مهار آلودگی خشکیدگی جنگل های بلوط زاگرسی با مشارکت مردم

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان ایلام گفت: طی سالهای اخیر با اجرای برنامه جامع و مشارکت مردمی وسعت بیماری ذغالی و پدیده خشکیدگی جنگل های بلوط زاگرس کنترل شده و آلودگی گسترش نیافته است.
به گزارش خبرگزاری کشاورزی و منابع طبیعی(IANN) به نقل از ایرنا؛ «رضا احمدی» درباره وضعیت فعلی آلودگی جنگل های بلوط افزود: طبق آمارها اکنون سطح آلودگی جنگل های بلوط زاگرسی به یک میلیون و ۱۳۰ هزار هکتار رسیده که نسبت به گذشته کنترل آلودگی داشته ایم این در حالیست که در زمان طغیان آفت سوسک چوبخوار و بیماری قارچی ذغالی پدیده خشکیدگی جنگل های بلوط زاگرسی و آلودگی مناطق به وسعت ۱٫۴ میلیون هکتار رسیده بود.
نخستین بار بیماری سوسک چوبخوار و آفت ذغالی در جنگل های بلوط زاگرس در سال ۱۳۸۸ در استان های فارس و ایلام مشاهده شد و تا سال ۱۳۹۲ به مرحله طغیان رسید.
وی اظهار داشت: البته علاوه بر بروز بیماری قارچی ذغالی در جنگل های زاگرس بخش عمده ای از خشکیدگی ها در اثر بروز آفات ثانویه نیز بوده است.
احمدی تصریح کرد: در سال ۹۳ با تلاش دولت کمک های خوبی صورت گرفت به طوری که چهار پروژه برای کنترل پدیده خشکیدگی جنگل های زاگرس در هفت استان که وضعیت حادی داشتند، عملیاتی شد و این موضوع باعث شد کنترل فیزیکی خاصی در منطقه زاگرس صورت بگیرد.
وی اضافه کرد: البته در سال ۹۴ بارش ها و سرمای هوا بر وضعیت بهبود جنگل های بلوط حکم فرما شد و اقدامات سازمان جنگل ها و ادارات کل استان ها هر چند در سطوح کم، به نتیجه رسید به طوری که در طی سالهای ۹۳ و ۹۴ نزدیک ۲۰۰ تا ۳۰۰ هزار هکتار معادل ۲۰ درصد از این سطوح با اعتبارات دولتی پوشش داده شد.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان ایلام گفت: پس از ان سازمان جنگل ها با تغییر در شیوه مقابله با بیماری تلاش کرد با استفاده از مشارکت مردمی و شرکت های تعاونی وسعت بیشتری را تحت پوشش اقدامات بهداشتی قرار دهد که برای آموزش مردم وقفه کوتاهی در عملیات انجام شد.
وی ادامه داد: سال گذشته عملیات بهداشتی، سلامت و احیاری جنگل ها در استان ایلام به وسعت ۲۰ هزار هکتار از جنگل های زاگرسی توسط بومیان و شرکت های تعاونی مردمی اجرایی شد و اکنون الودگی مهار شده است.
وی با بیان اینکه جنگل های زاگرسی هفت استان ایلام، کرمانشاه، فارس، لرستان، کهگیلویه و بویر احمد، چهارمحال بختیاری و خوزستان درگیر پدیده خشکیدگی هستند، گفت: اکنون ۵۰ درصد آلودگی جنگل های زاگرس به وسعت ۵۷۰ هزار هکتار مروبط به استان ایلام است؛ این بدان معناست که از ۱۰۰ هزار هکتار خشکیدگی ۱۰۰ درصدی جنگل های بلوط ۶۰ هزار هکتار ان مربوط به استان ایلام می شود که علت این وسعت به دلیل کاهش بارندگی ها، خشکسالی های پی در پی، کمبود منابع آبی و همچنین همجواری این استان با مرز عراق و ورود بادهای گرم،ریزگردها و گردو غبار است که تاثیر منفی در احیای جنگل های زاگرسی دارد.
احمدی افزود: بیماری خشکیدگی جنگل های بلوط به شکل سینوسی است و بستگی به میزان آب و بارندگی های سالانه دارد و با کاهش بارندگی ها شدت و با تر سالی کاهش می یابد.
