خبرگزاری کشاورزی و منابع طبیعی(IANN)؛ نویسنده: فاطمه رمضانیان/ مصرف بالای آب در بخش کشاورزی، اهمیت سیستم‌های آبیاری نوین را بیش از پیش مورد توجه قرار داده است و هر روز نیز اخباری مبنی بر توسعه این سیستم‌ها در اراضی بخش‌های مختلف کشور به گوش می‌رسد، چنانچه مسئولان این طرح معتقدند با گسترش این سیستم‌ها موفق به صرفه‌جویی سالانه ۴۴۰۰ مترمکعبی شده‌اند و پتانسیل صرفه‌جویی آب این طرح نیز سالانه ۷/۶ میلیارد مترمکعب است. کارشناسان اما معتقدند برخلاف آنچه گفته می‌شود، اجرای این طرح در کشور با روندی کند مواجه است. کارشناسان از تسهیلات نامناسب به‌عنوان عمده دلیل کند ماندن این طرح نام می‌برند و معتقدند تسهیلات این طرح در حد حرف باقی مانده است و پشتیبانی‌های مالی ضعیف است. متولیان این حوزه، اما نوک پیکان انتقادات را به‌سوی کم‌کاری مسئولان گرفته‌اند و با اشاره به این‌که هیچ کمبود اعتباری در زمینه آبیاری تحت فشار در کشور وجود ندارد، کم کاری مسئولان در استان‌ها را عامل کندی پیشرفت این طرح می‌دانند. اما آنچه در کشاکش این پاس‌کاری‌ها مسلم است، بحران آب و نیاز بخش کشاورزی کشور به ارتقای سیستم‌های آبیاری نوین است.در این‌خصوص عباس زارع، مجری طرح توسعه آبیاری نوین، با اشاره به این‌که در سال گذشته، چهارهزار و ۴۰۰ مترمکعب صرفه‌جویی با آبیاری نوین صورت گرفت، گفت: از ۷/۸ میلیون هکتار اراضی آبی قابل کشت در کشور ۵۴/۱ میلیون هکتار آن تاکنون تحت پوشش روش‌های نوین آبیاری قرار گرفته است.
زارع افزود: صرفه‌جویی در روش‌های آبیاری موضعی میکرو که توسعه آن نیز در حال حاضر در اولویت سایر روش‌ها است، بیش‌تر خواهد بود؛ اما تاکنون در سطح اجرا شده به روش‌های نوین آبیاری سالانه متوسط۷/۶میلیارد مترمکعب پتانسیل صرفه‌جویی آب وجود دارد.
وی در پاسخ به حجم افزایش بازدهی محصولات کشاورزی در اراضی تحت آبیاری نوین، تصریح کرد: با اجرای روش‌های نوین آبیاری حداقل تا ۳۰ درصد افزایش تولید محصولات خواهیم داشت.
این مقام مسئول با اشاره به میزان همکاری بانک‌ها با وزارت جهاد کشاورزی در اعطای وام به کشاورزان گفت: اعطای تسهیلات در سنوات گذشته از طریق بانک‌ها به‌ویژه بانک کشاورزی صورت گرفته است؛ اما در سال‌های اخیر اعتبارات از محل کمک‌های فنی و اعتباری به‌صورت کمک بلاعوض است.
تسهیلات در حد حرف است
علی خان‌محمدی، مدیرعامل مجمع خبرگان کشاورزی، با اشاره به این‌که اجرای طرح سیستم‌های آبیاری نوین در کشور با روندی کند پیش می‌رود، اظهار داشت: تقابل شیوه آبیاری سنتی و آبیاری نوین، چالشی است که با تزریق اندک اعتبار و اجرای کند طرح، نمی‌توان به‌زودی به حل آن امیدوار بود.
مدیرعامل مجمع خبرگان کشاورزی، از نامناسب بودن تسهیلات به‌عنوان یکی از دلایل کند ماندن توسعه این طرح نام برد و گفت: گفته شده ۸۵ درصد از بودجه مورد نیاز اجرای طرح‌های نوین آبیاری به‌صورت وام‌های بلاعوض تامین خواهد شد؛ اما این تسهیلات در حد حرف باقی مانده و جامعه تولید برای تجهیز به این سیستم‌ها پشتیبانی نمی‌شود، مانند اغلب طرح‌های اجرا شده در کشور، در این طرح نیز آمارها اغلب با آنچه رخ می‌دهد، متفاوت است.
عملکرد غیر قابل‌قبول مسئولان
در این‌خصوص همچنین فریدون همتی، استاندار قزوین، از کندی اجرای طرح‌های آبیاری نوین و عملکرد ضعیف دستگاه مربوطه در این‌خصوص انتقاد کرد و گفت: کارکنان و مسئولان سازمان جهاد کشاورزی در این رابطه عملکرد ضعیف و غیرقابل قبولی داشته‌اند.
همتی با بیان این‌که هیچ کمبود اعتباری در زمینه آبیاری تحت فشار در کشور وجود ندارد، افزود: استان‌هایی که دارای مدیران توانا و در خدمت مردم باشند، تمامی اعتبارات لازم را در این زمینه جذب می‌کنند؛ اما متاسفانه در برخی استان‌ها در این زمینه کوتاهی و کم‌کاری شده است.
وی همچنین با انتقاد از وجود بوروکراسی در دستگاه‌های اجرایی استان، گفت: در شورای حفاظت از منابع آب تصویب کردیم اجرای سیستم آبیاری تحت فشار در ابتدای کار به استعلام از شرکت‌های آب و برق نیاز ندارد؛ ولی متاسفانه با همه این امتیازها باز پیشرفتی در اجرای طرح مشاهده نمی‌شود.
لزوم افزایش ۵۰ درصدی راندمان آبیاری
غلامرضا نیرو، مدیر آب و خاک جهاد کشاورزی استان تهران، نیز با اشاره به این‌که آبیاری نوین در مقایسه با روش‌های سنتی ۵۰ درصد راندمان آبیاری در مزارع را افزایش می‌دهد، گفت: سامانه‌های نوین کارایی آب را به‌طور قابل ملاحظه‌ای افزایش می‌دهد؛ از این رو لازم است که با توجه به کاهش نزولات جوی، برای افزایش بهره‌وری، از روش‌های نوین در این بخش استفاده شود.
نیرو با اشاره به مزایای سامانه‌های نوین در آبیاری یادآور شد: عملیاتی شدن این سیستم، صرفه‌جویی آب، افزایش کیفیت محصولات در بخش زراعت و باغبانی را به‌همراه دارد، این در حالی است که شرایط مزرعه، محل تامین و نوع تامین آب اعتبار مورد نیاز برای اجرای این سامانه‌ها متفاوت است.
منبع: سبزینه
منبع: سبزینه
