به گزارش پایگاه خبری کشاورزی و منابع طبیعی(IANN)؛ زندگی مدرن علاوه‌بر رفاهی که برای انسان به‌همراه دارد، گاه ضررهای جبران‌ناپذیری را نصیب او می‌کند؛ کیسه‌های پلاستیکی و ظروف یک‌بارمصرف نیز در این مورد مصداق دارند. زمانی‌که این کیسه‌ها و ظروف، جایگزین اسلاف پارچه‌ای و کاغذی خود شدند، شاید کم‌ترکسی فکر می‌کرد در آینده‌ای نزدیک همین جایگزین‌ها به یکی از معضلات اصلی محیط‌زیست تبدیل شوند. براساس تحقیقات انجام‌شده تنها در ایران سالانه بیش از سه‌میلیون تن پلاستیک تولید می‌شود. بیش‌تر این پلاستیک‌ها نیز بادوام هستند و صدها سال طول می‌کشد تا به خودی‌خود تجزیه و نابود شوند. در سال‌های اخیر همیشه هشدارهایی درمورد اثرات سوء استفاده از ظروف یک‌بارمصرف و پلاستیکی شنیده‌ایم؛ یعنی گذشته از بحث آسیب‌رسانی به محیط‌زیست، استفاده از این ظروف برای سلامت انسان مضر است.
ورود ظروف یک‌بارمصرف پلاستیکی برای نذری‌دادن در ایام محرم یکی از آسیب‌هایی است که باید برای حفظ سلامت مردم و محیط‌زیست مورد توجه قرار گیرد.
نذرکردن و توزیع غذای نذری از دیرباز در فرهنگ مردم ایران‌زمین و خراسان‌جنوبی به شکل‌های گوناگون وجود داشته و در ایامی‌چون ماه مبارک رمضان و همچنین ایام سوگواری سالار شهیدان رونق بیش‌تری به خود می‌گیرد.
از طرف دیگر غذای نذری برای بسیاری از ما همراه با خاطرات بسیار زیبایی است؛ خاطرات روزگارانی که قدیمی‌ترها با عشق و علاقه و البته اخلاص فراوان غذای نذری طبخ و در ظروف بسیار زیبا تزئین می‌کردند.
فرق نمی‌کرد آن نذری شله‌‌زرد، آش نذری یا حتی شربتی باشد که در گرمای تابستان کام تشنه عزاداران را سیراب کند؛ هرچه بود نهایت تلاش خود را برای اکرام عزادار سید‌الشهدا(ع) انجام می‌دادند.
اما امروزه که بسیاری از لذت‌های زندگی در ماشینی‌شدن گم شده است، جای آن ظرف‌های مسی، بلورین و چینی قدیمی با طرح‌های بسیار زیبا را ظروف یک‌بارمصرفی گرفته که به‌گفته بسیار از کارشناسان و صاحب‌نظران برای سلامت انسان و البته محیط‌زیست آسیب‌هایی به‌همراه دارد.
ازاین‌رو، فعالان محیط‌زیست چند سالی است که برای آگاه‌سازی مردم در استفاده درست از این ظروف یک‌بارمصرف فعالیت‌های مؤثری را شروع کرده‌اند.
ریحانه رحیم‌آبادی، فعال محیط‌زیست و مسئول مؤسسه مردم‌نهاد ارتوان، با طرح این سؤال که اصولاً چرا برای توزیع نذری باید از ظروف یک‌بارمصرف استفاده کنیم، به مهر گفت: به‌راستی در گذشته که ظروف یک‌بارمصرف نبوده، مردم برای توزیع غذای نذری چه می‌کرده‌اند؟
وی اظهار کرد: در فضای مجازی افراد دوست‌دار محیط‌زیست فراوانی دیده‌ام که خرید لیوان‌های شیشه‌ای برای هیئت‌های مذهبی را ترویج می‌کنند یا شورای شهری که اعلام کرده بود حسینیه‌ها نذری در ظروف غیریک‌بارمصرف توزیع کنند و ما شست‌وشوی آن را برعهده می‌گیریم.
