فناوری نانو در کلام مقام معظم رهبری (قسمت دوم)

به گزارش خبرگزاری کشاورزی و منابع طبیعی(IANN)؛ یکی از عوامل اصلی و محوری پیشرفت علم و فناوری در کشور به ویژه در حوزه فناوری نانو، حمایت‌‌ها و توصیه‌های مقام معظم رهبری(مدظله العالی) در مقاطع زمانی و مناسبت‌های گوناگون بوده است. در این نوشتار، گزیده‌ فرمایشات ایشان در ارتباط با علوم و فناوری نانو، گردآوری شده است. از جمله موضوعاتی که در بیانات ایشان مورد تأکید قرار گرفته‌اند می‌توان به «لزوم اعتماد به جوانان در عرصه علم و فناوری»، «باور داشتن به: ما می‌توانیم»، «پیشرفت در سایه‌ ارزش‌های اسلامی و ایجاد فرصت برای نشر این ارزش‌ها»، «توجه به اصل جهاد علمی»، «توسعه علم و فناوری در شرایط سخت تحریم» و «اعتماد داشتن به نیروهای داخلی» اشاره کرد.

جوانان عزیز، امروز در کشور شما چیزهایی که ایران را در ردیف ده کشور اول دنیا قرار می‌دهد، یا در ردیف هشت کشور اول دنیا قرار می‌دهد، کم نیست. در بخش‌های مختلف، در بخش‌های علوم زیستی، علوم نانو، علوم فضایی، علوم گوناگون، شما می‌بینید دانشمندان کشور -که عمدتاً هم همین جوانان پرشور و پرشوق و پرنشاط هستند- توانسته‌اند کشور را به این‌جا برسانند که بگویند در این مقوله، ایران جزو هشت کشور دنیاست؛ در این مقوله، ایران جزو ده کشور اول دنیاست؛ یعنی این پیشرفت عظیمی است، این یک جایگاه مهمی است برای کشور.

اگر صحبتِ کارهای فناوری پیچیده است، همین جوان‌ها هستند؛ انرژی هسته‌ای را هم جوان‌های ما دارند سر پا می‌کنند؛ در سلولهای بنیادی هم جوان‌های ما دارند فعالیت می‌کنند؛ و در فناوری زیستی، فناوری نانو، و انواع و اقسام فناوری‌ها، هر جا می‌رویم جوان‌هایند؛ جوان‌هایی که نه دوران جنگ را دیدند، نه امام را ملاقات کردند، نه از اول انقلاب خاطره‌ای دارند. پس این حرکت، حرکت پوینده و بالنده است. به میدان عمل و خدمت و تلاش که می‌رسیم، همین حرکت عظیم بسیج سازندگی را می‌بینیم؛ به میدان سیاست و اعلام حضور که می‌رسیم، حرکت ۹ دی را می‌بینیم، حرکت ۲۲ بهمن را می‌بینیم، حضور عظیم در انتخابات را می‌بینیم؛ این‌ها معناش چیست؟ معناش این است که امروز جوانان ما – که اکثریت قاطع ملت ما هستند – و عموم ملت ما در همان جهت حرکت انقلاب اسلامی و با همان ضرب دست انقلاب، رو به فزایندگی هستند، دارند پیش می‌روند. پس ما پیش رفتیم.

