مسئول کمیته اقتصادی ستاد احیای دریاچه ارومیه با تاکید بر اینکه اجرای طرح خرید حق‌آبه کشاورزان حوضه دریاچه ارومیه بازنده‌ها و برنده‌هایی دارد، از امکان اجرای این طرح به صورت پایلوت در مهرماه خبر داد.
به گزارش پایگاه خبری کشاورزی و منابع طبیعی(IANN) به نقل از ایسنا، فرشاد فاطمی با بیان اینکه در حال حاضر کشور در موقعیتی قرار گرفته که نه تنها در دریاچه ارومیه بلکه در اکثر نقاط با مشکلاتی روبه روست، گفت: وقتی منبعی اینقدر نایاب است تنها روشی که می‌توان از طریق آن اطمینان حاصل کرد که آب به طور بهینه مصرف شود، این است که برای آن منبع «حق مالکیت» تعریف کنیم؛ اگرحق مالکیت قابل تعریف باشد، امکان خرید و فروش منبع مورد نظر نیز فراهم می شود.
وی با تاکید بر اینکه در این مسئله آب باید مثل کشورهای دیگر دنیا به دنبال تعریف حق مالکیت آب وبررسی امکانپذیری بحث خرید و فروش آن حق باشیم، اظهار کرد: برای خرید حق آبه کشاورزان حوضه دریاچه ارومیه ناگزیر باید این مسیر را طی کرد. درحال حاضردولت می‌خواهد بخشی ازآبی را که تحت مصارف کشاورزی قرار دارد، با اهداف محیط زیستی به دریاچه برساند.
فاطمی افزود: یکی از راه‌حل‌ها برای افزایش حق‌آبه دریاچه ارومیه این است که از کشاورزان دارای حق مالکیت، آب خریداری شود؛ اما دراجرای این طرح با مشکلاتی مواجه هستیم؛ مشکل این است که در کشور ما حق مالکیت به درستی تعریف نشده و بعضا کسانی که حق مالکیت برای آنها تعریف شده دسترسی به آب ندارند یا کسانی که حق مالکیت ندارند از آب‌های سطحی و زیرزمینی برداشت می‌کنند.
مسئول کمیته اقتصادی ستاد احیای دریاچه ارومیه با اشاره به اینکه اولین مرحله برای حل مسئله آب و خرید حق‌آبه دریاچه ارومیه تعریف حق مالکیت برای آب است، تاکید کرد: ضرورت مشخص کردن حق مالکیت افراد بر منابع آب در این منطقه یک امرطبیعی است، زیرا در بازار نیز تعریف حق مالکیت کالا برای خرید و فروش آن امری لازم است و عملا از لحاظ اقتصادی امکان خرید و فروش کالایی که حق مالکیتی برای آن تعریف نشده وجود ندارد.
وی با بیان اینکه اولین مرحله انجام طرح خرید حق آبه این است که یک اقدام فنی برای آن صورت بگیرد، گفت: پیشنهاد من به عنوان یک کارشناس اقتصاد این است که برای تحقق حق مالکیت درمرحله اول باید بدانیم در این منطقه به چه کسی و تا چه حد حق مالکیت تخصیص یافته؟همچنین چه کسی، به چه میزان و از چه محلی آب برداشت می کند؟
این استاد دانشگاه با تاکید بر اینکه جامعه درسطح سیاستمداران، متصدیان اداری و نظام قضایی باید آمادگی لازم را برای انجام این طرح داشته باشند، افزود: چرا نباید این امکان در کشور وجود داشته باشد که وقتی آب به عنوان یک منبع همگانی برمبنای یک مجوز قانونی به فردی تعلق گرفته در صورت برداشت غیرقانونی مورد شکایت و پی گیری قضایی قرار گیرد. بنابراین قبل از هرکاری باید زیرساخت های فنی،حقوقی و قضایی مسئله را آماده کنیم.
وی گفت: من هم قبول دارم که وقت زیادی برای احیا نداریم اما اگر در همین وقت کوتاه هم دچار دستپاچگی شویم آسیبب بیشتری به دریاچه خواهد رسید؛ چرا که مسئله خشکی دریاچه مسئله پیچیده‌ای است. بنابراین راه حل آن هم پیچیده است و باید با حضور بهترین متخصصان این مسئله حل شود. برای انجام هر چه سریع‌تر طرح باید سیستم قضایی و نظام فنی و اجرایی دولت به سرعت زیرساخت‌ها را فراهم کند.
