خبرگزاری کشاورزی و منابع طبیعی(IANN)؛ نویسنده: فاطمه باباخانی/ نایب‌رئیس فراکسیون محیط زیست و توسعه پایدار مجلس شورای اسلامی در نخستین روزهای سال ۹۶ با انتقاد از عملکرد سازمان محیط زیست در حفاظت از گونه‌های نادر جانوری، عنوان کرده است این دستگاه نتوانست نمره قابل قبولی در حفاظت از نسل گونه‌های نادر جانوری همچون پلنگ و یوزایرانی بگیرد. جبار کوچکی‌نژاد کاهش تعداد جمعیت یوز ایرانی به کمتر از ۷۰ قلاده را شاهدی بر گفته‌های خود دانسته و بیان کرد: نمره سازمان حفاظت محیط زیست در زمینه فرهنگ‌سازی و افزایش آگاهی مردم نسبت به خطر انقراض نسل گونه‌های نادر جانوری صفر است. هر چند وضعیت گونه‌های نادر جانوری بحرانی است و این دستگاه به تنهایی نمی‌تواند از آن‌ها محافظت کند؛ اما هنوز نتوانسته با فرهنگ‌سازی و افزایش سطح آگاهی جوامع محلی و روستایی از ظرفیت آن‌ها برای حفاظت از پلنگ و یوز ایرانی بهره ببرد. او در بخش دیگری از سخنان خود خواستار افزایش تعداد نیروهای محیط‌بان شده و اشاره کرد: هرچند تعداد محیط‌بانان جواب‌گوی حفاظت از محیط زیست و گونه‌های نادر جانوری نیست؛ اما این قشر با تلاش‌های بی‌وفقه در جهت حفاظت از حیات وحش و محیط زیست نهایت اهتمام خود را داشته‌اند؛ در واقع حفاظت بهتر و جلوگیری از انقراض گونه‌های نادر جانوری مستلزم افزایش تعداد محیط‌بانان است که این موضوع باید در لایحه حمایت از محیط‌بانان به‌صورت جدی دیده شود. اما این گفته‌ها به چه میزان به حقیقت نزدیک هستند و آیا سازمان محیط زیست کارنامه‌ای با نمره صفر را در پرونده خود در حوزه آموزش جامعه محلی دارید؟مدیرکل دفتر حفاظت و مدیریت شکار و صید سازمان حفاظت محیط زیست بیان کرد: در شرایط فعلی سیر نزولی جمعیت حیات وحش تنها منحصر به ایران نیست و در تمام جهان می‌توان این شیب را مشاهده کرد. این روند به دلایل مختلفی اتفاق افتاده است و در ایران نیز در چند دهه گذشته با گسترش توسعه طبیعت و حیات وحش تحت تاثیر قرار گرفتند. افزایش جمعیت و توسعه شهرها از پیامدهای این روند بود که تیموری با اشاره به آن افزود: توسعه راه‌سازی و بهره‌برداری از معادن، تغییر کاربری اراضی، فعالیت‌های گسترده صنعتی، تخریب روز افزون زیستگاه‌های طبیعی به‌عنوان زیستگاه‌های اصلی حیات وحش در کنار تغییرات فرهنگی و انسانی سبب شده است به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم جمعیت حیات وحش کاهش پیدا کند.
وی ادامه داد: در کنار عوامل انسانی، خشک‌سالی‌های متمادی در بسیاری از نقاط کشور سبب شده این روند تسریع شود. گزارش‌های بین‌المللی اتحادیه جهانی حفاظت در عین حال نشان می‌دهد هر ۲۰ دقیقه یک گونه در فهرست گونه‌های در معرض خطر انقراض اضافه شود.
مدیرکل دفتر حفاظت و مدیریت شکار و صید سازمان حفاظت محیط زیست گفت: برای کند شدن روند کاهش جمعیت حیات وحش سازمان حفاظت محیط زیست برنامه‌هایی را تدارک دیده است که خوش‌بختانه در سال ۹۴ در حوزه پلنگ و یوزپلنگ و هفت‌گونه در معرض خطر انقراض نوشته و در سال ۹۵ به استان‌ها ابلاغ شده است.
وی افزایش جرایم ضرر و زیان برای تمام گونه‌های حیات وحش را از دیگر اقدامات حفاظتی حیات وحش ایران دانست و اضافه کرد: در شورای عالی محیط زیست سال ۹۴ این جرایم بعضا به ۱۰ برابر و درباره پلنگ به ۱۶ برابر رسیده است. در کنار آن برای پلنگ برنامه جامع و منسجمی تهیه و در ابتدای سال ۹۵ نیز توسط رئیس سازمان حفاظت محیط زیست به ادارات کل استان‌ها برای اجرا ابلاغ شد.