استفاده از ظروف یک‌بارمصرف در خودخواهی و تنبلی ریشه دارد
این فعال محیط‌زیست با اشاره به این‌که استفاده از ظروف یک‌بارمصرف در خودخواهی، تنبلی و نیندیشیدن به عاقبت استفاده از این ظروف ریشه دارد، بیان کرد: حال اگر به هر دلیلی از ظرف یک‌بارمصرف استفاده شد، حتماً جایی برای قرارداده‌شدن آن پس از مصرف تعبیه شود.
رحیم‌آبادی ادامه داد: چه اشکالی دارد توزیع‌کننده غذای نذری به مردم حتماً اشاره کند که پس از مصرف حتماً ظرف را در سطل زباله قرار دهید.
وی با اشاره به این‌که احترام به دیگران و رعایت حق‌الناس بخشی از فرهنگ حسینی است، افزود: باید به این نکته توجه داشته باشیم که وقتی ظرف یک‌بارمصرفی را در خیابان می‌اندازیم، نخست در حق رفتگر و در وهله دوم در حق تمام مردم شهر جفا کرده‌ایم.
این فعال محیط‌زیست با بیان این‌که فرهنگ‌سازی در زمینه مراعات مسائل زیست‌محیطی در ایام محرم نیازمند همکاری ائمه جمعه و سخنرانان است، گفت: کار در این موضوع مهم را باید از خودمان شروع کنیم.
نذری‌های زیبا برای محیط‌زیست
رحیم‌آبادی بیان کرد: البته در سال‌های اخیر حرکات خودجوش مردمی در این زمینه شروع شده و برخی فعالان محیط‌زیست و مردم علاقه‌مند حتی زباله‌ای را که خود به زمین نینداخته‌اند، از کف خیابان‌ها جمع‌آوری می‌کنند.
وی یادآور شد: حتی طی یک برنامه ثابت عده‌ای براساس نذر هرساله ظهر عاشورا در قتلگاه شهر می‌مانند و پس از عزاداری با همکاری رفتگرها اقدام به پاک‌سازی می‌کنند.
مریم خدادادی، عضو هیئت‌علمی دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی بیرجند، نیز دراین‌باره اظهار کرد: میزان مصرف ظروف پلاستیکی در یک دهه اخیر بسیار افزایش پیدا کرده است و هرچه به‌سمت صنعتی‌شدن پیش می‌رویم، این میزان مصرف سرعت بیش‌تری به خود می‌گیرد.
وی بیان کرد: ایران با تولید سالانه ۵۰۰ هزار تن پلاستیک به‌عنوان پنجمین کشور مصرف‌کننده محصولات ساخته‌شده از پلاستیک در دنیا شناخته می‌شود.
عضو هیئت‌علمی دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی بیرجند با بیان این‌که ایران سه برابر متوسط جهانی پلاستیک مصرف می‌کند، ادامه داد: متأسفانه ظروف یک‌بارمصرف پلاستیکی و پلی‌اتیلنی به‌دلیل قیمت بسیار پایین بیش از دیگر انواع ظروف یک‌بارمصرف استفاده می‌شود.
خدادادی افزود: این نوع از ظروف تحمل دمای بیش از ۶۵ درجه را نداشته و با ریخته‌شدن غذای داغ در آن، مواد سمی در بدنه ظروف به داخل غذا انتقال پیدا کرده و برای سلامتی انسان بسیار مضر است.
وی گفت: از آن‌جا که این نوع از ظروف تجزیه‌پذیری بسیار کمی داشته و تجزیه آن حتی ۵۰۰ تا ۶۰۰ سال طول می‌کشد، رهاشدن آن در محیط‌زیست عواقب ناخوشایندی به‌همراه دارد.
