یادداشت/ گردشگری زیست محیطی و آموزش

به نام پروردگار جان و امید
… بنی آدم عجب کوته خیال است/ اگر چه خلقتی بس بی مثال است# چه فکری داشتند این جمع مردم/ که همچون مار زهرآگین و کژدم# به هم کیشان خود در خشم بودند/ مگر بی شرم یا بی چشم بودند# خدایا ختم کن خیرت به خوبان/ که بد باشد کم و خوبان فراوان# علی بذرافکن این را کرده منظوم/ که بادش کل امرٌ خیرُ مختوم# بخش پایانی چکامه عصر عاشورای سال ۱۳۵۷ از سروده¬های زنده یاد: علی بذرافکن کوشکی کربالی
http://sedaykherameh.ir/news/show/2163/
نامه شماره ۱۲۷۰۱۶۸۵۰۱۰۲ تاریخ ۰۲/۱۲/۱۳۹۳، رونوشت به وزارت نیرو شماره ۷۵۰۰۴ تاریخ ۰۳/۱۲/۱۳۹۳ و سازمان آب و برق خوزستان شماره ۹۰۳۴۸/۱۱۰ تاریخ ۰۴/۱۲/۱۳۹۳
جناب آقای دکتر روحانی
ریاست محترم جمهوری
موضوع: ضرورت و چاره گر احقاق حقابه زیست محیطی و کشاورزی دریاچه¬های طشک و بختگان و بندهای هفت گانه آبشخور رودخانه کُر: بندهای ۱- جهان¬آباد ۲- حسن¬آباد ۳- پیرمست ۴- تیلکان ۵- فیض¬آباد۶- بند امیر ۷- بند رامگرد « بند گمشده در اسناد و اذهان» با دو مقوله کلان و خُرد بازار آب
بادرود و احترام
پیرو واجه های تبادلی با جناب آقای مهندس چیت¬چیان در « اولین همایش سراسری مدیران و روسای ادارات منابع آب شهرستان¬های کشور- ۲۹ و ۳۰ بهمن ماه ۱۳۹۳» و عزم راسخ خانواده وزارت نیرو در برون رفت از بحران آب پیشرو، برآن شدیم تا با سفته ای تحریری، سهمی هر چند اندک در مخالفت سازنده، انتقاد، پیشنهاد و یا همراهی این مجموعه با ژرف¬ اندیشی در پیوستگی مطالب زیر و اسناد حقابه¬های فوق پیوستی در چهل و سه صفحه، جنگ و تنش همه جانبه آب جهانی و موجود در کشور را به جُنگی فنی منطبق بر طبیعت با عرفان بر و در دل و نیل خردورزی جمعی دعوت کنیم.
بدین شوند اسناد مشکلات و راهکارهای حوضه آبریز طشک- بختگان نمونه¬ای شد تا در دو مقوله کلان و خُرد بازار آب، پیشنهادهای ذیل ارائه گردد:
الف- پیشنهادهای کلان بازار آب
در مبحث تغییر اقلیم، خشکی تالاب¬های استان خوزستان و کاهش بارندگی استان¬های جنوب¬غربی، مرکزی و جنوبی( استان فارس) را شاهدیم در حالی-که بارندگی استان¬های شمالی با سیکلون مدیترانه¬ای از بارش نرمالی برخوردارند. دلیل این موضوع کاهش پمپاژ طبیعی تبخیر و عدم تغذیه سیکلون سودانی برای آستانه بارندگی از جلگه خوزستان است( نامه شماره ۰۴۶/۱۲۷ تارخ ۱۲/۰۸/۱۳۸۸).
