برخی مسوولان استان فارس وضعیت شکننده و بحرانی کشاورزی امروز این استان را ناشی از تصمیم های عجولانه و مقطعی برنامه ریزان طی دهه های گذشته می دانند.
آنان براین باورند، برنامه ریزان واقعی چند دهه اخیر حوزه کشاورزی و دیگر حوزه های مرتبط با این صنعت در اغلب نقاط کشور از جمله فارس با اقدام های شتابزده شرایطی را پدید آوردهاند که بی شک برهم زدن آن تبعات اجتماعی ناخوشایندی را بدنبال خواهد داشت.
این عده شرایط حاکم شده امروزی را ناشی از خلا ارتباطی بخش کشاورزی با حوزه های دانشگاهی و پژوهشی دانسته و پیشنهاد دادند که برای جلوگیری از وضعیت حادتر باید متخصصان و دانشگاهیان با بهره گیری از تکنولوژی های نوین و ابداعات مختلف چاره اندیشی کنند تا وضعیت مطلوبی فراهم شود.
استاندار فارس براین باور است که در سه دهه اخیر واگذاری بی حد و حصر اراضی کشاورزی و ادامه روند آن وضعیت کشاورزی و منابع آب را در اغلب نقاط کشور بخصوص در این استان به شدت دچار بحران جدی کرده است.
سید محمد احمدی کشور افزود: استمرار و ماندگاری این وضع موجب شده تا در دهه اخیر دریاچه های فارس که منبع درآمدی برای افراد ساکن اطراف آنها بود، نابود شده و اثری از آنها به جای نمانده به گونه ای که چاههای اطراف دریاچه ها تا عمق ۳۰۰ متری نیز به آب نمی رسد.
وی اضافه کرد:این بدان معناست که با واگذاری اراضی و حفر چاههای غیر مجاز عملا تیشه به ریشه منطقه زده و در چند سال آینده باید شاهد مهاجرت کلی برخی شهرستانها بدلیل بی آبی باشیم.
احمدی با تشریح وضعیت بحرانی حاکم شده بر مناطق روستایی فارس اظهار داشت: در یکی از روستاهای فارس که آب شرب وجود ندارد چاهی به عمق ۴۸۰ متر حفر شده اما به آب شور رسیده و قابل برداشت برای شرب نیست.
وی با اشاره به اینکه اگر برای صیانت از حداقل منابع آب مانده این استان نیز تدبیری اندیشیده نشود بی تردید باید منتظر تبعات اجتماعی ناشی از این بحرانها بود، خاطرنشان کرد: متخصصان و دانشگاهیان باید با بهره گیری از تکنولوژیهای نوین و ابداعات مختلف چاره اندیشی کنند تا وضعیت مطلوبی فراهم شود.
رییس دانشگاه شیراز هم بر این باور است که برخی برنامه ها در روند توسعه پایدار به ویژه در بخش کشاورزی نه تنها در استانی خاص بلکه کشور را به بحران و بیراهه کشاند
مجید ارشاد اظهار کرد: طی سه دهه اخیر در کشور ، تامین غذا اولویت درجه یک دولت ها قرار گرفت بنابر این کشاورزی در مناطق مختلف کشورمان از جمله فارس پهناور با منابع آبی غنی بدون حد و مرز توسعه یافت و خود به آفتی جبران ناپذیر تبدیل شد.
وی ادامه داد: از سوی دیگر ساخت سدهای بی حساب در کشور و همچنین کشورهای همجوار که منابع آبی مشترک با ما دارند مشکلات را دوچندان کرد.
وی گفت: متاسفانه استفاده بی رویه از منابع آبی زیرزمینی و عدم جبران از طریق بارشها سطح آبهای زیرزمینی را بدانجا رساند که بسیاری از چشمه ها و دریاچه ها خشک شد و سرمایه های عظیمی از بین رفت.
ارشاد ادامه داد: در اثر این بی تدبیری ها امروز دریاچه های پریشان ، مهارلو و بختگان و دشت برم کازرون در استان سرسبز و باصفای فارس که زمانی زیستگاه حیات وحش بود ، فقط تاسف برانگیز شده است.
رییس دانشگاه شیراز اظهار داشت : کشاورزی سنتی ما بدلیل چند جریبی و چند هکتاری بودن اراضی قادر به پذیرش سیستم های نوین کشاورزی نیست و تنها هزینه های سنگین را به دولت و کشاورز تحمیل می کند.
وی خاطر نشان کرد: از سوی دیگر بدلیل نبود فرهنگ کار عمومی، یکپارچه سازی اراضی که می توان به سهم خود در برگرداندن شرایط به وضع عادی موثر افتد نیز با مشکل مواجه است.
رییس جهاد کشاورزی استان فارس نیز گفت: بر اثر شرایط پیش آمده نشات گرفته از دهه های قبل کشاورزی فارس که همواره برترین توانمندی آن به شمار می رفت امروز بحران زده ، آسیب دیده و شکننده شده است. محمدمهدی قاسمی افزود: بخش کشاورزی نیاز به درمانهای اساسی و بکار گیری شیوه نوین دارد و این مهم باید از طرح و نقشه به مرحله اجرا درآید.
وی ادامه داد: بحران کم آبی و خشکسالی تنها گریبانگیر فارس نیست به غیر از چند استان شمالی بقیه مناطق با این مشکل مواجه هستند که این مهم باید با اجرای طرحهای ملی دنبال شود.
قاسمی اضافه کرد: در استان فارس ۸۰درصد آب مورد نیاز کشاورزی از منابع زیرزمینی تامین می شود که بدلیل اضافه برداشت بسیاری از دشتها با بیلان منفی مواجه شده اند.
بگفته وی، درفارس ۸۰ هزار حلقه چاه برای کشاورزی حفر شده که ۲۵ هزار چاه غیر مجاز است و مابقی که نیاز هم هست نیز اضافه بر توان برداشت شده است و بدین معنا که اگر این چاهها حذف شده بودند امروز با چنین مشکلاتی مواجه نبودیم.
قاسمی مدیریت منابع آب، ساماندهی خرده مالکی اراضی، تشکیل تعاونی های تولید ، تهیه بستر کشت مناسب، کنترل نهال و بذرهای مصرفی و مدیریت بهره گیری از سموم و کود را برای سامان بخشی و جلوگیری از تبعات منفی الزامی دانست.
وی افزود: متاسفانه در سالهای اخیر آموزش و ترویج برای کشاورزان روند رو به رشدی نداشته و در این موارد اقداماتی صورت نگرفته است.
رییس سازمان جهاد کشاورزی فارس گفت: هم اکنون شش هزار فارغ التحصیل رشته کشاورزی و جویای کار در فارس هستند که بدلیل سنتی بودن شیوه های کشاورزی نمی توان از آنها بهره گرفت.
با توجه به دیدگاههای ارایه شده از سوی مسوولان و متولیان امر و تهدیدی که بر اثر بی توجهی به بحث مدیریت منابع آبی در گذشته امروز نمودهایش در حاشیه نشینی شهرها و دیگر آسیب های اجتماعی تبلور یافته می طلبد که با یک عزم ملی و همگانی در راستای صیانت از منابع موجود تدبیر بیشتری بخرج داده شود تا در آینده این ویروس مسری شکنندگی بخش کشاورزی به دیگر بخشها نیز سرایت نکند.
