تشدید و تسریع آتش سوزی مناطق جنگلی بر اثر پدیده تغییر اقلیم

معاون رئیس جمهوری و رئیس سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به تغییر اقلیم و تاثیر آن بر کشورها از جمله ایران گفت: در بلند مدت یکی از تهدیدات جدی، افزایش آتش سوزی خود به خودی در مناطق جنگلی و مراتع به علت تاثیر تغییر اقلیم است.
به گزارش خبرگزاری کشاورزی و منابع طبیعی(IANN) از پایگاه اطلاع رسانی سازمان حفاظت محیط زیست، معصومه ابتکار در جلسه تقدیر از زحمات تمامی دستگاه های همکاری در ستاد مقابله با آتش سوزی مناطق جنگلی در سال ۱۳۹۵ افزود: ثبت موفقیت کاهش ۶۷ درصدی آتش سوزی در مناطق تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست بدون این عزم و همکاری ملی مقدور نبود.
معاون رئیس جمهوری ضمن اشاره به شرایط شکننده طبیعت ایران به ویژه جنگل ها به دلایل مختلف از جمله خشکسالی های پی در پی، اظهار کرد: امروز یکی از مهم ترین دغدغه ها و نگرانی های جهانی، تشدید و تسریع آتش سوزی مناطق جنگلی بر اثر پدیده تغییر اقلیم و خشکسالی و افزایش شدت دما است.
رئیس سازمان حفاظت محیط زیست با بیان اینکه ایران نیز به دلیل تاثیر منفی تغییر اقلیم که منجر به کاهش بارندگی، تشدید خشکسالی و افزایش گرما و دما شده از این قاعده مستثنی نیست، گفت: در بلند مدت یکی از تهدیدهای مهم و جدی، افزایش آتش سوزی خود به خودی در مناطق جنگلی و مراتع علاوه بر آتش سوزی های ناشی از مداخله های انسانی است.
وی خاطرنشان کرد: از این رو ضروری است تا برنامه ریزی دقیقی برای مقابله با این تهدید صورت گیرد چرا که تجربه سایر کشورهای جهان اثبات کرده که در صورت عدم برنامه ریزی و آمادگی انسانی و فنی، مهار آتش سوزی های جنگلی بسیار دشوار خواهد بود.
معاون رئیس جمهور با ذکر نمونه جنوب شرقی آسیا که آتش سوزی عمده جنگل ها برای تغییر کاربری زمین و تصرف آن توسط جوامع محلی به شکل غیرقابل کنترل و بسیار خسارت بار رسید و در نهایت منجر به طرح دعوی حقوقی شد، همچنین آتش سوزی های کانادا، آمریکا و حتی آلاسکا به عنوان یکی از کشورهای سرد دنیا که به صورت غیر قابل مهار و با حجم بالای خسارت درآمد، خاطرنشان کرد: این نمونه ها باعث می شود تا ایران برنامه ریزی دقیق تری برای حفظ مناطق جنگلی خود داشته باشد.
رئیس سازمان حفاظت محیط زیست ادامه داد: زیرا مساحت جنگل های ایران بسیار ناچیز است و در عین حال این جنگل ها بکر هستند و باید با بهره گیری از تجربیات جهانی، انجام ارزیابی ریسک، طرح های مطالعاتی و سایر اقدامات به عنوان سرمایه های ملی و ذخایر کشور از هر گونه آسیب و تخریب حفظ شوند.
ابتکار با تاکید بر اینکه آتش سوزی یکی از آسیب ها و تهدیدات جدی برای جنگل های هیرکانی و زاگرسی ایران است، تصریح کرد: مطابق بررسی های صورت گرفته مداخلات عمدی و غیرعمدی انسان ها مهم ترین دلیل آتش سوزی جنگل ها در ایران است.
وی اشاره ای هم به تدوین و تهیه طرح ۵ ساله جامع مدیریت پیشگیری و اطفای حریق در عرصه‌های طبیعی کشور داشت و گفت: در صورت نیاز این برنامه نیز باید تقویت شود تا در کنار سایر برنامه های عملیاتی و به ویژه با توجه به برنامه ششم توسعه و تاکید این برنامه بر موضوع حفاظت از جنگل ها، بتوانیم در این عرصه موفقیت های بیشتری داشته باشیم.
معاون رئیس جمهوری ضمن اشاره به همکاری های صورت گرفته از سوی وزارت دفاع و بخش های نظامی برای اطفای حریق جنگل های کشور، اظهار کرد: این همکاری ها باید تقویت شود و به ویژه ۱۶ پایگاه ایجاد شده برای استقرار بالگردهای اطفای حریق یا در همین شکل یا در قالب پایگاه های منطقه ای بتوانند در طول سال استمرار پیدا کنند.
رئیس سازمان حفاظت محیط زیست، تکرار سالانه و تقویت مانورهای مقابله با اطفای حریق با همکاری سایر دستگاه ها در استان های جنگلی، افزایش آموزش و اطلاع رسانی به مردم به ویژه از طریق رسانه ها، افزایش تجیهزات برای مقابله با حریق های جنگلی، توانمندسازی جوامع بومی و محلی برای کمک به اطفای حریق را از دیگر اقدام های مهم در این حوزه برشمرد.
وی با تاکید بر اینکه در کنار استمرار پایش مناطق، باید از فناوری های نو در این حوزه همچون سنسورهای حرارت و دود، همچنین پایش های ماهواره ای بهره بگیریم، تصریح کرد: هزینه کرد در این حوزه، سرمایه گذاری برای آینده است و از همین رو ارائه گزارش موفقیت ها و اقدام ها می تواند تاثیر زیادی در جذب اعتبار برای این موضوع داشته باشد.
ابتکار خاطرنشان کرد: ارزیابی دقیق اقدامات صورت گرفته، آسیب شناسی و جذب نظرها و پیشنهادهای دستگاه های مرتبط در خصوص اقدام ها و برنامه ها در سطح کشوری می تواند گامی موثر در برنامه ریزی های سال آتی باشد زیرا اگرچه اقدام های بسیار خوب و نتایج مثبتی داشته ایم ولی همچنان تا رسیدن به شرایط مطلوب فاصله داریم.

