خبرگزاری کشاورزی و منابع طبیعی(IANN)/ نویسنده: ملیحه محمودخواه/ مصوبه اخیر مجلس درباره طرح تنفس جنگل و باز گذاشتن بهره‌برداری از جنگل تا سه سال دیگر، صدای مخالفان دانشگاهی طرح تنفس را هم درآورده است و خیلی از کارشناسانی را که با اجرای این طرح مخالف بودند نیز شاکی کرده است، زیرا این کارشناسان معتقدند که این مصوبه غیر علمی است و باید کارشناسی دقیق‌تری درباره آن صورت بگیرد. همه این‌ها در حالی گفته می‌شود که مسئولان سازمان جنگل‌ها خیلی هم با این مصوبه مخالف نیستند و معتقدند راهی برای تنفس جنگل باز شده است.ناصر مقدسی می‌گوید: برای طرح تنفس جنگل دو سناریو مطرح بود: اول آن‌که طرح تنفس به صورت یک مرحله‌ای از ابتدای برنامه ششم اجرا شود و سناریوی دوم هم این بود که به صورت تدریجی و مرحله به مرحله انجام شود و مجلس هم گزینه دوم را با توجه به شرایط میدانی انتخاب کرده و توقف بهره‌برداری را از سال چهارم برنامه ششم لازم دانسته است.
سال به سال از تعداد قراردادها کم می‌کنیم
وی درباره نکات مثبت این طرح می‌گوید: طی این مصوبه قراردادهایی که تمام می‌شود دیگر نباید تمدید شود و ما سال به سال از تعداد آن‌ها کم کرده و با این روش عملاً طرح تنفس را اجرا می‌کنیم. وی با اشاره به بهره‌برداری از درختان پیر و شکسته و آسیب‌دیده در جنگل که صدای اعتراض برخی از کارشناسان را بلند کرده است، می‌گوید: استفاده از درختان آسیب‌دیده با نظر سازمان و با اقدامات بهداشتی مجاز است و سازمان در راستای اصول جنگل گام برخواهد داشت. در حال حاضر نیز ما باید تهدیداتی را که برای جنگل وجود دارد حل و فصل کنیم و در این مدت اجازه ندهیم به بهانه کارهای عمرانی جنگل دچار خدشه شود. وی در ادامه می‌گوید: باید راهی پیدا کنیم تا جنگل‌نشینان را در خدمت جنگل قرار دهیم و برای حفاظت از جنگل بحث قاچاق را پیگیری کنیم. باید پیگیر بیماری‌ها و آفت‌هایی باشیم که می‌تواند جنگل را تهدید کند. باید شرایط را فراهم کنیم تا با آغاز شروع طرح تنفس، جنگل بیش از این آسیب نبیند.
دکتر اکبرنجفی، عضو هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس که از مخالفان طرح تنفس جنگل است، می‌گوید: این مصوبه از جهاتی خوب بود و از جهاتی بد. متأسفانه بحث‌هایی که بین موافقان و مخالفان این طرح صورت گرفت، اصل ماجرا را از بین برد. بررسی مصوبه نشان می‌دهد که قسمت‌هایی از آن خوب است؛ اما قسمت‌هایی از آن بدون کارشناسی مطرح شده. وی در ادامه می‌گوید: در تبصره یک ماده ۴۸ آن‌جا که بهره‌برداری را با هدف بهداشت و حفاظت از جنگل مجاز گذاشته خوب است، زیرا حداقل درآمدی باقی می‌ماند تا جنگل سرپا باشد و حداقل درآمد را مهیا می‌کند و باعث می‌شود نیروهای حفاظتی باقی بمانند و جنگل بیش‌تر از این مورد تاراج قرار نگیرد؛ مثل ماجرایی که در واتاشان رخ داد و قسمت دیگر آن که عملیات‌های پرورشی را مجاز دانسته نیز می‌تواند از قسمت‌های مثبت این مصوبه