پایگاه خبری کشاورزی و منابع طبیعی (IANN)| بارش‌های اسفندماه سال گذشته در تهران باعث شکسته شدن رکورد بارش طی ۲۴ ساعت پس از ۷۰ سال در این استان شد، اما نکته آن‌جاست که به اذعان مسئولان علی‌رغم بهبود میزان بارش‌ها، تهران همچنان دچار بحران خشکسالی است.
همه ما در این سال‌ها کم یا زیاد خبرهای مختلفی را درباره پدیده خشکسالی در کشور و به‌خصوص در استان تهران شنیده‌ایم که شاید آخرین آن مربوط به ضرب‌الاجل پنج ساله بختیاری، مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب تهران، درباره بحران آب در پایتخت بود. خبرهایی که اگرچه شنیدنش برای ما خوشایند نیست؛ اما فوایدی ازجمله دقت بیش‌تر شهروندان و کشاورزان در مدیریت مصرف را به‌همراه دارد. گفتنی است در طول اسفندماه ۹۸ شاهد بارش‌های خوبی در سطح استان بودیم؛ به‌گونه‌ای که در یک فاصله زمانی ۲۴ ساعته رکورد مجموع بارش در این استان از سال ۱۹۵۱ میلادی به بعد شکسته شد که حتی این بارش‌ها منجر به آن شد که نقشه خشکسالی حوزه استان تهران از نقشه یک به نقشه دو تغییر یابد. در بازه زمانی یک ماهه اسفندماه ۹۸ اتفاق خوشایندی رخ داد و مناطق با خشکسالی شدید به مناطق با خشکسالی خفیف و مناطق نرمال به مناطق ترسالی شدید و ترسالی متوسط تبدیل شد.
امسال دیگر کانون گردوغبار در تهران نداریم
محمد رستگاری، معاون نظارت و پایش محیط‌زیست استان تهران، درخصوص تأثیرات بارش‌های اخیر بر نقاط کانونی گردوغبار اظهار داشت: همان‌طور که میدانیم پیدایش کانون‌های گردوغبار به‌علت خشک شدن اراضی و از بین رفتن پوشش گیاهی رخ می‌دهد که یکی از عوامل مربوط به چرای بی‌رویه دام‌هاست و طبیعتاً این باران‌ها و ریزش‌های الهی نقش مثبتی را جهت کمرنگ کردن این نقاط کانونی ایجاد می‌کند.
رستگاری ادامه داد: همچنین از یک منظر دیگر یک‌سری تالاب‌های فصلی (تالاب صالحیه البرز و تالاب بندعلی‌خان در ورامین، تالاب قنبرآباد و عشق‌آباد در شهر ری) داریم که در صورت خشک شدن توانایی تبدیل به کانون‌های گردوغبار را دارند.
وی گفت: بارندگی‌های اخیر موجب آن شده است که دیگر نگرانی بابت خشک شدن این تالاب‌ها در ماه‌های آتی نداشته باشیم، اما در هر صورت تداوم بارندگی در بلندمدت نقش زیادی در عدم شکل‌گیری این کانون‌های گردوغبار دارد.
انسان‌ها متهم اول خشکسالی
مجتبی جلالی، مدیرکل سازمان هواشناسی استان تهران، نیز اظهار داشت: چون خشکسالی انباشته از قبل داریم، تأثیر این بارش‌های اسفند ۹۸ در کوتاه‌مدت خوب خواهد بود؛ ولی برای رفع مشکل خشکسالی تأثیر زیادی نخواهد داشت.
وی با بیان این‌که در سال ۹۸ از سقف میانگین بارش در تهران عبور کردیم، گفت: میزان بارش‌ها در اسفندماه سال گذشته زیاد بود و چون تداوم داشت؛ اولاً خوشبختانه شاهد سیل نبودیم و ثانیاً این آب‌ها به خوبی جذب خاک شده‌اند.
مدیرکل سازمان هواشناسی استان تهران گفت: علت خشکسالی انسانی است و نمی‌توان گفت مثلاً اگر در یک سال فلان مقدار بارش داشته باشیم، مشکل خشکسالی حل خواهد شد و حتی اگر بلافاصله بارش بعدی تکرار شود (چون زمین از قبل سیراب شده است) احتمال جاری شدن رواناب‌ها نیز وجود دارد.
احمدعلی قربانیان، معاون حفاظت و بهره‌برداری شرکت آب منطقه‌ای تهران، هم اظهار داشت: از مهر ۹۸ تا پایان اسفند ۹۸ حدود ۲۴۰ میلی‌متر بارندگی را در استان شاهد بودیم؛ درحالی‌که این میزان در متوسط بلندمدت ۱۵۹ میلی‌متر بوده است.
قربانیان افزود: در تالاب بندعلی‌خان با توجه به پیش‌بینی‌ها سدهای مختلف را رهاسازی کردیم که خوشبختانه توانستیم تالاب‌ها را به میزان بسیار خوبی شارژ کنیم و از اسفندماه با دبی ۲۰ مترمکعب بر ثانیه آب وارد این تالاب می‌شود.
ترک‌های فرونشست دشت ورامین به راه‌آهن رسیده است
معاون حفاظت و بهره‌برداری شرکت آب منطقه‌ای تهران با بیان این‌که هر روز که در بعضی از دشت‌ها شاهد فرونشست روزانه یک میلی‌متر هستیم، افزود: به‌دلیل برداشت بیش از حد آب از سفره‌های زیرزمینی شاهد فرونشست‌های زیادی بودیم که یکی از آن‌ها مربوط به فرونشست زمین در دشت ورامین است که ترک‌هایش به ریل‌های راه‌آهن تهران هم رسیده است.
با نگاه آماری و تحلیلی به مباحث و مصاحبه‌های مطرح شده متوجه آن می‌شویم که اگرچه در سال‌های ۹۷ و ۹۸ بارش‌های نسبتاً خوبی را در سطح استان تهران شاهد بودیم، اما این بارش‌ها علی‌رغم برکاتش نتوانسته مشکل خشکسالی دشت تهران را مرتفع سازد. طی سال‌های ۸۸ تا ۹۸ کل استان تهران در ۵/۸۹ درصد مواقع درگیر خشکسالی بود که شاید اگر این بارش‌ها طی دو سال اخیر زیاد نبود به ۱۰۰ درصد هم نزدیک می‌شد. شاید باید به این گفته مدیر هواشناسی یقین پیدا کنیم که علی‌رغم افزایش بارش‌ها چون شتاب مصرف انسانی آن، هم در شرب و هم در کشاورزی سیر تندی دارد نمی‌توان به بارش‌های اخیر دلخوش ماند و راهکار حل بحران خشکسالی را باید در مدیریت مصرف صحیح آب جست‌وجو کرد.
همچنین حتی این را نیز نمی‌توان گفت که اگر بارش‌ها بر فرض به یک‌هزار میلی‌متر در سال هم برسد، این مشکل حل می‌شود؛ چراکه در آن صورت خاک و زمین توانایی جذب این مقدار آب را ندارند و همین مقدار آب در سفره‌های زیرزمینی به‌علت صدها سال نفوذ آب به این سفره‌ها بوده است.
منبع: سبزینه
