری کشاورزی و منابع طبیعی(IANN)/ شهربانو امانی*/ از دامن زن مرد به معراج می‌رسد؛ این بیان گهربار امام خمینی(ره) را همگان بارها شنیده‌اند. زنان به دلیل جایگاه ویژه و تاثیر‌گذاری بر محیط در همه دوره‌ها به عنوان افرادی موثر در اجتماع محسوب می‌شدند. زنان به دلیل اینکه مسئولیت تربیت نسل‌های مختلف را بر عهده دارند می‌توانند در مدیریت عاطفی، مدیریت معنوی و اقتصادی خانواده کاملا موثر و تاثیرگذار ایفای نقش کنند. بنابر تحقیقات انجام شده در دنیا توسعه پایدار در شرایطی محقق می‌شود که روی توانمندی و توان‌افزایی زنان جامعه سرمایه‌گذاری شود. ما در جامعه به دلیل اینکه در مباحث مدیریتی و استفاده از منابع طبیعی آب و انرژی با بحران‌ها، چالش‌های فکری و موانعی روبه‌رو هستیم بی‌شک در همه دوره‌ها با اعتراض‌هایی در زمینه کم و کاستی‌های متعدد در بخش ذخایر انرژی با بحران مواجهیم. بر اساس گزارش‌های منتشر شده از سوی سازمان ملل در دنیا دو کشور ایران و مصر در زمینه ذخایر انرژی با مشکلات عدیده‌ای روبه‌رو هستند. برای مثال مصر با ذخیره ۴۵ درصدی از سفره‌های زیرزمینی آبی با مشکلات عدیده‌ای مواجه است و ایران با بیش از ۸۰ درصد سفره‌های زیرزمینی با مشکلات و نارسایی‌های متعددی همراه است. آموزش‌ها در زمینه اصلاح مصرف انرژی می‌تواند بسیار ثمربخش باشد و به این ترتیب می‌تواند در کنار خانواده در محیط کاری و اجتماعی نیز موثر باشد. زنان و مادران جامعه به دلیل رسالت و مسئولیت خود می‌توانند در تغییر الگوی مصرف و استفاده بهینه انرژی تاثیرگذار باشند. با توجه به اینکه در روزهای اخیر شاهد امضای تفاهمنامه بین معاونت امور زنان و خانواده ریاست جمهور و وزارت نیرو بودیم، امید است هر چه سریع‌تر شاهد اجرایی شدن این تفاهمنامه و تغییرات مطلوب در فرهنگ مصرف جامعه باشیم. در واقع، با عزم و اراده‌ای که در نهاد معاونت امور زنان و خانواده ریاست‌جمهوری مشاهده می‌شود و با تشکیل کارگروه‌های متعدد برای اجرایی کردن بندهای آن می‌توان در توان‌افزایی و ارتقای دانش روحی زنان برای به کارگیری توانمندی‌های آنها در اداره کشور تلاش کرد. حساسیت‌های متعددی در زمینه مصرف منابع به ویژه آب در کشور وجود دارد. باید با آگاهی رسانی و به‌کارگیری توان بالقوه زنان به فعالیت پرداخت. در اصل با به رسمیت شناختن توانایی‌های زنان در جامعه، نهاد‌های رسمی و در بخش‌های غیردولتی می‌توان با برگزاری کارگاه‌های آموزشی برای توان‌افزایی آنها تلاش کرد. زنان کشور ما با داشتن قابلیت‌های متعدد در زمینه نهضت الگوی مصرف و کاهش تقاضا برای حفاظت از منابع پایدار یعنی آب و انرژی می‌توانند موثر عمل کنند. برای ارتقای اصلاح الگوی مصرف انرژی نهادها، رسانه‌ها، شبکه‌های اجتماعی، رسانه ملی و بخش‌های اجرایی کشور می‌توانند با انجام فعالیت‌های آموزشی ثمربخش به فعالیت بپردازند. هم‌اکنون حدود ۶۵ نهاد نظارتی در کشور از اصلاح الگوی مصرف حمایت می‌کنند. با یک مدیریت واحد می‌توان کم و کیف مدیریت مصرف انرژی را کنترل کرد و جزئیات و تمهیداتی برای آن اندیشید تا به این ترتیب اصلاح الگوی مصرف برای همگان مورد توجه و آموزش قرار گیرد. با عزم و اراده جدی می‌توان شاهد مدیریت مصرف انرژی در کشور بود. برای مثال امروزه زنان در کشورهای هندوستان و ژاپن به مدیریت مصرف انرژی می‌پردازند و این امر در اغلب کشورهای دنیا به یکی از الزامات زندگی بشر مبدل شده است. در زمینه فرهنگ‌سازی و در ارتباط با ارزش‌گذاری هنجارهای جامعه به ویژه در حوزه زنان می‌توان راهکاری مطلوب برای مدیریت مصرف انرژی را جویا شد، به این ترتیب با مشارکت زنان در مصرف انرژی می‌توان به مدیریت مطلوب پرداخت. در واقع با سهیم کردن زنان با اصلاح الگوی مصرف و استفاده از راهکارهای مطلوب باید شیوه‌های صحیح مصرف را در جامعه گسترش داد. راه‌اندازی یک نهضت زنانه برای حفاظت، صرفه‌جویی، استفاده بهینه در مصرف آب، انرژی و تغییر الگوی مصرف غیرقابل‌دسترس نیست کما اینکه در اغلب استان‌ها و روستا‌های محروم زنان با همه وجود به صرفه‌جویی و استفاده صحیح الگوی مصرف می‌پردازند، آن هم به این دلیل که قناعت و توجه به نعمت‌های الهی جزو تربیت زنان جامعه ما محسوب می‌شود. با به کارگیری توان زنان و قرار دادن الگوی صحیح کشت در کشاورزی، کشت جایگزین و در بخش صنایع دستی نیز با استفاده از شرایط پساتحریم در جای جای کشور می‌توان فرهنگ بومی و روستایی در کشور را ارتقا داد و به این ترتیب در بخش صنایع دستی و اکوتوریسم روستایی می‌توان شاهد تاثیر‌گذاری در دستیابی به اهداف بود. با توجه به اینکه زنان در بخش‌های مختلف الگوی تعیین‌کننده شرایط زندگی محسوب می‌شوند، بی‌شک با تربیت و شناسایی کم و کیف اصلاح الگوی مصرف می‌توان جامعه را به سوی اصلاح مصرف انرژی هدایت کرد. زنان در خانواده مهم‌ترین نقش را ایفا می‌کنند. این زنان چه اینکه خارج از منزل کار کنند یا به شغل خانه‌داری بپردازند بیشترین تاثیر را بر کودکان دارند. کودکان در سنین مختلف معمولا مادران خود را الگو قرار می‌دهند. این مادر اگر بتواند در زمینه مصرف آب، برق و سایر موارد الگویی را تعریف کند که مبتنی بر صرفه‌جویی باشد، تاثیر انکارناپذیری بر فرزند خود دارد. تربیت نسلی که مصرف اصلاح شده‌ای دارد تنها توسط مادران امکانپذیر است.