خوب، من به شما عرض می‌کنم؛ در این مسیر، شتاب و موفقیت، در طول چندین سال گذشته محسوس است. شما این را بدانید – شاید هم می‌دانید؛ البته من آمارهای بیش‌تری دارم، اطلاعات وسیع‌تر و جزئی‌تری دارم – که در هفت هشت ده سال اخیر، کشور یک حرکت عظیمی در این زمینه انجام داده و کارهای بزرگی انجام گرفته. البته بعضی گوشه کنار، توی دانشگاه و بیرون دانشگاه، یأس‌آفرینی و منفی‌بافی می‌کنند؛ اما بی‌خود می‌گویند، دروغ می‌گویند. بعضی از این‌ها غافلند، بعضی هم بدتر از غافل. حرکت، انصافاً حرکت موفقی بوده است. در این سال‌ها کارهای بزرگی انجام گرفته. ملت، جوانان، مجموعه‌ علمی، دانشگاه‌ها، مدیران علمی نشان دادند که استعداد خوبی وجود دارد برای این حرکتی که مورد نظر ماست. بنابراین ما پیشرفت کرده‌ایم. این پیشرفت اقتضاء می‌کند که ما امیدوارانه‌تر پیش برویم. نظر تعداد قابل توجهی از کارشناسان ایرانی و غیر ایرانی این است که کشور ما قبل از موعد معین، یعنی ۱۴۰۴ – که پایان دوره‌ برنامه‌ چشم‌انداز بیست ساله است – به آن چیزی که در چشم‌انداز وعده داده شده، خواهد رسید؛ یعنی رتبه‌ اول علمی در میان کشورهای اسلامی. برآوردها این است؛ این به خاطر شتابی است که وجود دارد. پس امیدوار باشیم، لحظه‌ها را از دست ندهیم، به نیروی خودمان اتکاء کنیم و حرکت را با جدیت، با صمیمیت و با شرایط لازم ادامه دهیم. این یک نکته. نکته‌ دوم این است که از این کارهای علمی‌ای که دارد می‌شود، هم من و هم هر فردی از افراد کشور که مطلع باشد، افتخار می‌کند. به پیشرفت علمی در مسأله‌ هسته‌ای، همه افتخار می‌کنیم؛ به پیشرفت‌های بسیار حائز اهمیت در زمینه‌ سلول‌های بنیادی- که گفته شد- و کارهای عظیمی که در این زمینه انجام گرفته، همه افتخار می‌کنیم؛ در بخش نانو، در بخش فناوری زیستی و غیرذلک پیشرفت‌های خوبی صورت گرفته و همه افتخار می‌کنیم؛ این‌ها چیزهای کوچکی نیست، چیزهای بزرگی است؛ لیکن این‌ها چیزهایی نیست که بتواند به ما بگوید کشور از لحاظ علمی، یک پیشرفت مطلوب و کاملی کرده است. با این‌که در بعضی از این رشته‌ها تازه وارد شده‌ایم، در عین حال جزو ده کشور اول دنیا هستیم که این فناوری‌ها یا این دانش را داریم؛ لیکن این کافی نیست.

ما امروز در مسأله‌ عزت ملی و پیشرفتِ ناشی از آن با یک الگوی زنده مواجهیم. عرض کردم؛ بحث ما یک ‏بحث ذهنىِ محض نیست. یک الگوی زنده در مقابل ماست و آن، خود این ملت و این جامعه است؛ یک مدلِ ‏تجربه شده و امتحان داده. ملت ایران با این مدل، با این الگو وارد میدان شده. من نمونه‌هایی از پیشرفت ملت ‏ایران را عرض می‌کنم؛ هر کدام از این‌ها یک شرح مفصل و مصداق‌های متعدد دارد.‏ … یک شاخص دیگر، شتاب علمی کشور است – که بارها اعلام شده، تکرار شده – تولیداتِ نمایه شده، رتبه‌ ‏علمی کشور در سال ۲۰۱۱ میلادی؛ که این‌ها همه‌اش افتخارآفرین است. این هم قضاوت ما نیست؛ قضاوت ‏مراکز علمىِ رسمی دنیاست که آن‌ها دارند می‌گویند. می‌گویند رشد علمی کشور، یازده برابرِ متوسط رشد ‏دنیاست؛ و سال ۲۰۱۱ نسبت به سال قبل، بیست درصد هم افزایش پیدا کرده؛ این را آن‌ها دارند می‌گویند. در ‏بعضی از حوزه‌ها، مثل حوزه‌ هسته‌ای، حوزه‌ نانو، حوزه‌ سلول‌های بنیادی، حوزه‌ هوافضا، حوزه‌ ‏زیست‌فناوری، وضع ما درخشان است. کارهایی که دارد انجام می‌گیرد، کارهای درخشانی است که در دنیا به ‏شکل معدودی وجود دارد. در بین این همه کشور دنیا – کشورهای به اصطلاح پیشرفته و غیر پیشرفته – بعضی از ‏این کارها فقط در پنج کشور یا در ده کشور یا در پانزده کشور، بیش‌تر وجود ندارد. به ما هم که هیچ کمک ‏علمی نکردند. درِ مراکز علمی پیشرفته‌ دنیا به روی دانشجوهای ما بسته است؛ این‌ها از درون جوشیده است. و ‏البته همین‌جا در حاشیه عرض بکنم؛ این تحریم‌هایی که انجام گرفت، بزرگ‌ترین کمک را به ما در این زمینه ‏کرد.

