پایگاه خبری کشاورزی و منابع طبیعی(IANN)/ در روزهای اخیر موجی از مصاحبه، نامه‌نگاری مقامات و مصوبه درباره تعیین قیمت سبوس منتشر شده که نشان می‌دهد یک کابینه درگیر قیمت‌گذاری سبوس شده، ولی از حل آن عاجز مانده است. در روزهای اخیر موضوع قیمت‌گذاری سبوس از سوی ستاد تنظیم بازار و بعد از آن اعتراض وزارت جهاد کشاورزی به این قیمت‌گذاری، ظاهراً به یک حاشیه جدی در دولت تبدیل شده است. چندی پیش ستاد تنظیم بازار قیمت یک هزار و ۲۵۰ تومان را برای هر کیلوگرم سبوس گندم (پوسته گندم) مصوب کرد. تعیین این قیمت برای پوسته گندم در حالی است که قیمت فروش آرد کامل ۹۰۰ تومان است. وزیر جهادکشاورزی نسبت به این تصمیم ستاد تنظیم بازار به وزارت صمت معترض شد و حتی برای عدم اجرایی شدن آن به رئیس‌جمهور نامه نوشت، اما به نظر می‌رسد اقدامات وی بی‌نتیجه بوده، چراکه خبر از ابلاغ قیمت جدید سبوس به گوش می‌رسد؛ خبری که می‌تواند دست کم افزایش دوباره قیمت شیر، لبنیات و گوشت قرمز را در سال جاری به دنبال داشته باشد.
سبوس (پوسته گندم) یکی از نهاده‌هایی است که برای خوراک دام‌های گوشتی و شیری استفاده می‌شود. این نهاده به عنوان منبع پروتئینی در متوازن کردن جیره غذایی دام‌ها استفاده می‌شود. به گفته کارشناسان با بالا رفتن قیمت این نهاده چند اتفاق محتمل است؛ اول این‌که دامداران سبوس را از جیره خوراک دام‌ها حذف کنند، دوم این‌که سبوس را با نهاده‌های دیگر جایگزین کنند. هر دوی این تصمیمات یک نتیجه را که افزایش قیمت قیمت شیر، لبنیات و گوشت قرمز است، به دنبال دارد، چراکه تصمیم اول به کاهش تولید و عرضه منجر می‌شود و تصمیم دوم افزایش هزینه تولید و محصولات را به دنبال دارد. هر یک از اتفاقات ذکر شده رخ دهد، در نهایت زیان آن متوجه دامداران و مصرف‌کننده خواهد شد.
هر چند وزارت صمت می‌گوید افزایش قیمت سبوس به یک هزار و ۲۵۰ تومان را در افزایش قیمت شیر خام و لبنیات در خردادماه سال جاری در نظر گرفته است، اما دامداران با رد این ادعا معتقدند تصمیم وزارت صمت برای افزایش قیمت سبوس در پی لابی قدرتمند کارخانه‌های برخوردار از ثروت گرفته شده است، چراکه افزایش قیمت سبوس مربوط به تصویب قیمت شیر خام در خردادماه نیست و تصمیم تازه وزارت صمت است.
افزایش حدود ١٧٠ درصدی یک نهاده در ۶ ماه غیرمنطقی است
حسین نعمتی، رئیس هیئت مدیره اتحادیه مرکزی دامداران ایران، در این باره به ایلنا گفت: افزایش قیمت سبوس توسط کارخانه‌ها از بهمن ماه سال گذشته شروع شد، به نحوی که به‌طور ناگهانی از هر کیلوگرم ۵٢٠ به ٨۴٠ تومان رسید.
وی اضافه کرد: افزایش قیمت این نهاده ادامه داشت تا این‌که در ابتدای سال جاری از مرز یک هزار تومان گذشت و اکنون وزارت صمت هم‌راستا با کارخانه‌ها قیمت یک هزار و ٢۵٠ تومان را برای هر کیلوگرم سبوس مصوب کرده است.
نعمتی با تأکید بر این‌که افزایش حدود ١٧٠ درصدی یک نهاده در شش ماه غیرمنطقی است، افزود: افزایش قیمت سبوس تا ١٧٠ درصد در حالی است که کارخانه‌ها گندم را با نرخ دولتی هر کیلوگرم کمی بیش از ۶۰۰ تومان تحویل می‌گیرند.
