وظایف دستگاهها در مقابله با پدیده گرد و غبار مشخص شد

وظایف دستگاههای مختلف در روند مقابله با پدیده گرد و غبار با ابلاغ آیین نامه اجرایی آمادگی مقابله با این پدیده مشخص شده است.
به گزارش خبرگزاری کشاورزی و منابع طبیعی(IANN) از پایگاه اطلاع رسانی سازمان حفاظت محیط زیست، بر اساس این آیین نامه که به امضای معاون اول رئیس جمهوری رسیده است ‘ستاد مقابله با پدیده گرد و غبار’ به مسئولیت معصومه ابتکار معاون رئیس جمهوری و رئیس سازمان حفاظت محیط زیست و با عضویت معاونان ذیربط وزارت خانه های جهاد کشاورزی (سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری کشور)، نیرو، نفت، راه و شهرسازی (سازمان هواشناسی کشور)، بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، امور خارجه، آموزش و پرورش، صنعت، معدن و تجارت (سازمان زمین شناسی کشور)، علوم، تحقیقات و فناوری، کشور (سازمان مدیریت بحران کشور) و دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح به همراه سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور، سازمان حفاظت محیط زیست، معاونت علمی و فناوری رئیس جمهور و سازمان صدا و سیما تشکیل می شود.
در ماده ۷ این آیین نامه به سهیم کردن وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در بحث مقابله با ریزگردها اشاره شده و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و دانشگاه های علوم پزشکی در استان های تحت تاثیر ریزگردها مکلف به برنامه ریزی برای تجهیز مراکز درمانی خود طی برنامه های سالانه و پنج ساله شده اند.
همچنین طبق ماده ۸ این آیین نامه، وزارت نیرو موظف است با توجه به وضعیت بارش در هر سال، حقابه تالاب های جنوب و غرب کشور و نیاز آبی طرح های مقابله با منشاء گرد و غبار را که توسط کارگروه مشترک سازمان حفاظت محیط زیست، سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری کشور و وزارت نیرو تعیین شده است، در چارچوب میزان آب قابل تأمین ابلاغی وزارت یادشده، تامین کرده و نتایج آن را به طور منظم به ستاد موضوع ماده (۱) این آیین نامه ارایه کنند.
در ماده ۹ آیین نامه قید شده است که شهرداری های شهرهای واقع در مناطق تحت تاثیر پدیده گرد و غبار کشور موظفند برای اجرای طرح کمربند فضای سبز شهرهای مربوط ضمن رعایت ضوابط طرح جامع، نظر سازمان حفاظت محیط زیست، سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری کشور را از جهت اولویت مکانی و نوع کاشت رعایت کنند.
ماده ۱۵این آیین نامه نیز وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات را مکلف کرده تا نسبت به تکمیل زیرساخت های مخابراتی جهت توسعه و ارتقای شبکه های پایش زیست محیطی آلودگی هوا و گرد و غبار اقدام کنند.
همچنین در ماده ۱۶ این آیین نامه که از سی و یکم تیرماه لازم الاجر است، وزارت راه و شهرسازی مکلف است نسبت به توسعه و تجهیز فرودگاه های مناطق متاثر از گرد و غبار به تجهیزات و تاسیسات ناوبری و هواشناسی پیشرفته، جهت ارایه خدمات پروازی در شرایط وقوع بحران گرد و غبار اقدام کنند.
هیات دولت در عین حال، تصریح کرده است که گزارش عملکرد این ستاد باید هر ۶ ماه یکبار از سوی رئیس سازمان حفاظت محیط زیست به دفتر هیات دولت ارائه شود.
متن آیین نامه اجرایی آمادگی مقابله با پدیده گرد و غبار ابلاغ شده به تاریخ ۱۳۹۵/۴/۲۶به شرح ذیل است:
وزارت جهاد کشاورزی ـ وزارت نیرو ـ وزارت نفت ـ وزارت راه و شهرسازی
وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی ـ وزارت امور خارجه ـ وزارت آموزش و پرورش
وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات ـ وزارت علوم، تحقیقات و فناوری ـ وزارت کشور
وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح ـ سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور
سازمان حفاظت محیط زیست ـ معاونت علمی و فناوری رییس جمهور
سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران
هـیأت وزیران در جلسه های ۱۳۹۵/۴/۶ و ۱۳۹۵/۴/۲۳ به پیشنهاد وزارت جهادکشاورزی و سازمان حفاظت محیط زیست و به استناد اصل یکصد و سی و هشتم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، آیین نامه اجرایی آمادگی مقابله با پدیده گرد و غبار را به شرح زیر تصویب کرد:
آیین نامه اجرایی آمادگی مقابله با پدیده گرد و غبار
ماده۱ـ به منظور تبیین سیاستگذاری و ارایه راهکارهای اجرایی در سطح ملی و منطقه ای و نظارت و پیگیری اجرای برنامه های کوتاه مدت و بلندمدت موضوع این آیین نامه و ارایه گزارش های نوبه ای و ایجاد هماهنگی بین سازمان ها و دستگاه ها به منظور ایجاد آمادگی ملی، مدیریت و مقابله با آثار زیان بار پدیده گرد و غبار در کشور و ایجاد زمینه همکاری های منطقه ای، ستاد مقابله با پدیده گرد و غبار با مسئولیت رییس سازمان حفاظت محیط زیست و با عضویت معاونان ذیربط سازمان حفاظت محیط زیست، سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور، وزارتخانه های جهاد کشاورزی (سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری کشور)، نیرو، نفت، راه و شهرسازی (سازمان هواشناسی کشور)، کشور (سازمان مدیریت بحران کشور)، امور خارجه، دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح، علوم، تحقیقات و فناوری، بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، صنعت، معدن و تجارت (سازمان زمین شناسی کشور)، آموزش و پرورش، معاونت علمی و فناوری رییس جمهور و سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران تشکیل می شود.
