یادداشت/ چه کسی بر صندلی معصومه ابتکار می نشیند؟

مدتها است که جامعه محیط زیستی انتظار می‌کشد تا بداند، آیا فردی که جانشین معصومه ابتکار در کابینه دوازدهم می‌نشیند توان حل مشکلات سخت محیط زیستی کشور را دارد؟ گمانه زنی‌ها هم چنان ادامه دارد. اخبار متعددی حاکی است که معصومه ابتکار صندلی خود را به کس دیگری واگذار می‌کند.

 گروهی از فعالان محیط زیست از سه هفته پیش اقدام به راه اندازی گروه تلگرامی به نام “تغییر در مدیریت محیط زیست” کردند که در آن نزدیک ۱۰۰۰ عضو به بحث پیرامون سه سوال اساسی پرداختند:

۱) آیا با ادامه ریاست خانم ابتکار موافقید؟

۲) چه انتظاراتی از رئیس بعدی سازمان محیط زیست دارید؟

۳) گزینه پیشنهادی شما برای رئیس بعدی چیست؟

 در این گروه برای چند گزینه مطرح نظر سنجی صورت گرفت. اتفاقا نتیجه نظر سنجی در مورد دو گزینه بسیار جدی یعنی ابقای خانم ابتکار و دیگری آقای عیسی کلانتری هر کدام فقط با ۱۶ درصد موافق، فاصله زیاد بین نظر دولت و فعالان را نشان می‌داد. تکرار نام جدید محمد فاضلی در بین گزینه‌ها، فعالان را امیدوار کرد که رویکرد دولت در محیط زیست از نگاه دیوانسالاری مبتنی بر توسعه ناپایدار به سوی پذیرش نقش جامعه در حل بحران‌های محیط زیستی جهت گیری کرده است. به همین دلیل گروه “تغییر در مدیریت محیط زیست” تلاش کرد که ایشان را به جامعه محیط زیستی معرفی کند. بعد از آنکه خبرها از قطعی شدن نام عیسی کلانتری بر صندلی محیط زیست جدی شد، در دو شب گذشته ده‌ها فعال محیط زیست و استاد دانشگاه دست به قلم بردند و از آقای روحانی دو درخواست جدی مطرح کردند.

 ۱) آقای محمد فاضلی را به عنوان نیرویی جوان با نگاه نو به جای صندلی معصومه ابتکار معرفی کند،

 ۲) آقای عیسی کلانتری بهتر است همان ماموریت مهم احیای دریاچه ارومیه را ادامه دهد. بسیاری از فعالان نگران بودند که آقای عیسی کلانتری نمی‌تواند انتظارات جامعه محیط زیستی را برآورده کند. طی یک و نیم روز ۲۸۰ نفر از استادان دانشگاه و فعالان محیط زیست و افراد علاقه مند به آقای رئیس جمهور حمایت خود را از آقای محمد فاضلی اعلام کرده‌اند و نگرانی خود را از سپردن صندلی محیط زیست در کابینه به آقای عیسی کلانتری اعلام داشته اند.

اما موج رسانه‌ای دیگری در شبکه های اجتماعی علیه گزینه احتمالی وزارت نیرو، آقای حبیب الله بیطرف، راه افتاده است. فعالان محیط زیست که منتقد جدی ایشان در دوران اصلاحات می‌باشند و ایشان را عامل پروژه های انتقال آب و سد سازی گسترده می‌دانند بسیار نگرانند که حضور همزمان آقایان بیطرف در وزارت نیرو و عیسی کلانتری در سازمان محیط زیست باعث سرد شدن و انتقادی رابطه جامعه محیط زیستی و دولت دوازدهم خواهد شد.

 دولت حسن روحانی لازم است هر چه سریعتر برای برآورد کردن خواست مردم و متخصصان چاره‌ای بیاندیشد. در هر حال همانطوری ما یکپارچه برای رای دادن به آقای روحانی تلاش کردیم، از ایشان هم انتظار داریم که به خواست ما در سپردن سرزمین به امانت داران حامی توسعه پایدار وفادار باشد. دولت محیط زیستی، باید نه در گفتار، که در کردار محیط زیستی باشد. نامه زیر درخواست جامعه محیط زیستی از آقای رئیس جمهور است.

جناب آقای روحانی

ریاست محترم جمهوری اسلامی ایران

با سلام

در روزهایی که معرفی کابینۀ دوازدهم در پیش است، ما امضاکنندگان این نامه به نمایندگی از سوی صدها تن از متخصصان، کارشناسان، و فعالان حوزۀ محیط زیست، ضمن قدردانی مجدد از جنابعالی به خاطر توجه خاص به مسائل محیط زیستی، درخواست داریم در تعیین رئیس بعدی سازمان حفاظت محیط زیست به چند نکته که از مدتها پیش در میان دلسوزان آب‌وخاک کشور مورد بحث بوده است، توجه فرمایید:

۱- محیط زیست سرزمین ایران که برای چندهزار سال تنوع اقلیمی و زیستی کم‌مانند خود را حفظ کرده و بستر زیست و رشد صدها نسل انسانی بوده، در نیم قرن اخیر با سرعتی باورنکردنی منابع حیاتی خود را بر اثر استفادۀ بی‌ملاحظه از دست داده و درنتیجه تاب‌آوری آن به‌شدت کاهش یافته است.