** حفاظت از جنگل ها نیازمند همکاری جمعی و عزم ملی است
اسماعیل نجار معاون وزیر کشور و رئیس سازمان مدیریت بحران نیز با اشاره به همکاری ها و تلاش های مجموعه خود در سطح ملی و استانی برای مقابله با آتش سوزی جنگل ها در کشور، گفت: اگرچه نتایج بسیار خوبی کسب شد اما باید برای کاهش بیشتری تعداد و مساحت جنگل های دچار حریق در سال پیش رو و سال های آتی تلاش و برنامه ریزی کنیم.
نجار، پایش مستمر جنگل های کشور از طریق پهپاد یا سایر فناوری های نوین را یکی از راهکارهای پیشگیری از حریق یا گسترش آن در جنگل ها برشمرد و افزود: موضوع حفاظت از جنگل ها نیزامند همکاری جمعی و عزم ملی است.

** کاهش ۶۷ درصدی آتش سوزی مناطق حفاظت شده نسبت به سال ۹۳
در ابتدای این جلسه نیز علی تیموری مدیرکل دفتر حفاظت و شکار و صید سازمان حفاظت محیط زیست ضمن اشاره به انعقاد تفاهم نامه میان سازمان های مدیریت و برنامه ریزی کشور، جنگل ها، مراتع و آبخیزداری، حفاظت محیط زیست و وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح مبنی بر تامین ۴۰ میلیارد تومان تجهیزات مورد نیاز محیط بانان از جمله تجیهزات مقابله با حریق های جنگلی، از کاهش ۶۷ درصدی آتش سوزی مناطق حفاظت شده نسبت به سال ۹۳ خبر داد.
تیموری با اشاره به اینکه بارندگی خوب سال ۹۴ و افزایش پوشش گیاهی در مراتع و جنگل ها و آغاز زودتر فصل گرما بر اثر تشدید اثرات تغییر اقلیم در کشور منجر به نگرانی هایی از تشدید آتش سوزی ها با آغاز فصل گرما شده بود، اظهار کرد: اقداماتی همچون تشکیل ساختار اجرایی برای اطفای حریق در مناطق ۴ گانه استان‌های کشور، تشکیل ستاد راهبری اطفای حریق در کشور و ستاد واکنش سریع در استان‌ها، برگزاری مانورهای اطفای حریق در استان‌هایی که سابقه حریق داشتند، تهیه تجهیزات انفرادی اطفای حریق برای محیط بانان و راه‌اندازی ایستگاه‌های سیار و پایش مناطقی که سابقه حریق داشتند، استقرار بالگرد برای اطفای حریق و انتقال نیروهای عملیاتی در ۱۶ استان، منجر به کاهش بسیار چشمگیر وسعت آتش سوزی ها در مناطق حفاظت شده سازمان نسبت به سال ۹۳ شد.
وی با اشاره به اینکه میزان آتش سوزی در سال ۹۵، ۲۱۲۳ هکتار بود، گفت: امسال کاهش ۳۶ درصدی آتش سوزی در مقایسه با سال ۹۴، همچنین کاهش ۶۷ درصدی آتش سوزی در مقایسه با سال ۹۳ را شاهد بودیم و این در حالی است که هدف گذاری ما برای سالجاری کاهش ۲۰ درصدی مساحت آتش سوزی های جنگلی بود.