ماده۲ـ در راستای تعیین وضعیت پدیده گرد و غبار با منشأ خارجی و داخلی در کشور با هدف شناسایی کانون های شکل گیری و نحوه پراکنش آنها و به منظور پیش بینی و اطلاع رسانی به هنگام وقوع این پدیده، سازمان های حفاظت محیط زیست و هواشناسی کشور مکلفند ظرف ۶ ماه، طرح توسعه و تجهیز ایستگاه های پایش وضعیت جوی با استفاده از فناوری های نوین، سامانه سیستم های پیش آگاهی و کنترل کیفیت هوای منطقه را با رعایت قوانین و مقررات مربوط به صورت مشترک تهیه و برای تصویب به ستاد موضوع ماده (۱) این آیین نامه ارایه کنند.
ماده۳ـ سازمان حفاظت محیط زیست مکلف است با همکاری سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری کشور و سازمان هواشناسی کشور منشاء های داخلی و خارجی تولید گرد و غبار را شناسایی و اقدامات اجرایی و اطلاعات لازم را به دستگاه های ذیربط اعلام کند.
ماده۴ـ وزارت جهاد کشاورزی (سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری کشور) موظف است با همکاری ستاد موضوع ماده (۱) این آیین نامه و استانداری های مربوط، نسبت به تهیه برنامه زمان بندی اجرای طرح های تثبیت کانون های تولید گرد و غبار نظیر کشت درختان و بوته های مرتعی و مالچ پاشی و سایر اقدامات مناسب براساس نتایج طرح شناسایی کانون های بحرانی اقدام کند.
ماده۵ ـ وزارت جهاد کشاورزی (سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری کشور) موظف است در راستای برنامه اقدام ملی مقابله با بیابان زایی و کاهش اثرات خشکسالی در کشور با همکاری وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح، سازمان بسیج سازندگی و نیروی مقاومت بسیج و سایر پیمانکاران ذی صلاح، نسبت به انجام نهالکاری و با استفاده از گونه های بومی سازگار به کم آبی، با اولویت مناطق آسیب پذیر از نظر زیست محیطی با اولویت مناطق بحرانی فرسایش بادی و گرد و غبار در کشور مطابق با طرح های اجرایی اقدام کند.
تبصره۱ـ استانداران موظفند پروژه های استانی موضوع این ماده را به عنوان پروژه های اولویت دار در شورای برنامه ریزی و توسعه استان جهت تصمیم گیری برای تأمین اعتبار از محل اعتبارات طرح های استانی مطرح کنند.
تبصره۲ـ سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور مکلف است اعتبار پروژه های ملی مرتبط با این ماده را با رعایت قوانین مربوط در لوایح بودجه سالانه منظور کند.
تبصره۳ـ وزارت نفت مکلف است در صورت اعلام نیاز دستگاه های ذیربط مالچ مورد نیاز را تامین و برنامه ریزی لازم برای تولید و نگهداری این ماده را در پالایشگاه منطقه به عمل آورد. اعتبار مورد نیاز از محل اعتبارات مصوب مربوط با پیشنهاد سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور تامین خواهد شد.
ماده۶ ـ استانداری های مناطق تحت تاثیر به ویژه منطقه جنوب، غرب و شرق کشور موظفند نسبت به تشکیل کارگروه های استانی متناظر ستاد موضوع ماده (۱) این آیین نامه اقدام و برنامه های اطلاع رسانی و آموزش همگانی برای کسب آمادگی مواجهه با پدیده گرد و غبار را با همکاری دستگاه های ذیربط استانی و براساس دستورالعمل های ستاد ملی اجرا کنند.
ماده۷ـ وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و دانشگاه های علوم پزشکی و خدمات بهداشتی ـ درمانی استان های تحت تاثیر مکلفند برنامه تجهیز مراکز درمانی مناطق را در برنامه های سالانه و پنج ساله تهیه و به شرح زیر اجرا کنند:
الف ـ توسعه و تجهیز مراکز بهداشتی درمانی تحت پوشش به وسایل مراقبت های پزشکی لازم جهت پیشگیری و درمان افراد آسیب دیده در مناطق تحت تأثیر پدیده گرد و غبار.