بنابراین سگال سیاسی کلان کشور را همگراد با روند فنی منطبق بر طبیعت سازیم و هشدار و فلاکت خشک¬سالی را دو چندان ننماییم. ضمن آن¬که بازار حقیقی و واقعی آب، مبنای پنهان شده تولید برق در اوج مصرف نیز در آستین دارد و ما از شنیدن و محاسباتش به شوند مصلحت سیاسی مقطعی بیزاریم. بر این پایه پیشنهادهای زیر زاویه دید را از جیب کشاورز و تولید کننده به منابع مالی افراد صاحب رفاه و گردشگر با خدمات رسانی متقابل سوق خواهد داد:
۱- تحقق صنعت گردشگری آبی با جذب توریسم خارجی و داخلی، منطبق بر دانش روز دنیا با نظارت خانواده وزارت نیرو و فعال سازی بخش خصوصی متخصص بومی هر استان به دلیل ایجاد اشتغال و مشوقی برای گریز و موفقیت در پویایی و پایداری ترمز برداشت¬های غیرمجاز آب سطحی و زیرزمینی در بندهای ارائه شده زیر:
• گردشگری تالاب¬ها، خورها، رودخانه¬های فصلی و دایمی، دریاچه¬ها و دریایی آزاد تا دست یافت جامع و پایدار اقیانوس گردی؛ این حرکت بنیادی علاوه بر ایجاد شکوفایی فردی و جمعی، کارآفرینی و تولید ثروت، کمک شایانی به کاهش آمار بیکاری در کشور خواهد کرد، چون درک مجازی و رسانه¬ای افراد را به سگال و احساسی عملی برای پاسداشت محیط¬زیست و سرسبد آن ” آب- مایه حیات”، جایگزین می¬سازد.
• انسجام بخشی و کسب درآمد از بازدیدهای عمومی سازه¬های آبی باستانی و معاصر همانند: سدها و نیروگاه¬های برق- آبی، بادی، خورشیدی، حرارتی و…، بندهای انحرافی، تصفیه خانه¬ها، آبگیرهای آب آشامیدنی، صنعت و کشاورزی، شبکه¬ها و زهکش¬های کشاورزی
• گردشگری تخصصی منابع آب در زمینه کارستیفیکاسیون فروچاله¬ها، پولیژه¬ها، کارن¬ها و…، مورفولوژی و فرسایش¬های فیزیکی آبی، یخچالی و یخرفتی( برف¬پیر شیوند- کنار دریاچه کارون سه، گردنه بیژن و چهلگرد)، چشمه¬های آبگرم و معدنی، آبشارها
۲- ایجاد زیرساخت¬ها با سودآوری بند یک در برنامه¬ریزی افق¬های میان مدت و بلند مدت همانند:
• پیست¬های جت اسکی
• تله¬کابین توریستی بر دریاچه سدها، برای مثال نامه شماره ۷۷۱۶۸/۱۱۰ تاریخ ۰۹/۰۵/۱۳۹۲ با موضوع پیشنهاد اولیه طرح تله کابین توریستی شیوند به مدیر عامل سابق سازمان آب و برق خوزستان در دو صفحه ۳ و ۴ پیوست
• ایجاد استخرهای ثقلی منطبق بر پایه زیست¬محیطی در کنار دریاچه سدها و بستر پیچان¬رودی روخانه¬های بزرگی همچون کارون، دز، کرخه و…
• ایجاد هتل¬ها، کمپ¬ها و اماکن رفاهی با حداقل ارتفاع برای حفظ بکری طبیعت در منظرگاه¬های منابع آبی
با عنایت به اجزای پیشنهادی دو بند مذکور، موتور چنین خیزشی را که دانش سره و علاقه¬مندی قلبی است و موفقیت آن با دسته¬بندی متخصصان بومی خانواده وزارت نیرو در هر استان، حتمی خواهد ساخت و باب هشتم، گفتار ششم- در آداب صحبت- از گلستان سعدی، شاهد چنین ادعایی است:
ملک از خردمندان جمال گیرد و دین از پرهیزکاران، کمال یابد.پادشاهان به صحبت خردمندان از آن محتاج ترند که خردمندان به قربت پادشاهان
پندی اگر بشنوی ای پادشاه/ در همه عالم به از این پند نیست# جز به خردمند مفرما عمل/ گر چه عمل کار خردمند نیست.