مدیرکل منابع طبیعی استان ایلام اظهارداشت: با وجود کاهش بارندگی ها و کمبود منابع آبی سعی کرده ایم با اجرای عملیات آبخیزداری و آبخوان داری میزان کم بارش ها را جبران و جنگل ها را احیا کنیم.
پهنه رویشی زاگرس شامل رشته‌کوه‌های زاگرس، وسیع‌ترین و اصلی‌ترین رویشگاه گونه‌های مختلف بلوط در ایران بوده و به همین دلیل این منطقه از اهمیت بسیار ویژه‌ای برخوردار است.
جنگل‌های بلوط منطقه زاگرس از منتهی‌الیه شمال غربی ایران (استان آذربایجان غربی) آغاز و سپس غرب (استان‌های کرمانشاه، ایلام، چهارمحال و بختیاری، خوزستان و لرستان) و جنوب غرب ایران (استان‌های کهگیلویه و بویراحمد و فارس) را طی می‌کند.
در بین ۱۱ استان واقع در ناحیه رویشی زاگرس، استان‌های فارس، لرستان و خوزستان مقام‌های اول تا سوم را از نظر وسعت رویشگاه‌های جنگلی و درختی دارا هستند.
جنگل‌های زاگرس با گستردگی در ۱۱ استان کشور با ۶ میلیون هکتار مساحت، ۴۰ درصد جنگل‌های ایران را تشکیل می‌دهند که حدود ۷۰ درصد تیپ گونه‌های جنگلی زاگرس را بلوط‌ها شامل می‌شوند.
آمارها نشان می دهد بیماری خشکیدگی بلوط در زاگرس نخستین بار در سال ۲۰۰۹ میلادی در استان های فارس و ایلام و پس از آن در سایر استان های زاگرسی کشور گزارش شد.
در زمان طغیان آفت سوسک چوبخوار و بیماری قارچی ذغالی پدیده خشکیدگی جنگل های بلوط زاگرسی و آلودگی مناطق به وسعت ۱٫۴ میلیون هکتار رسید این سطح خشکیدگی به طور عمده در استان‌های ایلام، لرستان، کهگیلویه و بویراحمد، کرمانشاه، فارس، چهارمحال و بختیاری و خوزستان پراکنش یافته، به طوری که ایلام ۶۴۱ هزار هکتار از این سطح خشکیدگی را به خود اختصاص داد و دچار چالش زیست‌محیطی شد.
این درحالیست که در سال ۱۳۹۴ دفتر نمایندگی فائو در تهران در بخشنامه ای به منظور کنترل این تهدید جدی، پروژه ای را با عنوان «تقویت سازگاری جنگل های زاگرس در مقابل خشکیدگی بلوط و جنگل های خزری در مقابل بیماری آتشک شمشاد و همچنین ایجاد سیستم ملی پایش جنگل» همکاری خود را با سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری ایران آغاز کرد.
پروژه فوق با اعتبار ۳۶۰ هزار دلار از محل منابع فائو اختصاص یافت تا این پروژه به مدت ۱۸ ماه اجرایی شود که این طرح شامل شناسایی روش های کنترل زوال بلوط ، آتشک شمشاد و راه اندازی سیستم ملی پایش جنگل بوده است.
سازمان جنگل ها طی سالهای اخیر با انجام اقدامات بهداشتی و بهسازی با کمک متخصصان ملی و بین المللی و همچنین ضمن بارندگی ها و سرمازدگی های مناسب توانست این آفات را در سال ۱۳۹۳ مهار کند.
به گفته خداکرم جلالی رئیس سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری کشور، تاکنون چندین گروه کارشناسان فائو از این مکان ها بازدید کرده اند و از تجربیات کشورهایی که با پدیده خشکیدگی بلوط مواجه بوده اند و همچنین از ظرفیت و توان سازمان های بین المللی همچون فائو بهره مند شده ایم.
همچنین در دولت یازدهم بخش حفاظت از جنگل ها و مراتع نیز در این سازمان تقویت شد تا این بخش بتواند با توان بیشتری عملیات کنترل و مهار آفات و بیماری ها را در جنگل های بلوط دنبال کند.
به گفته جلالی، در این مدت علاوه بر کمک های متخصصان ملی و سازمان های بین المللی، از ظرفیت سازمان های حفظ نباتات و گیاه پزشکی نیز حداکثر استفاده شده تا پدیده خشکیدگی جنگل های بلوط مهار شود.