خبرگزاری کشاورزی و منابع طبیعی(IANN)/ گیاه پونه یکی از گیاهان سبزی است که علاوه‌بر مصرف خوراکی خواص دارویی زیادی را برای درمان بیماری‌های گوارشی، پوست، دندان و لثه دارد. پونه گیاهی بسیار مفید برای درمان، کنترل و پیشگیری از انواع بیماری‌ها است. پونه گیاهی است از خانواده نعناع و ترکیب اصلی موجود در آن، اسانس روغنی فرار یا روغن منتول، مقداری تانن، مواد رزینی و حاوی مقدار زیادی ویتامین A و B و C و کلیسیم است. فصل گرما زمان رویش گیاه پونه است و این گیاه در خاکهای مرطوب و غنی از مواد آلی مانند کود برگ به خوبی رشد می‌کند. این گیاه نوع دیگری به نام پونه کوهی را نیز دارد. مرغوب‌ترین نوع پونه وحشی در کنار چشمه‌ها و آب ذوب شده برف‌ها می‌روید و بهترین فصل برای چیدن پونه وحشی اوایل فروردین تا اواسط اردیبهشت است.
تفاوت پونه با نعناع
بوی معطر پونه کاملا از نعناع قابل تشخیص است و طعم آن در ابتدا گرم، گس و تلخ است؛ اما پس از مدتی در دهان حس خنکی ایجاد می‌کند. می‌توانید این گیاه را با ریشه از خاک درآورده و در گلدان کاشته و جلوی پنجره یا در بالکن قرار دهید. در تمام فصول گرم سال، پونه از طریق ریشه تکثیر می‌شود و بوی معطر آن فضای خانه را مطبوع و حشرات موذی را دور می‌کند. بوعلی سینا حکیم بزرگ ایرانی با برشمردن انواع پونه می‌گوید که پونه گوهری است لطیف و پونه کوهی از پونۀ جویباری قوی‌تر است.
کاربردهای پونه
با گیاه پونه می‌توان یک دمنوش فوق‌العاده تهیه کرد. برای تهیه یک فنجان دمنوش پونه، یک قاشق غذاخوری سرخالی از برگ یا گل پونه تازه یا یک قاشق چای خوری برگ پونه خشک شده را در چای صاف‌کن درون یک لیوان ریخته و یک فنجان آب در حال جوش را روی آن بریزید. اجازه دهید مدت ۱۰ دقیقه دم بکشد و رنگ چای در بیاید. اگر دوست داشتید می‌توانید آن را کمی شیرین کنید.
خواص دم‌کرده پونه
برگها و گلهای پونه و همچنین ساقه‌های آن می‌توانند جایگزین مناسبی برای بسیاری از آنتیبیوتیکها باشند. این گیاه همچنین بادشکن، معرق، مدر و محرک نیز است. از دم کرده این گیاه برای درمان سرماخوردگی، زکام، سردردها، مشکلات گوارشی، کم کردن تب خفیف، تسکین گلودرد و برای بهبود نفخ شکم، حالت تهوع، دردهای قاعدگی و بیخوابی استفاده می‌شود.
مقدار مصرف: دم‌کرده پونه از ترکیب یک لیوان آب جوش با دو گرم برگ خشک شده پونه که به‌مدت پنج تا ۱۰ دقیقه دم کشیده و صاف شده حاصل می‌شود. این دم کرده به‌طور معمول دو تا سه فنجان در روز استفاده می‌شود و محدودیتی در طول درمان وجود ندارد.
فواید پونه برای مقابله با بیماری‌ها: حالت تهوع و استفراغ، مشکلات و ناراحتی‌های گوارشی به‌طوری که از ترش کردن معده جلوگیری می‌کند و برای هضم غذا و برطرف کردن سکسکه مفید است، جویدن نعناع و پونه برای برطرف کردن سکسکه مفید است و ضد تشنج و آرام‌کننده اعصاب است، به درمان اسهال و بیماری‌های روده‌ای کمک می‌کند، به‌دلیل داشتن ترکیبات ضدباکتریایی، دارویی فوق‌العاده برای رفع عفونت‌های تناسلی، ادراری و گلودردهای چرکین بوده و مانند آنتی بیوتیک عمل می‌کند، سرماخوردگی، آنفلوآنزا، آسم، سرفه و سیاه سرفه، گرفتگی بینی، به‌دلیل داشتن ویتامین C بالا برای تقویت لثه‌ها نیز موثر است، بخور آن برای درمان سینوزیت عفونی بسیار مفید بوده و چای آن برای اسپاسم (گرفتگی) عضلات خاصیت دارد، پونه یک انگل‌زدای قوی است و اگر آن را با عسل بخورید، برای رفع کرم روده نیز موثر است، این روزها بیش‌تر پزشکان، مصرف پونه به‌دلیل داشتن کلیسیم زیاد به خانم‌های یائسه و افرادی که دچار پوکی استخوان هستند و همچنین کودکان در حال رشد توصیه می‌کنند. بنابراین کسانی که تمایلی به مصرف شیر ندارند، بهتر است ماست و دوغ را با پونه میل کنند.
عصاره پونه
عصاره پونه دارای خاصیت تسکین‌دهنده درد بوده و در محیط آزمایشگاه دیده شده که عصاره پونه در مقابل ویروس تب خال، ویروس آنفلوآنزا، بیماری نیوکاسل و ویروسهای مختلف دیگر فعال است. عرق پونه خلط‌آور، قابض و بازکننده عروق است و اسانس آن به‌دلیل داشتن مانتول خاصیت بی‌حسی موضعی دارد و ضدعفونی‌کننده محیط است. این گیاه موش، مار و حشرات موذی را فراری می‌دهد و مرهم آن، تحریکات پوستی مثل گزش حشرات و ضرب دیدگی را بهبود می‌بخشد.
زنان باردار پونه نخورند
مصرف زیاد پونه برای زنان باردار مضر است؛ چراکه می‌تواند ماهیچه‌های رحم را منقبض کرده و سبب سقط جنین شود. این گیاه به تشدید سردرد کمک کرده و فشار خون و پمپاژ قلب را شدت می‌بخشد. مقدار زیاد مصرف آن موجب تشنج شده و برای معده و کلیه مضر است و باعث مسمومیت می‌شود.
روغن پونه مفید برای پوست
روغن پونه از چین و چروک صورت جلوگیری می‌کند و برای از بین خارش و سیاهی پوست روغن پونه را به پوست بمالید. طرز تهیه روغن پونه: پونه تازه را در روغن مایع خیسانده مقابل آفتاب میگذاریم تا آب آن تبخیر شود یا این‌که کمی حرارت میدهیم در ظروف سربسته نگذارید، چون اسانس آن عوض می‌شود سپس صاف کرده روغن را روی صورت میگذاریم.
منبع: سبزینه