سه چیز پایدار نماند: مال بی تجارت، علم بی بحث و ملک بی سیاست.
http://ganjoor.net/saadi/golestan/gbab8/sh6/
و یا با رهگیری بیت زیر از دفتر پنجم مثنوی مولوی: … قدر هر روزی ز عمر مرد کار/ باشد از سال جهان پنجه هزار….
http://ganjoor.net/moulavi/masnavi/daftar5/sh87/
… دگر گفت با تاج و نام بلند/ کرا خوانی از خسروان سودمند# چنین داد پاسخ کزان شهریار/ که ایمن بود مرد پرهیزکار# وز آواز او بد هراسان بود/ زمین زیر تختش تن آسان بود….
http://ganjoor.net/ferdousi/shahname/anooshirvan/sh3/
و یا ژرف ¬سنجی در غزل شماره دویست و شصت و نه دیوان حافظ: … فلک به مردم نادان دهد زمام مراد/ تو اهل فضلی و دانش همین گناهت بس….
http://ganjoor.net/hafez/ghazal/sh269
و اما روش اجرایی آن برای دسته¬بندی و چیدمان فوق به همراه مشوق آن، چنین تشریح می¬گردد:
 نزدیکی هر متخصص به زادگاه و خاست¬گاهش
 گردآوری جمعی که تخصص¬های پایه¬ای را به حتم داشته باشد
 ایجاد بسترگاهی برای به وجد آمدن ذوق و اندیشه فردی، خانوادگی و تخصص جمعی با پایه دو چیدمان مذکور که انطباق آن با پایداری و تعلق خاطر، حاصل خواهد شد.
ب- پیشنهادهای خُرد بازار آب- حوضه آبریز طشک و بختگان:
۱- مختومه اعلام کردن پروژه انتقال آب به منطقه ارسنجان
تخصیص آب از سد سیوند به بخش کُربال، با توجه به سابقه تاریخی حقابه¬ها و سیلاب حاصل از این حوضه در پایین دست رودکُر و عدم تخصیص آب این سد به زیرحوضه بسته ارسنجان با عنایت به نداشتن هیچ¬گونه حقابه تاریخی و جاری نشدن آب سطحی حوضه سیوند در زیرحوضه ارسنجان
۲- مختومه اعلام کردن پروژه انتقال پساب شیراز به منطقه سروستان و برگشت آن از دره گُشنکان به حوضه طشک- بختگان و تغذیه این پساپ تصفیه شده در قنات¬های خشک و چاه¬های کم بازده شهرستان خرامه و دو بخش مرکزی و کُربال( مطابق دستورالعمل¬های فائو و نمونه عملی آن در کشور- حوضه آبریز جاجرود)
این آب در اصل آب کشاورزی بخش کُربال است که با انتقال از سد درودزن به شهر شیراز، به فاضلاب تبدیل شده و سطح ایستابی را در شرق آن به سطح زمین رسانیده و بحران ایجاد نموده¬است. طرح انتقال این پساب به منطقه سروستان که خارج از حوضه آبریز رود کُر می¬باشد در شرایطی در حال اجراست که ساکنان بخش کُربال جهت مخارج اولیه زندگی¬ خود بر اثر قطع کامل آب کشاورزی( حقابه تاریخی و مستند) پناه به کمیته امداد امام خمینی(ره)، بهزیستی کشور و یارانه نقدی آورده¬اند.
