به طور معمول برخی مدیران برای گریز از ناکارآمدی و توجیه سوءمدیریتشان، بدنه کارشناسی را به نداشتن اطلاعات کافی و یا تحلیل نادرست متهم میکنند؛ گویا اشاره به ضوابط و مصوبات غیرقانونی، کاستیهای قانونی و یا شواهد میدانی و تصاویر ماهوارهای هیچ سندیتی محسوب نمیشود. بر خلاف نگاه مدیران، آشکارا باید گفت تخریب روزافزون باغهای شیراز آنچنان آشکار هست که برای اثبات آن، مشاهده میدانی عرصه های باغی و ساخت و سازهای فراوان در این عرصه ها کفایت میکند؛ اگر چه با کمک تصاویر ماهواره ای میتوان با مقایسه دو دوره زمانی مشخص از یک محدوده مشخص، سندیت مربوط به تخریب باغها را چنان مستحکم ارایه داد که دیگر جایی برای هیچگونه مغلطه، سفسطه و توجیه باقی نماند. به طور تقریبی میتوان گفت در هر نقطه ای که باغی در شیراز وجود دارد در تیررس دلالان، باغخواران، شهرخواران و سوداندوزان قرار گرفته است تا با کمک بدنه اداری شهرداری شیراز و ضوابط ساختگی و غیرقانونی و در همان حال با یک روکش کاذب قانونی، نسبت به تخریب بقایای باغها که الحق، حق تنفس کودکان این شهر میباشد، اقدام کنند.
در همین رابطه، داریوش مختاری کارشناس و پژوهشگر حوزه آب و محیط زیست در گفتگو با پایگاه خبری کشاورزی و منابع طبیعی(IANN) بیان کرد:
تهیه تصاویر ماهواره ای برای بازه های زمانی مختلف یک کار فنی-تخصصی است که امروزه حتی روی گوشیهای تلفن همراه و به صورت عمومی در دسترس هر فرد علاقمندی قرار میگیرد. شاید با پیمایش ساده بتوان صدها نقطه تخریبی را نشان داد که روزانه اقدام به نابودی محیط زیست شهر شیراز میشود. از محل دفتر کار ریاست سازمان سیما، منظر و فضای سبز شهرداری شیراز میتوان بخشی از تخریب ها و ساخت و سازها در عرصه های باغها را که هم اکنون و در همین مدت ۳ سال اخیر در ضلع غربی میدان مطهری و ضلع شمالی بلوار قدوسی غربی انجام گرفته است را به آسانی دید. از قرار معلوم، تصویب مصوبه های غیر قانونی به طور هوشمندانه و متناسب با نزدیک شدن عرصه های ساخت و ساز از محدوده های ستارخان، بلوار مطهری و خیابان زرگری به سوی غرب، زمینه ساخت و سازها را در قالب روکش قانونی آسانتر و بهتر فراهم میکند؛ تا اینکه بالاخره زمینه نابودی یکباره بقایای باغهای قصرالدشت فراهم شود.
مشاور عالی دبیر کارگروه زیربنایی و عمرانی مجمع مشورتی توسعه استان فارس در امور آب در ادامه گفت: دلالان و باغخواران از قدرت و ثروت فراوانی برخوردارند و به اصطلاح کارآشنا هستند و مماشات برخی مدیران شهرداری و اعضای شورا برای نجات بقایای باغهای شیراز پذیرفتنی نیست. هم اکنون ضلع شرقی خیابان وصال، دو سوی خیابان قدوسی غربی، کوچه های خیابان عفیف آباد، محور چهارراه زرگری تا میدان قصرالدشت و حتی مجموعه حفاظت شده قصرالدشت و دهها نقطه دیگر جزو کانونهای تخریب شدید باغهای شیراز میباشد. کشف این مساله قضایی در حوزه عمل دستگاه قضایی قرار دارد و شایسته است دادستان محترم مرکز استان (شیراز) نسبت به حل این مساله اقدام کند تا پایمال کنندگان حق تنفس ساکنان کلانشهر شیراز مورد تعقیب قضایی قرار بگیرند. در همین زمینه باید گفت که دستگاه استانداری و سازمان بازرسی استان نمی باید گمان کنند که ضوابط ساختگی و غیرقانونی که محصول رسوبات اداری در دستگاه شدیدا ناکارآمد شهرداری شیراز است، احتمالا میتواند جایگزین قانون حفظ و گسترش فضای سبز شهری شوند. تا اینجا آنچه آشکار هست شش تخلف، کمکاری و اشتباه عمده انجام گرفته است که مدیران پیشین و فعلی شهرداری شیراز میباید پاسخگوی آن باشند:
- یکم: چرایی و دلایل تدوین و تصویب انواع ضوابط غیرقانونی (خلاف نص صریح قانون حفظ و گسترش فضای سبز شهری و اصل ۱۳۸ قانون اساسی) و کشف و برخورد قضایی با آن
- دوم: دلایل تخریب سالیانه دستکم ۳۵ هکتار باغ بدون هر گونه دلیل فیزیکی و خشکی یا سوزاندن توسط مالک. چنانچه این دلایل فیزیکی نیز اتفاق میافتاد برابر همان قانون حفظ و گسترش فضای سبز، شهرداری شیراز تحت هیچ شرایطی مجاز به صدور مجوز ساخت و ساز در کاربری های باغی نبوده است و مشخصا موظف به حفظ و نگهداری چنین عرصه هایی بوده است.
