کشاورزی حفاظتی آبی بر عطش اراضی

خبرگزاری کشاورزی و منابع طبیعی(IANN)/ در شرایط کنونی که کشور با محدودیت فزاینده در منابع آب و خاک دست و پنجه نرم می‌کند، کشاورزی حفاظتی مرهمی بر عطش زمین کشاورزی به‌شمار می‌رود.براین اساس وزارت جهاد بر استراتژی کشاورزی حفاظتی در راستای حفظ منابع پایه، کاهش هزینه تولید و نهاده‌ها تأکید دارد؛ چراکه ناپایداری تولید، یکی از چالش‌های عمده بخش کشاورزی است؛البته برخی کارشناسان معتقدند که کشاورزی حفاظتی، علم جدیدی نیست و سال‌هاست که این نوع کشاورزی در کشورهای اروپایی رواج دارد و مسئولان تنها به‌سبب نبود امکانات و ادوات لازم از ترویج آن در کشور سر باز می‌زدند. در شرایطی که افت آب‌های زیرزمینی و خشک‌سالی‌های پی‌درپی زنگ خطر را به‌صدا درآورد و همگان را درباره آینده زمین بدون آب، نگران ساخت چاره‌ای جز توسعه کشاورزی حفاظتی با هدف تولید پایدار و حفظ منابع پایه باقی نمی‌ماند. فرهاد زلقی، مسئول کشت حفاظتی در معاونت زراعت، با اشاره به آخرین وضعیت کشاورزی حفاظتی در کشوراظهار کرد: امروزه در جهان، کشاورزی حفاظتی در سطحی معادل ۱۸۰ میلیون هکتار درحال انجام است؛ درحالی‌که در کشور از مجموع یک‌میلیون و ۷۰۰ هزار هکتار اراضی، ۹۰ درصد آن به خاک‌ورزی حفاظتی و ۱۰ درصد به کشاورزی حفاظتی اختصاص یافته است. وی افزود: با توجه به محدودیت منابع پایه در برنامه ششم توسعه پیش‌بینی شده است که کشاورزی حفاظتی در سطحی معادل سه‌میلیون هکتار از اراضی انجام شود. زلقی با اشاره به این‌که مزایای کشاورزی حفاظتی بر هیچ‌کس پوشیده نیست، تصریح کرد: حفظ رطوبت و عناصر خاک، افزایش عملکرد در واحد سطح، صرفه‌جویی در هزینه کاشت و مصرف نهاده‌ها ازجمله مزایای این نوع کشاورزی به‌شمار می‌رود.مسئول کشت حفاظتی در معاونت امور زراعت ادامه داد: با توجه به آن‌که خاک، موجودی زنده است، از این رو نباید با گاو آهن زمین را شخم زد؛ چراکه نابودی خاک در کنار بحران منابع آبی، غیرقابل جبران است. زلقی با بیان این‌که یکی از استراتژی‌های مهم وزارت جهاد کشاورزی، اجرای کشاورزی حفاظتی است، تصریح کرد: از سال ۹۳، کشاورزی حفاظتی در کشور کلید خورد که درصورت حمایت دولت در آینده‌ای نه چندان دور این مسأله توسعه خواهد یافت. این مقام مسئول با اشاره به این‌که تاکنون هیچ اعتباری به کشاورزی حفاظتی اختصاص نیافته است، بیان کرد: با توجه به آن‌که کشاورزی حفاظتی با استقبال کشاورزان روبه‌روست؛ از این رو ارائه تسهیلات ارزان قیمت می‌تواند راهگشای توسعه این بخش باشد.زلقی تصریح کرد: با توجه به تغییرات اقلیمی و هزینه‌های بالای تولید، توسعه کشاورزی حفاظتی می‌تواند تأثیر به‌سزایی در کاهش مصرف انرژی و تردد ماشین‌آلات کشاورزی، پایداری عملکرد و حفظ محیط‌زیست داشته باشد. به گفته وی، کشاورزی حفاظتی با هدف تولید پایدار و حفظ منابع آب و خاک برای نسل‌های آینده اجرا می‌شود.

کشاورزی حفاظتی، دروازه ورود به تولید پایدار

عباس پاپی‌زاده، عضو کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی،گفت: کشاورزی حفاظتی به‌سبب استفاده از آخرین تکنولوژی‌های روز دنیا توجه ویژه‌ای به منابع پایه و کاهش هزینه‌های تولید دارد. به گفته وی، با توجه به محدودیت منابع آبی و بالا بودن قیمت تمام شده محصولات، کشاورزی حفاظتی مورد توجه وزارت جهاد کشاورزی قرار گرفته است. پاپی‌زاده ادامه داد: در کشاورزی سنتی، بی‌توجهی به منابع آب و خاک در زمان کاشت، داشت و برداشت هزینه‌های تولید‌کنندگان را به‌شدت افزایش داده است؛ در حالی‌که در کشاورزی مدرن به‌سبب استفاده از دستگاه‌های مکانیزه علاوه‌برکاهش هزینه‌های تولید، شاهد افزایش کیفیت محصولات نیز هستیم. عضو کمیسیون کشاورزی مجلس با بیان این‌که ناپایداری تولید، یکی از چالش‌های بخش کشاورزی است، تصریح کرد: در شرایط کنونی که با محدودیت فزاینده منابع آب و خاک روبه‌رو هستیم، کشاورزی حفاظتی نقطه عطفی برای تولید بخش کشاورزی است.وی با اشاره به این‌که کشاورزی حفاظتی، راهکار مناسبی برای حفظ و اصلاح منابع کشاورزی است، افزود: در این روش به‌جای استفاده از روش‌های خاک‌ورزی رایج از خاک‌ورزی حفاظتی استفاده می‌شود، به‌گونه‌ای که دیگر زیر و رو شدن خاک، ملاک نیست. کشاورزی حفاظتی راهکاری مناسب برای حفظ و اصلاح منابع کشاورزی با هدف افزایش تولید و پایداری محصول همراه با حفظ محیط زیست است. در این روش کشاورزی به‌جای استفاده از روش‌های خاک‌ورزی رایج، از خاک‌ورزی حفاظتی، (بدون خاک‌ورزی Zero/No tillage یا انواع خاک‌ورزی حداقلی) استفاده می‌شود، به این معنا که زیر و رو شدن خاک در این روش مثل سیستم رایج خاک‌ورزی نبوده و دست‌کم ۳۰ درصد بقایای محصول قبل در سطح خاک حفظ می‌شود. این روش کشاورزی بر پایه حفاظت از خاک، آب و گیاه بنا شده و یکی از راه‌های مؤثر برای برون‌رفت از بحران خشک‌سالی، مدیریت آب و جبران مواد آلی خاک برای اقتصادی کردن کشاورزی است. از مزایای دیگر این روش کشاورزی کاهش فشردگی خاک، افزایش ضریب نگهداری رطوبت در خاک، افزایش مواد آلی خاک، جلوگیری از فرسایش، کاهش تبخیر، پیش‌گیری از به‌هم خوردن ساختمان خاک و همچنین اصلاح آن، افزایش کارآیی مصرف آب، تنظیم pH وEcو در آخر پشتیبانی از جانداران میکرو و ماکرو خاک‌زی است.
منبع: سبزینه