۳- تاسیس اتاق خردورزی حقابه کشاورزان در زمینه تخصصی، فرهنگی، اجتماعی، توریستی برای احقاق حقابه زیست محیطی و کشاورزی دریاچه¬های طشک و بختگان و بندهای هفت گانه آبشخور رود کر در تک¬تک بندهای ۱- جهان¬آباد ۲- حسن¬آباد ۳- موان ۴- تیلکان ۵- فیض¬آباد۶- بند امیر ۷- بند رامجرد « بند گمشده در اسناد و اذهان»
۴- جلوگیری از اضافه برداشت آب¬زیرزمینی در چاه¬های مجاز و مصلوب¬المنفعه نمودن چاه¬های غیرمجاز و نظارت کامل در عدم حفر چاه¬های جدید با ترفندهای توجیهی در سرشاخه رودخانه¬های کُر و سیوند
۵- جلوگیری از برداشت آب سطحی غیر مجاز و تجاوز به حریم و بستر سرشاخه رودخانه¬های سیوند و کُر با عنایت به کلیپ تصویری خبر ۲۰:۳۰ از زمین خواری تا رودخانه خواری در تاریخ ۰۵/۰۶/۱۳۹۳
http://eirib.ir/tv2/92973-گزارش-/-از-زمین-خواری-تا-رودخانه-خواری.html
۶- تخصیص آب شرب و صنعت پایدار از سد درودزن به شهرستان خرامه، بخش مرکزی و روستاهای پایین دست رودخانه کُر (بخش کُربال)
۷- مطالعه، بررسی و اجرای طرح جامع باغداری در سرشاخه رودخانه¬های کُر و سیوند تا پل خان و کشاورزی غلات از انتهای رودخانه کُر تا پل مذکور، راهکار و چاره¬گر نجات حقابه¬های زیست¬محیطی دریاچه¬های طشک و بختگان و هفت بند آبشخور رود کُر به دلیل نیاز آبی شدید برنج، گندم و جو و همچنین کارستیفیکاسیون، نفوذ عمقی آب زیرزمینی و فرارآب بین حوضه¬ای تا خلیج فارس در سرشاخه¬های دو رودخانه فوق
۸- اجرای ضوابط فنی آزاد سازی آب در فصول پاییز و زمستان از سد ملاصدرا به دلیل کارستیفیکاسیون و دست¬یازی غیر مجاز آب سطحی و زیرزمینی بین این سد و سد درودزن- در فصول بهار و تابستان برای کشت گندم، جو و برنج در یک¬سال، مطابق اسناد و گزارش¬های مطالعاتی، ساخت سد ملاصدرا تاییدیه فنی جریانی گرفته است نه سدی با ذخیره¬سازی آب و مخزنی- پیشگیری و راهکاری برای مقابله با بندهای چهار و پنج
قابل ذکر است با اجرای بنیادی استوار اتاق خردورزی در بند سه که هزینه¬هایش اندک و مجریانش مردم نهادی ( NGO) است به یقین، رقابت¬پذیری مثبت خواهد شد و بهترین مشارکت¬های مردمی را شاهد و ناظر خواهیم بود.
سرسبد چنین اتاق فکرهایی، اتاق خردورزی تخصصی، فرهنگی، اجتماعی، توریستی برای احقاق حقابه زیست محیطی و کشاورزی دریاچه های طشک و بختگان و بندهای هفت گانه آبشخور رودخانه کُر: بندهای جهان آباد، حسن آباد، پیرمست، تیلکان، فیض آباد، بند امیر و بند رامگرد، خواهد گشت.
در پایان با همراهی افراد بومی متخصص، صاحب نظر، اندیشه¬های موجود در دل و افکار افراد به اسنادی تصویری و نوشتاری برای تولید همایش، مقاله و کتاب¬هایی که عملکرد مشارکت با ارگانهای مختلفی از جمله جهاد کشاورزی و آب منطقه ای فارس با شرح وظایف وزارت نیرو و وزارت جهاد کشاورزی، را داراست، برای تولید کشاورزی با افزایش راندمان سالانه به شوند رقابت مثبت و مشارکت عمومی به چاپ و نشر خواهد رسید و واجه¬های شفاهی، ماندگار در دل تاریخ و طوق بر گردن بدخواهان به هم کیشان می¬گردد.
