خبرگزاری کشاورزی و منابع طبیعی(IANN)/ نویسنده: ملیحه تهرانی/ هم‌زمان با نزدیک‌شدن به روزهای پایانی سال مجدداً عرضه و فروش عسل‌های تقلبی که تنها نام عسل را یدک می‌کشند، در بازار رونق گرفته است. در واقع عسل‌های تقلبی که با استفاده از آبلیمو و شکر به همراه آب در ظروف متنوع از سوی سودجویان به مصرف‌کنندگان با قیمت‌های گزاف فروخته می‌شود، در حالی در بازار یکه‌تازی می‌کنند که حتی خود زنبورداران و تولیدکنندگان عسل نیز قادر به شناخت عسل تقلبی یا دست‌ساز از طبیعی نبوده و این کارشناسان تنها گزینه برای شناخت عسل‌های طبیعی از تقلبی را روش‌های آزمایشگاهی عنوان می‌کنند. اما سودجویان با شناخت و اعمال راه‌های آزمایشگاهی همچنان در بازار به فعالیت مشغولند و این مسأله‌ای است که ضعف در نظارت سازمان‌های مربوطه را به رخ مصرف‌کنندگانی می‌کشد که در جست‌وجوی سلامتی به دنبال مصرف عسل طبیعی هستند. در همین خصوص میرمحسن موسویان، مدیر بازرگانی اتحادیه سراسری زنبورداران ایران، با اشاره به تولید عسل‌های تقلبی در کشور گفت: تنها راه تشخیص عسل اصلی از تقلبی روش‌های آزمایشگاهی است که در این راستا ۱۱ آزمایش بر روی عسل انجام می‌شود. مدیر بازرگانی اتحادیه سراسری زنبورداران ایران در ادامه افزود: یکی از روش‌های آزمایشگاهی سنجش میزان ساکاروز در عسل است که باید زیر ۵باشد که تنها در عسل طبیعی و تغذیه نشده این میزان مشاهده می‌شود؛ البته افرادی که در زمینه تولید عسل تقلبی مهارت دارند، می‌توانند حتی این میزان ساکاروز را با استفاده از تزریق انسولین شکسته یا حتی به پایین‌تر از ۲۰نیز برسانند. وی در ادامه عنوان داشت: آزمایش دیگری که درباره عسل انجام می‌شود، تعیین نسبت میزان فروکتوز به گلوکز است؛ مقداری که در عسل طبیعی حداقل نه‌دهم بوده و در عسل‌های تقلبی این میزان به زیر نه‌دهم هم می‌رسد که در این صورت باز هم افرادی که عسل تقلبی می‌سازند، با اضافه کردن فروکتوز یا گلوکز مصنوعی، این آزمایش را دور می‌زنند.موسویان با اشاره به آزمایشات دیگری که بر روی عسل انجام می‌شود اظهار داشت: HMS (هیدروکسی متیل سولار) آزمایش دیگری است که بر روی عسل برای تمیز دادن از نوع تقلبی آن انجام می‌شود. در این آزمایش مقدار حرارتی که به عسل‌های دست‌ساز و تقلبی برای قوام آن داده می‌شود، مورد ارزیابی قرار می‌گیرد که در این صورت باید میزان استاندارد HMS در صورت طبیعی بودن و حرارت ندیدن عسل به زیر ۴۰درجه برسد. در این آزمایش آنزیم دیستازی موجود در عسل آزمایش می‌شود که در صورت برخورد با حرارت برای مدت زمانی حدود ۱۵دقیقه ممکن است HMS تا ۵۰۰نیز برسد که در این شرایط عسل خاصیت و مفید بودن خود را از دست داده و بر اثر حرارت انسولین موجود در عسل پایین آمده ولی HMS آن چندین برابر می‌شود؛ مسأله‌ای که عسل را از مفید بودن خارج ساخته و از آن صرفاً یک ماده شیرین مضر برای انسان باقی می‌گذارد.مدیر بخش بازرگانی اتحادیه زنبورداران در ادامه افزود: یکی دیگر از راه‌های شناخت عسل اصلی از تقلبی به زبان عامیانه شکرک‌زدن یا رس بستن است. برخلاف تصور عموم جامعه که عسل مرغوب را بدون شکرک زدن تصور می‌کنند، باید توجه داشت عسل مرغوب، عسلی است که حرارت‌دیده نباشد. در این صورت عسل شکرک می‌زند که در عسل‌های کارخانه‌ای و دست‌ساز و تقلبی شکرکی به دلیل همان حرارت دادن و مشتری‌پسند کردن محصول دیده نمی‌شود.
