خبرگزاری کشاورزی و منابع طبیعی(IANN)/ نویسنده: ملیحه تهرانی/ امروزه با توجه به پیشرفت‌های پزشکی و صنعتی، در کنار روش‌های سنتی روش‌های جدیدی نیز به کمک صنعت دامداری آمده‌اند تا در کنار تولید بیش‌تر به کیفیت و ارتقای تولیدات دامی منجر شوند. متخصصان علوم دامپروری عقیده دارند تلقیح مصنوعی یکی از پیشرفت‌هایی است که در عصر حاضر می‌تواند کمک زیادی به دامداران کند. استفاده از گاوهای ممتاز برای افزایش انتقال توان تولید، کنترل امراض و مهم‌تر از همه اصلاح تعداد بی‌شماری دام، همگی مدیون تلقیح مصنوعی است. اصلاح نژاد و افزایش بهره‌وری تولید دام بهترین راه مقابله با خطر گرسنگی و کمبود مواد غذایی است و کار درباره افزایش تولید و پرورش گاوهای با تولید بیش‌تر در اکثر کشورهای پیشرفته دنیا شروع شده است و در حال حاضر شاهد گاوهای با تولید بیش‌تر در دنیا هستیم. تلقیح مصنوعی تکنیکی نسبتاً قدیمی است که برای نخستین بار در قرن ١۴ توسط عرب‌ها ایجاد شد و روشی است که در آن اسپرم از گاو نر گرفته می‌شود تا در زمان لازم به‌طور مصنوعی توسط مأمور تلقیح به دستگاه تناسلی گاو ماده منتقل تا حیوان ماده بارور شود. با تلقیح مصنوعی می‌توان با انتخاب بهترین گاوهای نر با خصوصیات ژنتیکی عالی، ترکیب ژنتیکی گله را بهتر و مطلوب‌تر ساخت. با این روش دامداران به ژن‌های با کیفیت مطلوب با استفاده از منی گاوهای نر مرغوب با کم‌ترین هزینه دسترسی خواهند داشت. اسپرم منجمد شده را می‌توان به هر نقطه جهان منتقل کرد؛ اما موضوعی که در این میان اهمیت دارد وارد کردن ژن و نژاد مناسب است؛ اما این‌که چه کسانی با چه شرایطی می‌توانند اقدام به واردات اسپرم کنند نیز مسأله‌ای مهم است. این‌که آیا برای تمام کسانی که واجد شرایط هستند امکان‌پذیر هست یا نه یا انحصاراً به دست عده‌ای خاص است؟ در همین خصوص حسین نعمتی، رئیس هیئت مدیره اتحادیه دامداران ایران، اظهار داشت: لقاح مصنوعی مدت‌هاست که در ایران انجام می‌شود، و نسبت به تولید مثل به شیوه سنتی طرفداران بیش‌تری دارد، و این موضوع هم به دلیل اطمینان از شرایط و نژاد دام است. به‌نوعی می‌توان گفت سرمایه‌گذاری در تولید دام با ژن و کیفیت خاص است.نعمتی در ادامه با اشاره به ترویج این شیوه تولید مثل گفت: در این روش می‌توان به اصلاح نژاد دام پرداخت و از بروز بیماری و مشکل در دام‌ها پیشگیری کرد.
وی درباره معایب این روش بیان داشت: هزینه‌ای برای خرید اسپرم و همچنین تلقیح آن باید پرداخت شود که البته این هزینه در درازمدت جبران می‌شود، و به نوعی سرمایه‌گذاری برای دامدار به حساب می‌آید. رئیس هیئت مدیره اتحادیه دامداران ایران اذعان داشت: یکی از معضلات هم می‌تواند احتمال قاچاق اسپرم به کشور باشد که واردات آن هم می‌تواند به وسیله تعاونی‌ها و اتحادیه‌های دارای مجوز انجام شود، و مابقی واحدها می‌توانند از این مراکز دارای مجوز اقدام به خرید اسپرم کنند که در این میان ممکن است بعضی سوءاستفاده کنند و با هزینه بیش‌تری اسپرم را به فروش برسانند.
نعمتی درباره هزینه خرید اسپرم هم گفت: قیمت اسپرم بر اساس کیفیت، نژاد گوساله نر و نیز کشور مبدأ است.
تعاونی‌ها واردات اسپرم را انجام دهند
همچنین حسین رضایی، یکی از بزرگ‌ترین دامداران صنعتی، گفت: امروزه می‌توان گفت که تولید مثل در همه واحدهای صنعتی به شیوه لقاح مصنوعی به دلیل محاسن این روش انجام می‌شود. وی با اشاره به قاچاق و واردات اسپرم به کشور گفت: قاچاق اسپرم نداریم، ولی عده‌ای برای فرار از پرداخت تعرفه واردات، موانع قانونی را به نوعی دور می‌زنند. رضایی درباره معایب و محاسن این روش نسبت به شیوه سنتی آن گفت: این روش تماماً حسن است، چرا که از تداخل هم‌خونی، مشکلات ژنی و… جلوگیری می‌کند. گفتنی است در کشور ما نیز بالای ۹۰درصد تولیدات در مراکز صنعتی به شیوه تلقیح مصنوعی است. این دامدار صنعتی با اشاره به هزینه‌های این روش گفت: شاید هزینه این نوع تولید مثل برای دامدار ۱تا ۲درصد قیمت تولید شیر باشد که جبران می‌شود و این روش نیز بیش‌تر درباره گاو انجام می‌شود تا گوسفند. رضایی درباره واردات اسپرم به کشور گفت: تعاونی‌ها می‌توانند اقدام به واردات کنند، ولی به مراکز کوچک مجوز نمی‌دهند و این مسأله هم به‌دلیل بیماری‌های مشترک بین انسان و دام است. می‌توان گفت افراد و مراکزی که دارای مجوز هستند می‌توانند به واردات بپردازند، که واردات هم از طریق کمپانی‌های خارجی مانند ایتالیایی، کانادایی و… است. وی در ادامه با اشاره به قیمت خرید اسپرم اظهار داشت: بالطبع تعیین قیمت، خرید و فروش و توزیع این محصول نیز به دست همین مراکز و افراد دارای مجوز انجام می‌شود. ولی مراکز اصلاح نژاد دام هم درصدی از این واردات را انجام می‌دهند.
منبع: سبزینه
منبع: سبزینه