به امید پروردگار کارساز و همت والا و دستور اجرایی مبذولی از جناب¬عالی و همکاری و هماهنگی نهادهای اداری- سیاسی و فرهنگی شهرستان خرامه و دو بخش مرکزی و کُربال با شناسایی و ایجاد جولانگاه عملی برای افراد مبتکر، طرح این اتاق فکر به الگوی کشوری را شاهد باشیم و تحقق صنعت گردشگری آبی با جذب توریسم خارجی و داخلی را پویا و استوار برای پیشگیری بیشتر از منشا داخلی گرد و غبار، بحران آب و بیکاری و نیل به پاسداشت منابع آب ومحیط¬زیست و حفظ کرامت انسانی با ایجاد شغل در این زمینه تا دست¬یابی به صنعت گردشگری اقیانوسی، دور از ذهن ندانیم و امیدوار درگاه خالق هستی بخش باشیم!
آمین!
باسپاس
موسی بذرافکن
کارشناس ارشد هیدروژئولوژی
دوم اسفندماه سال یکهزار و سیصد و نود و سه خورشیدی

به نام پروردگار جان و امید
موضوع: پیشگیری از مرگ مروت و انصاف، راه نشانی به پیگیری حقابه زیست محیطی دریاچه های طشک و بختگان- کشاورزان و بندهای هفتگانه آن
بادرود و احترام
گزارش جامع « بختگان بی آب و بخت به نگارش بانو مژگان جمشیدی در روزنامه ایران، شماره ۶۰۱۸، صفحه ۱۷- محیط زیست تاریخ دوازدهم شهریورماه ۱۳۹۴» در خور سپاسی ویژه است و سر به گریبانی سخت!
بدین شوند و بررسی چهارده ساله فنی مطالب متن مذکور از دیدگاه های تخصصی و مشورت با استادان علاقه مند صاحب نظر در حوضه آبریز طشک و بختگان و نابودی تمدن و وجدان انسانی در این جایگاه تمدن شگرف و جهانی- آثار باستانی های: پارسه- تخت جمشد، نقش رستم، نقش رجب، آرامگاه کورش- تخت سلیمان- پاسارگاد و…، با تک تک سلول های مان، پلیدی سازمان یافته زمین خواری و طبیعت خواری تا نابودی کامل جنگل های بلوط، پسته و بادام کوهی در زاگرس با کشت برنج، به نظاره نشسته ایم و مرگ آرام کودکان امروز این خطه همچون نوجوانان، جوانان و بزرگ سالان را که میراث داران تمدن های فرهنگ ساز جهانی بوده و پشروان تمدن ساز آتی خواهند بود با گونه ها، دست و پاهای سالک زده ای که از مانداب برکه ها، جوی ها، شیریان رودخانه های کُر و سیوند، تالاب بین المللی بختگان و… آغاز می شود و به حاشیه نشینی شهرها و مرکز استان تا دیوارهای زندان، اعتیاد و… ختم می شود و زهر این پلیدی بر سفره متولیان منابع آب با عطر برنج کامفیروزی تا رشوه ای با آرم آب منطقه ای فارس بر کیسه های بسته بندی شده به رییسان و دولت مردان پایتخت، حلقوم هر پاک فطرتی را آلوده به بدسگالی می سازد، شاهد آن را در کلیپ خبری ” خبر۲۰-۳۰ شبکه دو- از زمین خواری تا رودخانه خواری- تاریخ پنجم شهریور ماه ۱۳۹۳″ و اسناد ارائه شده{ نامه شماره ۲۵۰۱۵ تاریخ ۳۱/۰۴/۱۳۹۴، رونوشت به:
اداره کل حفاظت محیط زیست فارس به شماره ۴۵۸۵ تاریخ ۰۱/۰۵/۱۳۹۴،
اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان فارس به شماره ۳۰۰۰۴۶ تاریخ ۰۱/۰۵/۱۳۹۴ و
جهاد کشاورزی فارس- جناب آقای دکتر قاسمی- به شماره ۴۹۹۱۲ تاریخ ۰۱/۰۵/۱۳۹۴ ” پیرو اسناد مذکور و رها سازی ۲۵ متر مکعب بر ثانیه آب از ساعت ۵ تا ۱۱ شب در این فصل برای تولید برق آبی از نیروگاه سد ملاصدرا و هدر رفت آب در سرشاخه¬ها و کشت بی¬رویه برنج با تخریب منابع طبیعی بکر کنونی و خشکیدگی کامل بندهای هفتگانه رودخانه کُر، عنایت لازم را در مدیریت و ساماندهی رودخانه مذکور و سرشاخه¬هایش مبذول فرمایید.”