تیموری گفت: برای حفظ یک گونه تنها یک دستگاه و اداره دخیل نیست و باید همه بسیج شوند. ۳۰ دستگاه در حفظ گونه‌های ارزشمند مرتبط هستند و باید با هم همکاری داشته باشند تا بتوانیم برنامه‌های عمل حفاظت از گونه‌هایی نظیر یوز آسیایی و پلنگ ایرانی را اجرایی کنیم. وی با اشاره به این‌که ۷۰ درصد مرگ پلنگ به شکار و طعمه مسموم برمی‌گردد، افزود: اقدامی که در سال ۹۵ با همکاری سازمان بیمه «ما» صورت گرفت، خیال دامداران را برای جبران ضرر و زیان راحت کرد و تلفات این‌گونه را به نحو محسوسی کاهش داد.
مدیرکل دفتر حفاظت و مدیریت شکار و صید سازمان حفاظت محیط زیست ادامه داد: عمده‌ترین دلایل تلفات یوز به حوادث جاده‌ای برمی‌گردد که در همین رابطه توافقاتی با وزارت راه و شهرسازی درباره نصب تابلوهای هشدار دهنده و همچنین فنس‌کشی نقاط پرآسیب در سال جاری صورت خواهد گرفت.
وی با اشاره به این‌که پلنگ و یوزپلنگ گونه‌های ارزشمند و بزرگ‌ترین گوشت‌خواران ایران هستند و در رأس هرم‌های غذایی طبیعی قرار دارند، گفت: با آسیب زدن به زیستگاه‌ها از طریق فعالیت‌های انسانی نخستین گونه‌هایی که در معرض خطر قرار می‌گیرند گوشت‌خوارانی نظیر یوزپلنگ و پلنگ هستند، زیرا قدرت سازگاری محدودتری دارند. از این رو اگر بتوانیم این‌گونه را حفظ کنیم سایر گونه‌ها نیز حفظ خواهند شد و این امر نیازمند یک کار تیمی و گروهی است.
تیموری در پاسخ به این پرسش که به گفته کوچکی‌نژاد نقطه ضعف برنامه‌های حفاظتی پلنگ و یوزپلنگ عدم دخیل شدن جامعه محلی در امر فرهنگ‌سازی و حفاظت است، شما به چه میزان این گفته را قبول دارید، بیان کرد: در حوزه یوزپلنگ هر ساله پروژه حفاظت از یوز آسیایی برنامه‌های متعددی را در حوزه توانمندسازی و آگاهی‌سازی جامعه محلی در زیستگاه‌های این‌گونه به انجام می‌رساند، از این روست که تلفات یوز در چند سال اخیر بیش‌تر به حوادث جاده‌ای بازمی‌گردد. در حوزه پلنگ نیز اقدامات قابل قبولی در زیستگاه‌های پلنگ و ازجمله استان‌های شمالی انجام شده است. وی افزود: در سال‌های اخیر تشکل‌های محیط زیستی از ۲۰۰ تشکل غیرفعال به ۸۰۰ انجمن فعال رسیده‌اند که می‌توانند نقش موثری در حفاظت داشته باشند. در کنار آن باید مجلس در حوزه اعتبارات و بودجه‌ها به سازمان محیط زیست مساعدت بیش‌تری داشته باشد تا بتواند مطالبات اجتماعی در این حوزه را پاسخ دهد و به وظایف خود عمل کند. مدیرکل دفتر حفاظت و مدیریت شکار و صید سازمان حفاظت محیط زیست همچنین همکاری بیش‌تر صدا و سیما در امر اطلاع‌رسانی را خواستار شد و عنوان کرد: رسانه‌های جمعی نظیر خبرگزاری‌ها و روزنامه‌ها با پرداختن بیش‌تر به این مسائل سطح آگاهی مردم نسبت به این حوزه را بالاتر ببرند. خوش‌بختانه در سال‌های اخیر علاقه‌مندی مردم به حیات وحش افزایش پیدا کرده است و مطالبات منعکس شده در شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌های رسمی نیز نشان می‌دهد مردم نسبت به آنچه بر حیات وحش می‌گذرد حساس‌تر شده‌اند.
منبع: سبزینه
منبع: سبزینه