۲- کاستن از شیب تخریب و آلودگی آب‌وخاکی که با کوشش‌های کم‌مانند پیشینیان‌مان و ازجمله صدها هزار شهیدِ چند دهۀ اخیر به ما به ارث رسیده و امانتی است که باید به نسل‌های آینده منتقل شود، نیاز به مشارکت اجتماعی همۀ قشرها دارد. همچنین ضرورت دارد که با یک تحول مدیریتی در سازمان حفاظت محیط زیست، اقتداری که در قانون حفاظت و بهسازی محیط زیست برای این نهاد پیش‌بینی شده به آن بازگردانده شود.

۳- لازم است همۀ وزیران و دیگر اعضای کابینه واقعیت‌های ناخوشایند محیط زیستی و لزوم بازنگری در سیاست‌های عمران و توسعه را بپذیرند و مطابق آن‌چه که قانون پیش‌بینی کرده، در اجرای این سیاست‌ها همۀ ضابطه‌ها و استانداردهای حفاظت از خاک، آب، و هوا را رعایت کنند.

۴- در هفته‌های اخیر در رسانه‌ها، گمانه‌زنی‌هایی دربارۀ رییس آیندۀ سازمان حفاظت محیط زیست صورت گرفته است. از میان افرادی که نام ایشان در این ارتباط ذکر شده، ما آقای دکتر محمد فاضلی را باتوجه به دیدگاه اجتماعی که نسبت به مسئلۀ محیط زیست دارند و با عنایت به سابقۀ فعالیت‌هایشان در زمینۀ جلب توجه همگان به واقعیت‌های این موضوع، فرد مناسبی برای ریاست سازمان حفاظت محیط زیست می‌دانیم.

۵- به سهم خود متعهد می‌شویم که بی هیچ چشمداشت شخصی در زمینۀ مقام و موقعیت، تمامی توان علمی و اجتماعی خود و جمع کثیری از دیگرکارشناسان و کنشگران محیط زیست کشور را در خدمت جنابعالی و رییس بعدی سازمان قرار دهیم.

با سپاس از توجه جنابعالی

امضا کنندگان زیر و صدها فعال، و علاقه مند به حفظ محیط زیست ایران

عبدالحسین وهاب‌زاده: بوم‌شناس، نویسنده و مترجم کتاب‌های محیط‌زیستی، بنیان‌گذار مدارس طبیعت در ایران

حسین آخانی: استاد گیاه‌شناسی دانشگاه تهران

مهدی زارع، استاد پژوهشکده ملی زلزله شناسی

غلامرضا بخشی خانیکی، استاد سیستماتیک و اکولوژی گیاهی, دانشگاه پیام نور

مریم شکری- استاد اکولوژی گیاهی دانشگاه مازندران- فعال محیط زیست

نصرت صفاییان، استاد اکولوژی دانشگاه مازندران نویسنده کتاب ” اکولوژی و محیط زیست خودمونی” فعال محیط

رقیه حاجی بلند استاد فیزیولوژی گیاهی دانشگاه تبریز زیست

امین صالحی، دکترای اکولوژی گیاهان زراعی، استادیار دانشگاه یاسوج

علیرضا نقی نژاد، عضو هیئت علمی دانشگاه مازندران، بابلسر

فاطمه پاسبان محقق اقتصاد کشاورزی و اقتصاد سبز و عضو هیات علمی موسسه پزوهش های برنامه ریزی ، اقتصاد کشاورزی و توسعه روستایی

محمدرضا حق جو، عضو هیات علمی دانشگاه مازندران

محمد اسماعیل ریاحی عضوهیات علمی گروه علوم اجتماعی دانشگاه مازندران

زهرا قلیچی پور، عضو هیئت علمی گروه محیط زیست دانشگاه حکیم سبزواری

عباس پهلوانی، عضو هیئت علمی گروه محیط‌زیست، دانشگاه حکیم سبزواری

عباس محمدی، کنشگر محیط زیست (مدیر گروه دیده بان کوهستان)

مژگان جمشیدی، روزنامه نگار و کارشناس محیط زیست

پدرام آستانی، فعال محیط زیست

محسن تیزهوش، کارشناس ارشد محیط زیست

آرش خیراندیش, متخصص اکوتوریسم، فعال مدنی

لیلا مسروری خبرنگار و کنشگرِ دوستدار محیط زیست