اگرچه مصرف سموم در تولید محصولات کشاورزی در ایران از میانگین جهانی کمتر است و به اندازه ای نیست که مردم از مصرف محصولات داخلی واهمه داشته باشند، اما کارشناسان بهداشتی تاکید دارند نباید از سموم کشاورزی استفاده بی رویه شود.
زمان آماده سازی اراضی کشاورزی و باغی به طور نسبی از اواخر اسفندماه آغاز می شود و با رسیدن نیمه فروردین ماه، اغلب کشاورزان و باغداران گیلانی، آماده شروع رسمی فعالیت های کشاورزی هستند.
گیلان دارای ۳۰ هزار هکتار باغ چای و بیش از ۱۰ هزار هکتار اراضی زیر کشت مرکبات است؛ این استان همچنین بزرگترین تولیدکننده ارقام بومی و با کیفیت برنج در کشور نیز هست و با ۲۳۸ هزار هکتار اراضی شالیزاری، رتبه نخست کشور را از لحاظ سطح زیرکشت و رتبه دوم تولیدکنندگان کشور را به خود اختصاص داده است.
موضوع استفاده از سموم شیمیایی در محصولات کشاورزی، امری است که فعالان این بخش به منظور افزایش تولید در واحد سطح، نسبت به آن اقدام می کنند اما باید توجه داشت که استفاده بی رویه از سموم شیمیایی و یا کودهای تقلبی، سلامت جامعه را به خطر می اندازد.
در همین زمینه عباس کشاورز معاون تولیدات زراعی وزارت جهادکشاورزی در حاشیه ششمین همایش بین المللی نهاده های کشاورزی که دی ماه سال گذشته در تهران و با حضور نمایندگان ۳۵ کشور جهان برگزار شد، از حدف ۱۱ سم پر خطر از چرخه مصرف خبر داده بود.
محمدعلی باغستانی معاون وزیر جهاد کشاورزی و رییس سازمان حفظ نباتات کشور نیز اواخر فروردین ماه امسال در مصاحبه ای با ایرنا بیان کرده بود که مصرف سموم کشاورزی در کشور ما ۴۴ درصد کمتر از میانگین جهانی است.
وی میانگین سم مصرفی بخش کشاورزی کشور را ۵۶۲ گرم ماده موثره در هر هکتار ذکر و اضافه کرده بود که میانگین این رقم در جهان، هزار گرم ماده موثره به ازای هر هکتار است.
باغستانی با اشاره به مبارزه شیمیایی در سطح ۱۶ میلیون هکتار از عرصه های کشاورزی گفته بود: از مجموع این سطح نیز ۶ میلیون هکتار مربوط به کشتزارهای گندم و چهار میلیون هکتار نیز مبارزه با علف های هرز است.
وی یادآور شده بود که استفاده از سموم در گندم زارها نیز بیشتر اوایل اردیبهشت انجام می شود که تا فصل برداشت از سموم چیزی باقی نمی ماند.
وی به انجام آزمایش نمونه هایی از محصولات کشاورزی عرضه شده در میادین میوه و تره بار تهران اشاره و تصریح کرده بود که تنها یک درصد سم بیش از حد مجاز در برخی از محصولات مشاهده شد.
رییس سازمان حفظ نباتات عمده نگرانی را در زمینه استفاده سموم در کشتزارهای سبزی و صیفی جات عنوان کرد.
با این همه کارشناس مسوول بهداشت محیط معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی استان گیلان در گفت و گو با ایرنا اظهار کرد: استفاده بی رویه از سموم کشاورزی، عامل خطر زیست محیطی است و سلامت مردم را تهدید می کند.
محمدصادق اسلامی افزود: کشاورزان برای جلوگیری از آلودگی زیست محیطی بایستی از استفاده بی رویه از سموم کشاورزی در شالیزارها و باغات پرهیز کنند چرا که استفاده بی رویه از آنها می تواند موجب آلودگی آب و باقیماندن سموم در گیاه شود و محصولات کشاورزی و خاک را آلوده کند.
وی استفاده از سموم کم خطر را برای جلوگیری از آلودگی زیست محیطی ضروری دانست و خاطر نشان کرد: کشاورزان حتی المقدور روش های تکمیلی و سازگار با محیط زیست را جایگزین راه های کاهش مصرف سموم کنند.
وی مبارزه مکانیکی (جداکردن شاخه ها و گیاهان آلوده)، فیزیکی (سرما و گرما موجب کاهش میزان آفت می شود) و مبارزه بیولوژیکی (استفاده از یک موجود علیه آفت مگس تریکوگراما) را از راه های کاهش استفاده از سموم کشاورزی ذکر کرد و از کشاورزان خواست تا در استفاده از سموم آفت کش در بخش کشاورزی، اصول حفاظتی و بهداشتی را رعایت کنند.
به گفته اسلامی قبل از استفاده از سموم کشاورزی هشدارها و علایم خطر درج شده در قوطی های سم باید مطالعه شود و برای سمپاشی وسایل حفاظت شخصی شامل ماسک، دستکش، استفاده از دستمال مرطوب برای پوشاندن دهان و صورت، لباس و عینک محافظ مورد استفاده قرار گیرد.
وی بیان داشت: سموم نباید در قوطی های مواد غذایی و آشامیدنی نگهداری شود، در هنگام سمپاشی از خوردن، آشامیدن و کشیدن سیگار خودداری شود، نسبت به شست و شوی دست ها و وسایل آلوده به سم پس از سمپاشی اقدام گردد.
کارشناس مسوول بهداشت محیط معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی استان گیلان همچنین افزود: میزان مصرف سموم توسط کشاورزان در مزارع بایستی بر اساس توصیه های کارشناسان کشاورزی و یا توصیه های درج شده در برچسب قوطی های سموم انجام گیرد.
وی دفع بهداشتی قوطی های خالی از سموم کشاورزی را نیز ضروری دانست و یادآور شد: در صورت احساس علایم مسمومیت شامل خواب آلودگی، شکم درد، استفراغ، اسهال، افزایش بزاق دهان، سوختگی اطراف لب و دهان، گرفتگی عضلات و … به مراکز بهداشتی درمانی مراجعه شود.
طبق اظهار مدیر شرکت حمایتی خدماتی سازمان جهاد کشاورزی گیلان؛ سهمیه کود شیمیایی امسال استان شامل کود شیمیایی اوره، کود شیمیایی فسفاته و کود شیمیایی پتاسه حدود ۱۴۰ هزار تن است.
مسعود زهرابی با تاکید بر ضرورت تامین کود شیمیایی از عاملان مجاز برای جلوگیری از عرضه کودهای تقلبی در بازار گفت: کشاورزان می توانند با مراجعه به کارگزاری های تعیین شده در شهرستان ها، نسبت به دریافت کود مورد نیاز خود اقدام کنند.