- سوم: کسب درآمدهای چند ده هزار میلیارد تومانی از تغییر کاربری باغها (اعم از سهم خدمات و فروش سهم ۷۰ درصدی شهرداری به مالکان و سازندگان واحدهای مسکونی و تجاری) و در همان حال، ابهام شدید در خصوص هزینه کرد این درآمدها در دستگاه شهرداری شیراز
- چهارم: دلایل کوچک کردن تدریجی بوستانهای ولی عصر، معلم و خلدبرین و ایجاد سازه های ناکارآمد و اضافی فعلی. تا جایی که بوستان زیبای خلدبرین از یک باغ زیبا و قدیمی به کمتر از یک چهارم مساحت اولیه اش رسیده است.
- پنجم: عدم حمایت جامع از باغداران قصرالدشت علیرغم آگاهی کامل مجموعه شهرداری از مشکلات فراوان معیشتی آنان و مشکلاتشان برای نگهداری باغها
- ششم: چرا هتلداران، سرمایه گذاران و برجسازان که ریه های تنفسی شهر شیراز را نابود میکنند، حتی مورد تشویق دستگاه اداری شیراز قرار میگیرند؟ در حالی که لازم بوده است به دنبال آسیب های زیست محیطی که برای شهر و رفاه شهروندان پدید آورده اند، مالیاتهای سنگین بابت ساخت و سازهای غیرقانونی میپرداختند و این مالیاتها در یک نظام مالی کاملا شفاف برای برونرفت کلانشهر شیراز از گره های کور زیست محیطی هزینه میشدند.
مشاور قائم مقام دبیر کل مجمع متخصصین و دبیر مجمع متخصصین فارس در امور آب در ادامه این گفتگو، از یک رویکرد اشتباه مجموعه شهرداری شیراز شدیدا هشدار داد و افزود: بحث های جدیدی پیرامون اقتصادی کردن و یا توسعه گردشگری در باغهای قصرالدشت در دستور کار هست که آخرین ضربه جدی بر پیکره بقایای حق تنفس کودکان این شهر میباشد که باید دستگاه قضایی هر چه زودتر جلوی این رَویهه ای غیرقانونی یا شبهِ غیر قانونی را بگیرد. وی افزود: با توجه به پیشینه شدیدا ناکارآمد دستگاه شهرداری در حفظ بقایای باغها و صدور مجوز ساخت و ساز برای ۲۰۰۰ هکتار از عرصه باغهای قصرالدشت تاکنون، هرگز نمیتوان به این دستگاه اجرایی که به طور معمول خارج از دایره قانون عمل میکند برای حفظ بقایای باغها اعتماد کرد.
مختاری در راستای این گفته ها، تصاویری را ارایه داد که تنها مربوط به تخریب و نابودی باغهای شیراز در ۱۳ سال (۱۳۸۱ تا ۱۳۹۴) با صدور مجوز و یا کوتاهی دستگاه شهرداری شیراز از وظایفش بوده است. در این تصویرها، رشد ساخت و سازهای غیرقانونی و همینطور رهاکردن عمدی باغها برای تبدیل شدن به اراضی بایر و سپس داشتن بهانه کافی برای تغییر کاربری به خوبی دیده میشود. مشاهده تخریب باغها در مناطق بازگفته نشان میدهد که شیب نابودی باغها در ۴ سال اخیر، تندتر شده است؛ همچنان میتوان به صدها تصویر دیگر از جای جای عرصه های باغی کلانشهر شیراز دست یافت.
عضو انجمن تخصصی آب مجمع متخصصین فارس در بخش دیگری از این گفتگو افزود: خودداری اداره کل حفاظت محیط زیست استان و شهرستان شیراز از ارایه آمار کافی و مناسب و اطلاع رسانی عمومی در خصوص رشد آلاینده ها و ذرات معلق و سرطانزا در هوای شیراز نوعی همراهی این سازمان با ناکارآمدی دستگاه اداری شهرداری شیراز و در راستای کم کردن اثرات روانی و کاستن از مطالبات عمومی در خصوص آثار ناشی از تخریب بقایای باغها محسوب میشود. بنابراین مسئولان محیط زیست شیراز می باید در خصوص کوتاهی شان از شفافسازی و اطلاع رسانی منظم و پیوسته در خصوص اعلام وضعیت پاکی هوای شهر شیراز پاسخگو باشند.
وی در پایان افزود: همچنان راه برای انجام کار درست پیش روی مجموعه شورای اسلامی و دستگاه اداری شهرداری شیراز وجود دارد؛ گویا انجام نامه نگاری و تهیه طرح، لوایح و یا مصوبات مناسب و دقیق برای برچیدن کلیه ضوابط ساختگی و غیرقانونی و همینطور برچیدن مجموعه ی مشاور املاک شبه دولتی تحت لَوای ستاد آبادگری باغات قصرالدشت دشوار نباشد. کما اینکه تاخیر در حذف مصوبات کاملا غیرقانونی میتواند حل مساله را دشوار کند و تخریب احتمالی ساخت و سازهای غیرقانونی در باغها و جبران اشتباهات فزاینده دستگاه شهرداری شیراز بار مالی سنگینی برای این دستگاه ناکارآمد به دنبال داشته باشد./
گزارش: احسان سمیع زاده