وی این سوال را مطرح کرد که چطور ممکن است قیمت سبوس گندم (پوسته گندم) از گندم کامل تا این حد بیش‌تر باشد؟
نعمتی اظهار کرد: قیمت هر کیلوگرم سبوس قبل از افزایش قیمت توسط کارخانه حداکثر ۵۴٠ تومان بود و کارخانه‌ها وظیفه داشتند سبوس را که ضایعات تولید آرد به شمار می‌رود، به دامداران تحویل دهند. در همان زمان هم آن‌ها حداکثر ۵٠ درصد این نهاده را به دامداران تحویل می‌دادند و باقی را در بازار آزاد به دو برابر قیمت می‌فروختند.
به گفته وی، خودداری کارخانه‌ها از تحویل سبوس به دامداران در حالی بود که این موضوع در سامانه آرد و گندم به کارخانه‌ها تکلیف شده است و شرط تحویل گندم به آن‌ها به شمار می‌رود، ضمن این‌که کارگروه استان‌ها نیز تحویل سبوس به دامداران را مصوبه کرده بود.
نعمتی با اشاره به تفاوت قیمت گندم تحویلی به کارخانه‌ها و سبوس، افزود: با یک حساب سرانگشتی متوجه خواهید شد که کارخانه‌ها چه سود کلانی را از فروش سبوس چه با نرخ مصوب جدید و چه در بازار آزاد نصیب خود می‌کنند.
وی در پاسخ به این پرسش که آیا برای دامداران امکان جایگزینی سبوس با نهاده دیگری وجود دارد، اظهار کرد: سبوس معمولاً در دامداری‌های سنتی و نیمه‌صنعتی به عنوان منبع پروتئین در جیره دام استفاده می‌شود. بدون شک با افزایش قیمت این نهاده، دامدارانی که توان مالی کم‌تری دارند، مجبور به حذف کامل سبوس خواهند شد که کاهش تولید شیر و عرضه را به همراه دارد.
وی اضافه کرد: دامدارانی که توان مالی بیش‌تری دارند، این نهاده را با نهاده‌های با خواص بیش‌تر اما گران‌تر که بازده بیش‌تری دارند مانند جو یا کنجاله جایگزین می‌کنند که در این شرایط نیز افزایش قیمت تولیدات اجتناب ناپذیر است.
رئیس هیئت مدیره اتحادیه دامداران، نتایج این کار در هر دو حالت (چه حذف سبوس از جیره و چه جایگزینی آن با نهاده‌های دیگر) را افزایش قیمت شیر، لبنیات و گوشت قرمز دانست.
نعمتی با یادآوری این‌که در حال حاضر جو و کنجاله جزو اقلام وارادتی ما هستند، تأکید کرد: افزایش واردات این نهاده در نتیجه افزایش تقاضا از دیگر نتایج افزایش غیرمنطقی قیمت سبوس خواهد بود. از نظر این تولیدکننده قیمت منطقی برای هر کیلوگرم سبوس گندم ۶٠٠ تا ٧٠٠ تومان است.
چطور امکان دارد قیمت ضایعات از اصل محصول بیش‌تر باشد؟
احمد مقدسی، رئیس هیئت مدیره انجمن صنفی گاوداران ایران، نیز در همین ارتباط گفت: در حال حاضر هر کیلوگرم آرد که محصول نهایی گندم است، ۹۰۰ تومان به فروش می‌رسد، لذا چطور امکان دارد قیمت ضایعات از اصل محصول بیش‌تر باشد؟
وی ادامه داد: ضمن این‌که کارخانه‌های آرد گندم را با قیمت دولتی دریافت می‌کنند که پایین‌تر از قیمت خرید تضمینی گندم از کشاورزان است.
مقدسی افزایش قیمت شیر و در پی آن لبنیات را در شرایط فعلی اجتناب‌ناپذیر دانست. وی در پاسخ به این پرسش که وزارت صمت مدعی شده است که در افزایش قیمت مصوب اخیر شیر و لبنیات در خردادماه سال جاری قیمت سبوس را یک هزار و ۲۵۰ تومان در نظر گرفته است، گفت: این ادعا کذب است، چرا که آنالیز و تعیین قیمت مصوب جدید شیر و لبنیات با حضور ما تعیین شد و در آن قیمت پایه سبوس ۸۴۰ تومان در نظر گرفته شد.
به گفته مقدسی، با فرض این‌که تمام دامداران نیز از سبوس با قیمت مصوب یک هزارو ۲۵۰ تومان برخوردار شوند، قیمت تمام شده درب دامداری برای دامداران کم‌تر از یک هزار و ۴۰۰ تومان نخواهد بود و این به معنای افزایش هزینه تمام شده تولید شیر و افزایش قیمت لبنیات خواهد بود.
منبع: سبزینه