ب ـ توسعه و تجهیز مراکز اورژانس در مناطق بحرانی گرد و غبار.
تبصره ـ اعتبارات لازم برای اجرای این ماده از محل منابع ماده (۱۰) قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت ـ مصوب ۱۳۸۰ ـ در لوایح بودجه سنواتی پیش بینی و اختصاص داده می شود.
ماده۸ ـ وزارت نیرو موظف است با توجه به وضعیت بارش در هر سال، حقابه تالاب های جنوب و غرب کشور و نیاز آبی طرح های مقابله با منشاء گرد و غبار را که توسط کارگروه مشترک سازمان حفاظت محیط زیست، سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری کشور و وزارت نیرو تعیین شده است، در چارچوب میزان آب قابل تامین ابلاغی وزارت یادشده، تامین کرده و نتایج آن را به طور منظم به ستاد موضوع ماده (۱) این آیین نامه ارایه کند.
ماده۹ـ شهرداری های شهرهای واقع در مناطق تحت تاثیر پدیده گرد و غبار کشور موظفند برای اجرای طرح کمربند فضای سبز شهرهای مربوط ضمن رعایت ضوابط طرح جامع، نظر سازمان حفاظت محیط زیست و سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری کشور را از جهت اولویت مکانی و نوع کاشت رعایت کنند.
تبصره ـ شهرداری های شهرهای متاثر از پدیده گرد و غبار، جهت کنترل و مهار کانون های تولید گرد و غبار داخلی موظفند در تامین منابع مالی مورد نیاز طرح های پیشنهادی وزارت جهادکشاورزی (سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری کشور) مشارکت کنند.
ماده۱۰ـ وزارت نیرو با کمک شهرداری ها موظف است به منظور کاهش صدمات وارده بر تاسیسات تصفیه آب شرب شهری ناشی از پدیده گرد و غبار در منطقه، کمربند سبز با اشکوب بندی مناسب با اهداف بادشکن را پیرامون تاسیسات مربوط احداث کند.
ماده۱۱ـ برنامه سازگاری با پدیده گرد و غبار باید ظرف یک سال پس از لازم الاجراء شدن این آیین نامه توسط وزارتخانه ها، سازمان ها و شهرداری ها تهیه و جهت تصویب به ستاد موضوع ماده (۱) این آیین نامه ارایه شود.
ماده۱۲ـ وزارت جهاد کشاورزی مکلف است به منظور حفاظت از منابع خاک در معرض فرسایش بادی، طرح جامع مدیریت و احیای زمین های کشاورزی و کشاورزی حفاظتی، توسعه جنگل کاری و احیای مراتع استان های کشور را تهیه و جهت اجرا و تامین بودجه لازم در برنامه های پنج ساله ارایه کند.
ماده۱۳ـ به منظور کنترل منشاء های فعلی داخلی پدیده گرد و غبار و جلوگیری از گسترش آنها، سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور مکلف است آمایش سرزمین و برنامه های مدیریت جامع حوزه آبخیز را با رویکرد فرابخشی در دستور کار قرار دهد.
ماده۱۴ـ به منظور برنامه ریزی منطقه ای و فرامنطقه ای جهت کنترل منشاء های گرد و غبار برون مرزی، سازمان حفاظت محیط زیست موظف است با هماهنگی وزارت امور خارجه و سایر دستگاه های مرتبط و با استفاده از ظرفیت کنوانسیون ها و نهادهای بین المللی نسبت به تهیه برنامه منطقه ای کنترل منشاء های یادشده اقدام و هماهنگی مورد نیاز را با کشورهای منطقه جهت اجرای برنامه ها با همکاری نهادهای بین المللی به عمل آورد.
ماده۱۵ـ وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات مکلف است نسبت به تکمیل زیرساخت های مخابراتی جهت توسعه و ارتقای شبکه های پایش زیست محیطی آلودگی هوا و گرد و غبار اقدام کند.
ماده۱۶ـ وزارت راه و شهرسازی مکلف است نسبت به توسعه و تجهیز فرودگاه های مناطق متاثر از گرد و غبار به تجهیزات و تاسیسات ناوبری و هواشناسی پیشرفته، جهت ارایه خدمات پروازی در شرایط وقوع بحران گرد و غبار اقدام کند.
ماده۱۷ـ سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور مکلف است اعتبارات لازم را برای تحقق برنامه های موضوع این آیین نامه در ذیل اعتبارات دستگاه های اجرایی در لایحه بودجه سنواتی پیش بینی کند.
ماده۱۸ـ سازمان حفاظت محیط زیست مکلف است گزارش اجرای این آیین نامه را هر ۶ ماه یک بار به دفتر هیات دولت ارایه کند.
ماده۱۹ـ تصویب نامه شماره ۹۳۱۰۶/ت۴۰۴۱۹هـ مورخ ۱۳۸۸/۵/۶ لغو می شود.
معاون اول رئیس ‎جمهوری ـ اسحاق جهانگیری