** کردستان و آذربایجان شرقی رتبه داران بالاترین وسعت آتش سوزی جنگلی تحت مدیریت سازمان
مدیرکل دفتر حفاظت و مدیریت شکار و صید سازمان حفاظت محیط زیست با تاکید بر کاهش بسیار چشمگیر سطح آتش سوزی‌ها در پارک ملی گلستان از سال ۸۹ تا ۹۵ اظهار کرد: در سال ۸۹ بیش از ۲ هزار و ۵۰۰ هکتار از اراضی پارک ملی گلستان دچار حریق شد و در سال های ۹۱ و ۹۲ نیز در مجموع دو استان گلستان و فارس حدود ۳ تا ۴ هزار هکتار از مناطق جنگلی تحت مدیریت سازمان در آتش سوخت.
وی با اشاره با تاکید بر اینکه بیش از ۹۵ درصد عوامل آتش سوزی ناشی از عوامل انسانی است گفت: امسال استان‌های کردستان با ۴۳۰ هکتار و آذربایجان شرقی با ۳۷۵ هکتار بیشترین وسعت آتش سوزی مناطق تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست را داشتند.

** ایلام کمترین وسعت آتش سوزی جنگلی تحت مدیریت سازمان
تیموری، ایلام، فارس، همدان و خوزستان را رتبه داران کاهش مساحت آتش سوزی مناطق تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست اعلام کرد و افزود: ایلام با از دست دادن تنها ۳۴ هکتار از عرصه های جنگلی تحت مدیریت سازمان رتبه دار کاهش وسعت آتش سوزی است.
مدیرکل دفتر حفاظت و مدیریت شکار و صید سازمان حفاظت محیط زیست خاطرنشان کرد: این در حالی است که استان ایلام در سال ۱۳۹۳، ۴۴۰ هکتار از اراضی جنگلی تحت مدیریت سازمان را به دلیل آتش سوزی از دست داد.
ضرورت مستندسازی اقدامات و برنامه ها و تجارب ملی و استانی برای انتقال تجربه ها، آسیب شناسی اقدام ها و برنامه های اجرا شده، نگاه ویژه به موضوع جنگل ها به ویژه در حوزه اطفای حریق های جنگلی برای تخصیص اعتبار، تقدیر از نقش صدا و سیما استان ها در آموزش و اطلاع رسانی به مردم برای موضوع پیشگیری از آتش سوزی جنگل ها، تخصیص امکانات و وسایل به استان ها بر اساس تفاوت های توپوگرافی و پوشش گیاهی مناطق، افزایش تجیهزات انفرادی و جمعی از دیگر مباحث مطروحه در این جلسه بود.

** تقدیر از اعضاء ستاد پیشگیری و مقابله با آتش سوزی مناطق جنگلی
در این نشست از زحمات سردار امیرعلی حاجی زاده رئیس سازمان هوافضای سپاه، کاپیتان نوری رئیس مرکز مقابله با حریق سازمان هوافضای سپاه، اسماعیل نجار معاون وزیر کشور و رئیس سازمان مدیریت بحران، مرتضی اکبر پور معاون سازمان مدیریت بحران، ترکیان معاون سازمان مدیریت بحران، مصطفایی مدیریت بحران وزارت دفاع، محمد اسلامی معاون امور صنعتی و تحقیقات وزارت دفاع، علی تیموری مدیرکل دفتر حفاظت و شکار و صید سازمان حفاظت محیط زیست و مدیران کل حفاظت محیط زیست هفت استان کشور تقدیر شد.
مازیار سلمیان نژاد مدیرکل حفاظت محیط زیست استان ایلام، حمزه ولوی مدیرکل حفاظت محیط زیست استان فارس، غلامحسین کاظمی مدیرکل حفاظت محیط زیست استان کرمانشاه، قربانعلی محمدپور مدیرکل حفاظت محیط زیست استان گیلان، مهرداد فتحی بیرانوند مدیرکل حفاظت محیط زیست استان لرستان، محمدرضا محمدی مدیرکل حفاظت محیط زیست استان همدان و اسماعیل مهاجر مدیرکل حفاظت محیط زیست استان گلستان مدیران کل حفاظت محیط زیست هفت استان کشور بودند که به دلیل کسب موفقیت در کاهش چشمگیر حریق در مناطق جنگلی تحت مدیریت خود، لوح تقدیر دریافت کردند.