باشد. اما این ماده تبصره دومی هم دارد که در آن زراعت چوب را مجاز گذاشته است و تجربه ما در زراعت چوب نشان می‌دهد که زمین‌های با ارزشی را از دست داده‌ایم و جنگل‌ها و زمین‌های بکر با این بهانه به ویلا تبدیل شده‌اند و در این مورد باید ترس از زمین‌خواری دیده شود و این موضوعی است که اصلاً به آن توجه نشده است. این استاد دانشگاه در ادامه می‌گوید: وقتی زمینی به مدت چند سال واگذار می‌شود، به دلیل به انجام نرسیدن تعهدات، مدام درخواست تمدید می‌شود و با تغییر گاه و بیگاه قوانین نیز فرصت برای چنین افرادی فراهم می‌شود تا زمین‌ها را مصادره کنند. اما موضوع دیگری که در این‌جا مطرح است، انجام طرح‌های عمرانی است که بلامانع خوانده شده و این موضوع هم بحث مهمی است که از کنار آن نباید به سادگی عبور کرد و سازمان جنگل‌ها باید برای دادن مجوزها کمی با دقت‌تر عمل کند تا هر کسی نتواند به بهانه طرح‌های عمرانی سازمان جنگل‌ها را تحت فشار قرار دهد.
ما به عنوان مخالفان طرح تنفس خواهان اصلاح طرح هستیم
وی که از مخالفان طرح تنفس جنگل است، در ادامه می‌گوید: ما به عنوان مخالفان این طرح خواهان اصلاح در این طرح و در نهایت حفظ جنگل هستیم و امیدواریم که دوستان موافق طرح تنفس جنگل هم به این نتیجه رسیده باشند که برای رسیدن به نتیجه نیاز به همگرایی، گفت‌وگو و تحمل شنیدن صدای مخالف هست و در این میان هرچه جدل کنیم، عده‌ای سودجو سوءاستفاده می‌کنند و در جهت اهداف خود گام بر می‌دارند.
تمرکز برنامه ششم برخلاف برنامه های قبل فقط بر بهره‌برداری
شاهرخ جباری، معاون رئیس شورای جنگل، نیز می‌گوید: در برنامه‌های توسعه قبلی، سیاست‌ها و اهداف مشخصی برای مدیریت جنگل‌ها و جنگل‌های شمال کشور تعیین شده، ولی متأسفانه به علل گوناگون این سیاست‌ها اعمال نشده و اهداف پیش‌بینی شده نیز به‌طور کامل محقق نشده است؛ مثلاً در برنامه چهارم توسعه، خروج دام از جنگل پیش‌بینی شده بود؛ اما به علت عدم تخصیص اعتبار لازم و مخالفت با آن در بودجه‌های سالانه کم‌تر از ۱۰ درصد موفقیت داشته است. وی در ادامه می‌گوید: برنامه ششم از این نظر ضعیف‌تر از برنامه‌های قبلی است و بیش‌تر بر موضوع روز بهره‌برداری از جنگل متمرکز شده که از آن می‌توان به عنوان مسکن برای کاهش آسیب‌ها نام برد. جباری در ادامه تأکید می‌کند: نقطه قوت ماده ۴۸ مکرر تأکید بر نقش و جایگاه سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور به عنوان متولی جنگل‌ها است. متأسفانه این سازمان از فرصت‌های قبلی مانند مصوبه برنامه جامع صیانت (۱۳۸۲) و برنامه بهینه‌سازی (۱۳۹۲) هیئت وزیران استفاده لازم را به عمل نیاورده و دست کم اقداماتش با سرعت کم و ناچیز بوده است. امید است از این فرصت استفاده مناسب را کرده و با استفاده از خرد جمعی و دانش و تجربه موجود در جامعه جنگل‌داری کشور نسبت به تعیین سیاست جنگل برای مدت بلندتر ۱۵ یا بیست ساله اقدام کند.
منبع: سبزینه