حضور ۳ نوع عسل در بازار
وی در ادامه با اشاره به انواع عسل در بازار بیان داشت: سه نوع عسل در بازار عرضه می‌شود: نوع اول در زبان عامیانه معروف به طبیعی (غیرتغذیه‌ای) است؛ یعنی زنبور عسل بدون دستکاری انسانی یا بدون هیچ‌گونه تغذیه‌ای و تنها از شهد گل تغذیه کرده و عسل به صورت طبیعی ساخته می‌شود که مرغوب‌ترین نوع عسل است. نوع دوم عسل نیز تغذیه‌ای است. در این نوع تولید زنبوردار به وسیله آب و شکر زنبور را تغذیه کرده و عسل تهیه می‌شود. نوع سوم نیز عسل دست‌ساز یا همان تقلبی است که برخی افراد به وسیله آب، شکر، آبلیمو و اسانس و حرارت دادن این مواد به منظور قوام آمدن آن و بدون هیچ زحمت و حتی داشتن یک زنبور اقدام به تولید عسل می‌کنند. در این روش فقط ماده‌ای شیرین و بدون هیچ‌گونه خاصیتی ساخته می‌شود.
موسویان با اشاره به زیاد شدن عسل‌های تقلبی در بازار و عدم اطلاع‌رسانی به مردم عنوان داشت: برای نظارت بر بازار عرضه عسل، وزارت بهداشت، سازمان دامپزشکی، معاونت غذا و دارو و وزارت جهاد کشاورزی باید کنترل و نظارت کافی را بر عرضه عسل‌های موجود در بازار داشته باشند، چرا که این مسأله مستقیماً بر روی سلامت افراد تأثیر داشته و بسیاری از افراد به منظور سلامتی و درمان و حتی در برخی موارد تجویز پزشکان اقدام به تهیه و مصرف عسل می‌کنند، که در صورت دست‌ساز و تقلبی بودن این ماده حیات‌بخش، سلامتی این افراد تحت‌الشعاع قرار می‌گیرد.
عسل طبیعی، کیلویی ۵۰ هزار تومان
مدیر بخش بازرگانی اتحادیه زنبورداران افزود: عسل‌های طبیعی و تغذیه نشده در سال یک بار قابلیت برداشت دارند که قیمت آن نیز از ۵۰هزار تومان شروع می‌شود و در عسل‌های تغذیه‌ای ۲بار و در مواردی ۳بار امکان برداشت فراهم است و در بازار کیلویی ۱۲تا ۱۳هزار تومان به فروش می‌رسند.وی در ادامه گفت: پروسه تهیه عسل از زمانی که ملکه زنبور عسل بعد از خواب زمستانی شروع به تخم‌ریزی کرده، و زنبورهای جدید از تخم بیرون می‌آورند و آماده پرواز و جمع‌آوری شهد گل می‌شوند؛ یعنی اواسط اردیبهشت ماه آغاز می‌شود و اواخر مرداد ماه نیز فصل برداشت عسل طبیعی است.
موسویان در ادامه با اشاره به تهیه عسل تغذیه‌ای نیز عنوان کرد: عسل تغذیه‌ای یک بار در خرداد ماه و بار دیگر نیز در شهریور ماه یا اوایل مهر ماه تولید می‌شود.
مدیر بخش بازرگانی اتحادیه زنبورداران راهکار جلوگیری از ورود عسل تقلبی به بازار را همکاری اتحادیه‌ها و انجمن‌ها با سازمان نظارت و بازرسی دانست و افزود: چون اتحادیه‌ها در سطح استان‌ها فعال هستند و همچنین شناخت بهتری از مراکز تهیه و تولید عسل دارند، بهتر می‌توانند بر چگونگی تولید آن نیز نظارت داشته باشند؛ ضمن آن‌که نبود اتحادیه یا انجمنی برای عرضه‌کنندگان عسل، زمینه سودجویی افراد را فراهم آورده است.موسویان در رابطه با چگونگی انتخاب عسل گفت: زنبورداری ارتباط مستقیمی با طبیعت و شرایط آب و هوایی هر منطقه دارد؛ لذا شناخت و اطلاع از این مسأله می‌تواند به مصرف‌کننده در انتخاب عسل متناسب با نیاز و شرایط فیزیکی کمک کند.
منبع: سبزینه
منبع: سبزینه
