خبرگزاری کشاورزی و منابع طبیعی(IANN)؛ سیدمصطفی موسوی‌لاری/ پدیده وارونگی هوا یا همان اینورژن، مهم‌ترین دلیلی است که در زمستان برای توجیه رسیدن آلودگی تهران به محدوده خطرناک و بسیار خطرناک مطرح می‌شود. چندسالی بنزین‌های بی‌کیفیت که ناشی از تحریم‌ها بود، به‌عنوان مشکل آلودگی هوا مطرح شد که به لطف برجام این موضوع تا حدودی منتفی شده است. گاهی به صورت نه‌چندان محکم و رسا از خودروهای تک‌سرنشین نیز عوامل دخیل در این آلودگی خطرناک یاد می‌شود. گسترش محدوده طرح ترافیک و طرح زوج و فرد از در منازل به‌عنوان راهکارهایی است که در این سال‌ها در مواقع بحرانی اجرا می‌شود. تعطیلی مدارس اگرچه بیش از هر چیز به دلیل حفظ سلامتی کودکان است، اما نقش چشمگیری در کاهش سفرهای شهری ایفا می‌کند.با همه این اوصاف، علت اصلی آلودگی هوای تهران و شهرهای بزرگ را می‌توان در یک مورد اصلی خلاصه کرد؛ افزایش افسارگسیخته خودروهای شخصی. مسائل و مشکلات کلان‌شهر تهران فراتر از آن است که بتوان حضور خودروهای شخصی به‌ویژه تک‌سرنشین را به یک یا چند دلیل محدود کرد. برای واکاوی این امر، بررسی تاریخچه شکل‌گیری و توسعه پایتخت نیاز است که البته از حوصله این یادداشت خارج است، اما با بازگشت به کمتر از سه دهه پیش؛ یعنی پایان جنگ تحمیلی، می‌توان ریشه بسیاری از مشکلات امروز را ردیابی کرد. رشد سریع مهاجرت پس از انقلاب اسلامی و جنگ تحمیلی، سرعت افزایش جمعیت تهران را بیشتر و این امر مشکلات ترافیکی را تشدید کرد. شهردار تهران در دوران سازندگی با تکیه بر مهندسان شاخص و کارکشته آن زمان با ایجاد بزرگراه‌ها و پل‌ها و پروژه‌های کلان شهری تا حدودی مشکلات ترافیکی را سامان بخشید، اما متأسفانه سیستم مدیریت شهری نگاه جامع و کارشناسانه را که در تخصص شهرسازان و جامعه‌شناسان شهری بود نادیده گرفت و با تکیه بر مهندسان ترافیک سعی در حل این مشکل کرد. از سوی دیگر هزینه‌های سنگین پروژه‌های عظیم شهر تهران از درآمد حاصل از فروش تراکم ساختمانی غیرکارشناسانه در شهر و به‌ویژه شمال شهر تهران و محدوده شمیران تأمین شد. تا پیش از حضور مدیران اصولگرا در جایگاه مدیریت شهری، این امر از کمیت کمتر و کیفیت بیشتر برخوردار بود. با تبدیل‌شدن شهرداری تهران به سکویی برای دستیابی به مقاصد سیاسی از زمان شورای شهر دوم، روند فروش بی‌منطق تراکم و همچنین احداث غیرکارشناسانه بزرگراه‌ها موجب شد که روزبه‌روز بر تعداد خودروهای شخصی در سطح شهر تهران افزوده شود، بدون آنکه روش صحیح توسعه؛ یعنی گسترش حمل‌ونقل عمومی به‌جای افزایش سطوح خیابانی مورد توجه قرار گیرد.
بی‌شک هزینه‌های هنگفت احداث بزرگراه‌ها، تونل‌ها، پل‌ها و سایر زیرساخت‌های حمل‌ونقل مبتنی‌بر خودروهای شخصی اگر در این سه دهه برای گسترش سریع و دقیق مترو، قطار سبک شهری، تراموا، اتوبوس شهری و به‌طور‌کلی توسعه شبکه حمل‌ونقل عمومی شهر صرف می‌شد، امروز شاهد آلودگی خطرناک حتی در فصول سرد و با وجود وارونگی هوا نبودیم.
امروز بیماری‌های آلرژیک و تنفسی فرزندان من ناشی از بلندپروازی‌های سیاسی و نگاه اقتصادی به شهر ازسوی مدیران شهری گذشته است.
منبع: روزنامه شرق