من این‌جا در داخل پرانتز این را هم عرض بکنم که برخى از کسانى که جایگاهى براى حرف زدن دارند و ‏تریبون دارند، در اصل مسأله‌ پیشرفت علمى کشور تردید می‌کنند! ما این را مصلحت نمی‌دانیم؛ یعنى واقعاً از ‏روى بى‌اطّلاعى است. یک وقتى یکى از مسئولان کشور درباره‌ مسائل نظامى یک نظرى داده بود که خب ‏مطابق واقع نبود؛ بنده گفتم یک «تور نظامى» براى مسئولان کشور قرار بدهید؛ بیایند یک خرده‌اى در محیط‌هاى ‏نظامى گردش کنند، حقایقى را، واقعیّاتى را ببینند، معلوماتشان نسبت به موجودىِ نظامى کشور بالا برود. حالا در ‏مورد مسائل علمى هم متأسّفانه گویا همین‌جور است؛ باید یک «تور علمى» بگذاریم براى مسئولان در بخش‌هاى ‏مختلف. حالا بعضى از بخش‌ها را دوستان بیان کردند؛ یکى از آقایان نانوفنّاورى را فرمودند – البتّه فقط ‏نانوفنّاورى نیست – فرمودند چاهى حفر می‌کنیم، به نم که می‌رسد، آن را ول می‌کنیم؛ نه، دارند دنبال می‌کنند. آن ‏کسانى که حفّار چاه هستند، واقعاً دارند دنبال می‌کنند، به جاهاى خوبى هم رسیدند. خب، [مثلاً] الان پزشکى ‏کشور، از جمله‌ پیشرفته‌ترین پزشکى‌هاى دنیا است؛ ما از علوم روز دنیا و مرزهاى دانش دنیا در پزشکى، ‏چندان عقب‌ماندگى نداریم؛ خیلى نزدیکیم. در زمینه‌هاى دیگر هم همین‌جور؛ همین دانش هسته‌اى، دانش ‏سلّول‌هاى بنیادى، و کارهاى بزرگى از این قبیل، فراوان است که ما پیشرفت‌هاى خیلى خوبى داشته‌ایم. کسانى که ‏اطّلاع ندارند، خوب نیست تردید بکنند؛ خب بروند مطالعه کنند، تماس بگیرند و همین‌طور که عرض کردیم ‏یک گردش علمى بگذارند و به یک جاهایى برسند. مطلب اصلى ما این بود که عرض کردیم. من خواهش ‏می‌کنم از مسئولان وزارتخانه‌هاى مربوط، و از مسئولان دولتى ذى‌ربط که مرتبط با مسائل علم و دانشگاه و صنعت ‏هستند، مسأله‌ پیشرفت علمى و ارتباط علم با فنّاورى در کشور را جدّى بگیرند؛ یعنى نسبت به این مسأله واقعاً ‏هیچ کوتاهى صورت نگیرد. این مسأله، مسأله‌ اساسى ما است؛ یکى از اصلى‌ترین، اساسى‌ترین و فورى‌ترین ‏مسائل ما است. کار تحقیقات به‌جاى خود، [امّا] در پژوهش‌ها و آنچه در این زمینه لازم است انجام بگیرد، به نظر ‏ما هیچ نبایستى کوتاهى صورت بگیرد.

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای با اشاره به حضور دانشمندان جوان و پرانگیزه و بانشاط کشور در مراکز علمی پیشرفته همچون فناوری‌های نانو و هسته‌ای و همچنین مراکز صنایع دفاعی تأکید کردند: باید به جوان‌ها اعتماد کرد، زیرا جوانی و انگیزه و نشاط او تمام‌ نشدنی است.

منبع: سایت ستاد توسعه فناوری نانو