خبرگزاری کشاورزی و منابع طبیعی(IANN)؛ نویسنده: محبوبه قرمز چشمه/ در حالی ورود پسته به بورس در هالهای از ابهام است که کارشناسان معتقدند به جهت همخوانی بورس پسته با تعریف جهانی آن، ورود این محصول به بورس میتواند نتایج مثبتی بر روند صادرات آن داشته باشد. در واقع موافقان تشکیل بورس پسته معتقدند در صورتیکه حضور دولت تنها به مسائل حمایتی و نظارتی منتهی شود، میتوان شاهد بهبود روند صادرتی این محصول بود. این در حالی است که در مقال خوشیبینی فعالان این حوزه، برخی از متولیان تولید پسته معتقدند بورس همان فروش پسته در پوششی دیگر است و سود آن تنها به نفع باغداران کل است و هیچ تأثیری در آینده باغداران خرد نخواهد داشت. البته کارشناسان بورسی درباره عرضه پسته در بورس و احتمال دچار شدن این محصول نیز به عاقبت سایر کالاهای کشاورزی عرضه شده در بورس، با تأکید بر اینکه حمایت قوی بخش خصوصی از این محصول جایگاه پسته را در مقایسه با سایر محصولات متفاوت کرده است، معتقدند با نظارتهای صورت گرفته از سوی اتاق بازرگانی، گمرک و اداره استاندارد، و همچنین لزوم تناوب عرضه پسته، اینبار بورس میتواند زمینه رشد و توسعه بازار داخلی و صادراتی پسته را فراهم آورد.
شهباز حسنپور بیگلری، عضو کمیسیون برنامه بودجه، رئیس فراکسیون اصناف و نماینده مجلس مردم سیرجان، اظهار کرد: یکی از بحثهایی که به عنوان ارزیابی و توسعه مدنظر کشاورزان است، بورس است. بورس محل امن و ارزشمندی برای بازار کالاست. یکی از بحثهایی که باید سالهای پیش اجرا میشد و با ۲۰ سال تأخیر انجام میشود (مخصوصاً در برخی از محصولات کشاورزی چون زعفران و پسته که رتبه اول تولید آنها را در جهان داریم) بحث بورس است.
نماینده مجلس مردم سیرجان در ادامه با اشاره به مزیتهای پسته گفت: اگر پسته وارد بورس شود و بتوانیم بازارهای هدف را نیز به بورس بیاوریم، موفقیتهای بیشتری در زمینه عرضه این محصول در جهان خواهیم داشت.
عضو کمیسیون برنامه بودجه مجلس در ادامه گفت: بورس پسته با همکاری فعالان اقتصادی بورس، ارگ هومن، حمایت نمایندگان، استانداری کرمان و اتاق بازرگانی سیرجان ایجاد شده است.
تطبیق بورس پسته با بورس جهانی
وی با اشاره به تفاوت عملکرد بورس پسته با سایر بورسها همچون ذرت و گندم گفت: بورس پسته تطبیق بیشتری با تعریف واقعی بورس در جهان دارد. در حال حاضر دولت هیچ نقشی در بورس پسته ندارد و اتاق بازرگانی به عنوان حامی، از محصول پسته حمایت و برای راهاندازی شرکت تعاونی پسته سیرجان اعلام آمادگی کرده و تیمی از کارشناسان، ناظران و فعالان اقتصادی کرمان، مقدمات ایجاد بورس پسته را فراهم کردهاند.
عضو کمیسیون برنامه بودجه در ادامه گفت: بورس پسته باید بهگونهای عمل کند که از یک طرف مشتریان خارجی را به بازار بورس داخلی سوق دهد و از طرفی دیگر زمینههای ورود کالای باکیفیت، شناسنامهدار و مرغوب در بورس فراهم شود.
وی در ارتباط با شاخصهها و مبانی کنترل کیفیت پسته بورس گفت: کارشناسان اتاق بازرگانی، گمرک و اداره استاندارد، شاخصهای پسته مرغوب را اعلام و بر اجرای آن نظارت دارند، چرا که در صورت عدم رعایت استانداردها، احتمال دارد کشورهای طرف قرارداد، پسته را برگردانند.
نماینده مردم سیرجان در مجلس در ادامه گفت: به شکل کلی ۶ هزار نفر در تعاونی پسته عضو هستند که باعث شکلگیری محموله بزرگی از پسته میشود، که در صورت ورود این کالا به بورس و شفافیت خرید و فروش این محصول، امکان رقابت سالم در کشور را فراهم میآورد.
در ادامه شهباز حسنپور بیگلری، عضو کمیسیون برنامه بودجه و رئیس فراکسیون اصناف، نیز گفت: عرضه محصول پسته در بازار به دو شکل صورت میگیرد: اول با فروش مستقیم در بورس کالا به وسیله واسطهها یا از طریق تعاونی پسته.
