پژوهشگر برتر کشور: خطر رانش زمین در کمین استان های شمالی است

استاد بخش مهندسی منابع طبیعی و محیط زیست دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیراز و پژوهشگر برتر کشور هشدار داد: رانش زمین اغلب در مناطق کوهستانی رخ می دهد و سه استان شمالی کشور در این زمینه، وضعیت بدتری نسبت به دیگر استان ها به دلیل شرایط فیزیوگرافی خاص دارند.
به گزارش خبرگزاری کشاورزی و منابع طبیعی(IANN) به نقل از ایرنا؛ دکتر حمیدرضا پورقاسمی که دی ماه امسال به عنوان پژوهشگر برتر بخش دانشگاهی در اولین جشنواره ملی کشاورزی ایران با محوریت ‘کشاورزی دانش بنیان؛ رکن اقتصاد مقاومتی’ و سی و یکمین دوره انتخاب و معرفی نمونه های ملی بخش کشاورزی از طرف وزارت علوم برگزیده و معرفی شد، گفت: آبخیزداری، علم مدیریت جامع حوزه های آبخیز به منظور و حفاظت آب و خاک است و قطعا آب، مایه حیات و خاک، بستر حیات است و ما به عنوان آبخیزدار، تمام تلاشمان را می کنیم تا منابع آب و خاک کشور را حفظ کرده و در اختیار کشاورزان قرار دهیم و آنها نیز در بستر تولیداتشان بتوانند از این منابع استفاده کنند.
وی درباره زمینه های تحقیقاتی خود بیان داشت: عمده تحقیقات من در ارتباط با بلایای طبیعی و بررسی خطرات مرتبط با آن نظیر زمین لغزش، سیل خیزی، فرسایش پذیری خاک، فرونشست زمین و آتش سوزی جنگل ها و مراتع است و البته پژوهش در حوزه حرکات توده ای رانش زمین یا زمین لغزش، زمینه اصلی تحقیقاتی من به شمار می آید.
پورقاسمی که به عنوان همکار در چندین پژوهش بین المللی مرتبط با بلایای طبیعی در کشورهای ژاپن، چین، هند، تایوان، عراق و عربستان مشارکت داشته است، افزود: رانش زمین حدود ۱۷ درصد بلایای طبیعی دنیا را به خود اختصاص می دهد که پس از سیل و زلزله به عنوان سومین بلایای طبیعی دنیا شناخته می شود و متاسفانه در کشور ما هم آمار نگران کننده ای در این زمینه دارد.
استادیار بخش مهندسی منابع طبیعی و محیط زیست دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز درباره دلایل بروز و ظهور زمین لغزش گفت: به دلایل متعدد همچون مستعد بودن ناهمواری ها از نظر منشأ ساختمانی و دینامیک، قطع درختان و بهره برداری های بی رویه از جنگل ها، رعایت نکردن اصول فنی و نگهداری جاده های جنگلی و روستایی، عدم اعمال مدیریت صحیح و بهره برداری غیر اصولی از منابع موجود همراه با بحث تغییر اقلیم و تغییر الگوهای بارش باعث تشدید این پدیده شده و روز به روز نیز در حال توسعه و گسترش است.
وی خاطرنشان کرد: پدیده زمین لغزش به خاطر شرایط خاصی که دارد، اغلب در مناطق کوهستانی و توپوگرافی خاص رخ داده و از این منظر، سه استان شمالی کشور وضعیت بدتری نسبت به دیگر استان ها دارند.
پورقاسمی که رساله دکتری خود را با عنوان ‘پیش بینی خطر زمین لغزش با استفاده از روش های داده کاوی در شمال شهر تهران’ تدوین کرده است، وضعیت شمال تهران به لحاظ خطر زمین لغزش را اسفناک توصیف کرد و گفت: با توجه به شرایط آب و هوایی، زمین شناسی، ساخت و ساز در شیب های تند (ویلا سازی به ویژه در لواسان، اوشان و فشم) و دیگر شرایط مستعدکننده ناپایداری دامنه، در بخش های شمالی تهران بحث زمین لغزش به مشکل مهمی در منطقه تبدیل شده است.
پور قاسمی تصریح کرد: بیشترین مشکل در اطراف رودخانه هاست که ساخت و سازهای نامناسب بر میزان خطرپذیری این مناطق افزوده است و ناحیه ولنجک در شمال غرب تهران به دلیل قرارگرفتن در مسیر گسل شمال تهران و در حاشیه رودخانه ولنجک از مناطق حساس در این زمینه است.
وی از ازگل، دارآباد، شمال سعادت آباد، شمال امامزاده قاسم، جاده اوشان و فشم، میگون، شمال لواسان و شمال کن به عنوان دیگر مناطق مستعد زمین‌لغزش در محدوده شمال تهران نام برد.
این پژوهشگر برتر همچنین به ظهور آثار قابل توجهی از لغزشهای بزرگی در گلاب دره تهران اشاره و کرد: با توجه به تراکم زیاد جمعیت در این نواحی و امکان وقوع زلزله در تهران به عنوان یک عامل محرک در وقوع زمین لغزش، مطالعه مناطق مستعد خطر زمین لغزش برای مدیریت بهینه و در صورت نیاز دوری از مناطق خطر امری ضروری است.
وی خواستار چاره اندیشی جدی مسوولان کشور برای مقابله با این خطر طبیعی شد و گفت: برای جلوگیری از رانش زمین باید به حفظ منابع طبیعی، جنگل ها و مراتع کشور توجه بیشتر داشته باشیم و تا آنجا که ممکن است کشاورزی خود را به سمت کشاورزی اصولی و مدرن پیش ببریم و تمام تلاش خود را برای جلوگیری از اقدامات غیراصولی و نادرست در بخش های کشاورزی و منابع طبیعی به کار گیریم.
پورقاسمی دارای ۶۱ مقاله ISI و ۱۹مقاله ISC به همراه دو فصل کتاب انگلیسی، یک کتاب فارسی و ۳۰ مقاله کنفرانس ملی و بین المللی است و شاخص ‘اچ ایندکس’ وی در سایت ‘گوگل اسکالر’ Google scholar برابر با ۲۰ با تعداد استنادات ۱۶۳۰ و براساس گزارش ‘اسکوپوس’ شاخص اچ ایندکس وی ۱۶ با تعداد استناد ۹۸۴ گزارش شده است.
اچ ایندکس hH-index شاخصی عددی است که برای نمایش میزان بهره‌وری و تاثیرگذاری علمی دانشمندان به صورت کمی به کار می رود و این شاخص با در نظر گرفتن تعداد مقالات پر استناد افراد و تعداد دفعات استناد شدن آن مقالات توسط دیگران محاسبه می‌شود.