سوزاندن ظروف پلاستیکی مواد سمی خطرناک تولید می‌کند
عضو هیئت‌علمی دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی بیرجند با بیان این‌که حتی سوزاندن این نوع از ظروف به‌علت انتشار گازهای سمی خطرناک نیز آسیب‌زاست، اظهار کرد: درحال‌حاضر بهترین راهکار پس از فرهنگ‌سازی در زمینه کاهش مصرف این نوع ظروف، بازیافت است.
خدادادی بیان کرد: استفاده از ظروف با پایه گیاهی (به‌رغم قیمت بالاتر نسبت به ظروف پلاستیکی)، استفاده از لیوان‌های کاغذی و شیشه‌ای به‌جای لیوان‌های پلاستیکی از راهکارهای مهم در جهت کاهش استفاده از ظروف پلاستیکی است.
وی با اشاره به این‌که استفاده از نی‌های پلاستیکی و نگهداری نان داغ در پلاستیک نیز بسیار افزایش یافته است، ادامه داد: استفاده از این نی‌ها و همچنین نگهداری نان داغ در پلاستیک نیز بسیار برای سلامتی آسیب‌زاست که در جهت کاهش آن باید تدبیری بیندیشیم.
حسن اکبری، مدیرکل حفاظت محیط‌زیست خراسان‌جنوبی، نیز در این زمینه گفت: یکی از سنت‌های پسندیده در ایام ماه محرم اطعام نیازمندان و پذیرایی از عزاداران حسینی در مراسم‌های مختلف در مساجد و حسنیه‌ها است.
وی بیان کرد: متأسفانه به‌دلیل آن‌که استفاده از ظروف یک‌بارمصرف پلاستیکی و تجمع زباله، آسیب‌های جدی به محیط‌زیست وارد می‌کند، به شهروندان گرامی و عزاداران عزیز توصیه می‌شود، ضمن استفاده از ظروف یک‌بارمصرف گیاهی و کاغذی، نسبت به جمع‌آوری و مدیریت پسماندهای تولیدی توجه ویژه داشته باشند.
ظروف یک‌بارمصرف با منشأ گیاهی استفاده شود
مدیرکل حفاظت محیط‌زیست خراسان‌جنوبی درخصوص توصیه‌های زیست‌محیطی برای حفظ سلامت عزاداران حسینی در ایام محرم ادامه داد: با توجه به این‌که تماس ظروف یک‌بارمصرف پلاستیکی با غذای گرم و چرب خاصیت اسیدی ایجاد کرده و مواد بسیار خطرناکی تولید می‌کند، شهروندان از ظروف یک‌بارمصرف با منشأ گیاهی استفاده کنند.
اکبری با بیان این‌که شهروندان در توزیع چای، شیر داغ یا هر نوع نوشیدنی دیگر از لیوان‌های یک‌بارمصرف کاغذی با پایه گیاهی بهداشتی استفاده کنند، افزود: ضرورت دارد تا پس از توزیع و مصرف نذورات، هیئت‌ها، مساجد و تکایا با همکاری عموم شهروندان فهیم نسبت به جمع‌آوری ظروف استفاده‌شده اقدام کنند.
وی با اشاره به این نکته که شهروندان از رهاکردن ظروف در محل توزیع نذری خودداری کنند، گفت: مسئولان هیئت‌ها و تکایا در جمع‌آوری این ظروف در محل توزیع نیز نظارت لازم را اعمال کنند.
مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان از ائمه جماعات مساجد نیز خواست تا در جلسات و سخنرانی‌های مساجد در انتقال مفاهیم کاربردی محیط‌زیستی به عزاداران حسینی تلاش کنند.
هرچند رعایت مسائل محیط‌زیستی مرتبط با ایام محرم در سال‌های اخیر نسبت به گذشته بهبود یافته است، ولی باید با تلاش بیش‌تر نسبت به رسیدن به وضعیت ایده‌آل تلاش کنیم و فراموش نکنیم که توصیه‌های زیست‌محیطی به عزاداران نیز امربه‌معروفی ارزشمند و پسندیده است./ سبزینه