حسنپور بیگلری افزود: دولت نباید در زمینه بورس ورود پیدا کند و تنها در زمینه زیرساختها، سازکارهایی را برای ورود پسته به بورس در نظر بگیرد. همچنین کارشناسان مسائل اقتصادی دولت باید با کنارهگیری از بورس مدیریت این موضوع را به بخش خصوصی و کارشناسان خبره بسپارند. وی افزود: دولت میتواند با در نظر گرفتن جوایزی، اولویت صادراتی را برای گروههایی قرار دهد که پسته را از طریق بورس صادر میکنند تا از این طریق قدرت ریسکپذیری تجار کاهش یابد و از طرفی پسته در محل امنی تحویل و در محل امنتری نگهداری شود.
سودمند نبودن بورس پسته برای تمام باغداران
جلیل مظهری، رئیس اتحادیه تعاونی پسته کرمان، در ارتباط با بورس پسته اظهار کرد: بورس پسته برای تمام باغداران چندان سودمند نیست و تأثیر آن بیشتر برای بخشی از باغداران است که میزان تولیدات پسته آنها بالاست.
وی در ادامه گفت: باغدار توان وارد کردن پسته خود به بورس را ندارد. ۹۰ درصد آنها برای تأمین هزینهها مشکل دارند و برای پرداخت بدهی خود مجبورند پسته را روی درخت بفروشند. از این میان در حدود ۵۰۰ واسطه و دلال به ظاهر تاجر، پستهها را میخرند و در نهایت خریداران نهایی تنها ۵ واسطه قدرتمند هستند.
مظهری افزود: سالهای سال است که باغداران خرد پسته فریادشان به جایی نرسیده است. اساسنامه انجمن پسته، شرایط عضویت در این انجمن را داشتن حداقل یک هزار هکتار باغ پسته یا چاه شش دانگ ذکر کرده و با این شرایط، درآمدن باغداران خرد به عضویت انجمن امکانپذیر نیست.
وی دلیل ایجاد بورس را حفظ ظاهر برای فروش پسته بیان کرد و افزود: در نهایت همان سازکار قبل برای فروش پسته وجود دارد.
رئیس اتحادیه تعاونی پسته کرمان گفت: ۹۰ درصد باغداران نه میدانند بورس پسته چیست و نه امکاناتی دارند که وارد بورس شوند. چند کیسه پسته تولیدی آنها را پیلهوران همان موقع برداشت به قیمت بسیار ارزان میخرند و میبرند.
امکان کنترل بازار پسته جهان با بورس
حامد سلطانینژاد، مدیرعامل بورسکالا، در گفتوگو با باشگاه خبرنگاران جوان، با اشاره به تأسیس تالار پسته در بورس گفت: در پی این رویداد ایران میتواند کنترل بازار جهانی پسته را در اختیار گیرد.
وی در ادامه اظهار کرد: برای نقشآفرینی بیشتر پسته ایرانی در بازار جهانی، ایجاد بازار مشتقه بر مبنای پسته مدنظر قرار دارد.
سلطانینژاد در ادامه از اهداف تأسیس این تالار خبر داد و یادآورشد: شفافیت بازار کالا به استاندارد بودن آن بستگی دارد و با راهاندازی این تالار در نظر داریم ابزارهای مالی مناسبی در اختیار کشاورزان قرار دهیم تا از این طریق از دغدغه مالی آنان کاسته شود.
وی در ادامه عنوان کرد: کشاورزان خرد در حال حاضر نمیتوانند برای محصول پسته تولیدی خود به راحتی مشتری پیدا کنند؛ لذا یکی از اهداف بورسکالا برای تشکیل تالار پسته در کرمان فراهم کردن امکان حضور کشاورزان خرد و پستهکاران کوچک در بازار است. سلطانینژاد درباره نحوه عرضه محصول کشاورزان در تالار پسته کرمان افزود: پستهکاران متقاضی میتوانند بهصورت حضوری یا تلفنی به کارگزاران دارای مجوز از بورسکالا مراجعه و تقاضای فروش محصول خود را ارائه کنند.
وی گفت: تالار پسته بورسکالا در گام نخست با عرضه اوراق گواهی سپرده پسته آغاز بهکار میکند. در این مرحله محصول تولید شده ۶۵۰۰ پستهکار فعال در سطح استان کرمان در تالار عرضه خواهد شد.
مدیرعامل بورس کالای ایران با بیان اینکه تالار پسته کرمان فقط مختص پستهکاران کرمانی نیست، عنوان کرد: هرچند عمده پسته ایران در استان کرمان تولید میشود؛ اما تولیدکنندههای سایر استانها نظیر یزد، فارس، مرکزی، سمنان، خراسان و دیگر استانها هم میتوانند در صورت تمایل با مراجعه به شعب کارگزاریهای عضو بورسکالا، از نحوه عرضه محصولاتشان مطلع شوند.
سلطانینژاد درباره پیشزمینههای تشکیل رینگ صادراتی بورس پسته ایران یادآورشد: در گام نخست باید استانداردهای عرضه پسته در بورسکالا بهطور کامل شفاف شود و در گام دوم تناوب عرضه در این بازار سامان یابد و در نهایت موضوع جابهجایی پول و انجام تعهدات به شکل قانونمند درآید.
منبع: سبزینه