فاطمی با تاکید بر اینکه در صورت توافق و همکاری دستگاه ها طرح خرید حق‌آبه و در نتیجه نجات دریاچه به سرعت انجام می‌شود، ادامه داد: اگرهمه مسئولین توافق کنند که وقوع بحران خشک شدن کامل دریاچه ارومیه یک اتفاق ناگوار است که نمی‌خواهیم رخ دهد و همچنین این دریاچه جزو اولویت‌های اول ما در حل مسئله محیط زیست کشوراست، امکان اجرای طرح و انتقال آب به طریق مطمئن و غیرقابل برگشت به دریاچه فراهم می شود.
وی با اشاره به اینکه بحران دریاچه ارومیه یک مسئله پیچیده است و با ساده نشان دادن آن مسئله را حل نکرده‌ایم، اظهار کرد: ما قصد نداریم برای نجات دریاچه کشاورزی منطقه را فدا کنیم، اما باید قبول کنیم که در حال حاضر کشاورزی به صورت غیربهینه آب مصرف‌می‌کند.
مسئول کمیته اقتصادی ستاد احیای دریاچه ارومیه با بیان اینکه برای مقابله با روند مصرف بی رویه آب در حوزه کشاورزی دو راهکار داریم، گفت: یکی از روش ها این است که با توصیه های اخلاقی، سخنرانی و بخشنامه درصدد کاهش مصرف آب برآییم که از نظر من این طرح درمقیاس وسیع، آب به دریاچه نمی‌رساند. راه دوم نیز آنست که با کشاورزی که آب قانونی دارد وارد معامله شده و بخشی ازمنبع آب او را بخریم و کشاورز می‌تواند با اعمال تغییر در شیوه کشاورزی و وارد کردن تکنولوژی، با نیازکمتر به آب به میزان محصول سابق دست یابد.
وی با تاکید براینکه نظام قیمت‌ها دراستفاده شهروندان ازتکنولوژی‌ها تاثیرگذارخواهد بود، افزود: درکنارخرید حق‌آبه باید هزینه دسترسی به تکنولوژی را نیز پایین بیاوریم. البته اگر می‌خواهیم منابع آبی کشور احیا شود در کنار توسعه آبیاری تحت فشار یا باید جلوی توسعه زمین‌های کشاورزی را بگیریم که این کار بسیار دشوار است یا اینکه برای آب قیمت‌گذاری کنیم و کشاورز بتواند برای هرمیزان آب ذخیره کرده سود مشخصی به دست آورد.
فاطمی با بیان اینکه هرجا که بخواهید تغییری در رفتار آحاد جامعه در مورد مصرف یک منبع کمیاب بدهید، بهترین روش این است که آن منبع قیمت‌گذاری شود و هرچه قیمت آن بالاتر برود مصرف آن کاهش می یابد، اظهار کرد: با وجود همه این مسائل از نظر من به عنوان کارشناس حوزه اقتصاد امکان اجرای طرح خرید حق‌آبه به صورت پایلوت ازمهرماه وجود دارد. البته دقت کنیم منظور از قیمت‌گذاری این نیست که کشاروزانی که حق‌آبه تعریف شده دارند برای خرید آب پول بپردازند بلکه آنها می توانند تصمیم بگیرند که آیا با نرخ‌های موجود مایل به فروش بخشی از آب در اختیار خود هستند یا خیر؟
وی با اشاره به اینکه طرح خرید حق‌آبه بازنده‌ها و برنده‌هایی دارد، گفت: بازندگان طرح، برداشت کنندگان غیرمجاز آب هستند. آنها از هر گونه مانع‌تراشی برای مقابله با طرح دریغ نمی‌کنند و ممکن است با فشارهای سیاسی و اجتماعی تلاش کنند بازی را به هم بزنند. در روند نصب و فعالیت تجهیزات و تکنولوژی‌های کنترل آب و کشاورزی نوین مشکل ایجاد کنند و ساده‌اندیشی است که بگوییم همه با ستاد احیای دریاچه برای احیا همراه هستند.
مسئول کمیته اقتصادی ستاد احیای دریاچه ارومیه با تاکید بر اینکه بهترین کار آن است که طرح خرید حق آبه در حوضه آبریز دریاچه ارومیه بویژه در نقاطی که بیشترین تاثیر را در بالا آمدن تراز آبی دریاچه دارد، اجرا‌شود، گفت: طبیعتا ستاد احیای دریاچه ارومیه در مناطق و منابعی که بیشتر به درد ستاد و احیای دریاچه بخورد متمرکز خواهد بود.