جناب آقای مهندس افشانی
استاندار محترم فارس
موضوع: تخریب گسترده و لجام گسیخته منابع طبیعی و جنگل¬های بلوط، پسته کوهی و بادام کوهی در سرشاخه¬های رودخانه کُر( کوه های زاگرس) با عدم مدیریت شرکت سهامی آب منطقه¬ای فارس و مدیریت خرابکارانه زیرزمینی و غیر قانونی، مطابق شواهد و بند¬های جدید الحداث بین سدهای ملاصدرا( تنگ براق) تا سد درودزن و بالا آوردن تراز آب رودخانه برای کشت برنج حتی در ایستگاه هواشناسی و هیدرومتری چمریز- بندهای: آب ماهی، دره-همیانه پایین، چمریز، سد تنظیمی ملاصدرا- روستای سربست کامفیروز شمالی و…،
نامه شماره ۱۲۷۰۱۶۸۵۰۱۰۲ تاریخ ۰۲/۱۲/۱۳۹۳، رونوشت به وزارت نیرو شماره ۷۵۰۰۴ تاریخ ۰۳/۱۲/۱۳۹۳ و سازمان آب و برق خوزستان شماره ۹۰۳۴۸/۱۱۰ تاریخ ۰۴/۱۲/۱۳۹۳
جناب آقای دکتر روحانی
ریاست محترم جمهوری
موضوع: ضرورت و چاره گر احقاق حقابه زیست محیطی و کشاورزی دریاچه¬های طشک و بختگان و بندهای هفتگانه آبشخور رودخانه کُر: بندهای ۱- جهان¬آباد ۲- حسن¬آباد ۳- پیرمست ۴- تیلکان ۵- فیض¬آباد۶- بند امیر ۷- بند رامگرد « بند گمشده در اسناد و اذهان» با دو مقوله کلان و خُرد بازار آب} در نظر بینندگان عناوین خبری در تارنماهای مختلف زیر:

http://eirib.ir/tv2/92973-گزارش-/-از-زمین-خواری-تا-رودخانه-خواری.html
http://bakhtegancity.ir/?p=12559
http://sedaykherameh.ir/news/show/2833/
http://sedaykherameh.ir/news/show/2163/

رهگیری کنیم و دست بداریم از دست یازی به طبیعت بکر باقی مانده در سرشاخه های رودخانه های کُر و سیوند به خصوص از بالادست سد درودزن تا تنگ براق- سد ملاصدرا و سده…. با کشت برنج در ایستگاه هواشناسی چمریز در کامفیروز شمالی با اجاره و رهن زمین های بستر رودخانه کُر به مالکیت شرکت سهامی آب منطقه ای فارس!
چون چنین پنداریم، گوییم و بر قلم کشیم، روزگار مروت و انصاف در این خطه پایدار و پابرجا می شود و وجدان انسانی جاویدان تا خاک پاک ایران زمین موج زند و خرسندی پهنه گیتی، دست یاقتنی…!
باسپاس
موسی بذرافکن
کارشناس ارشد هیدروژئولوژی
جمعه سیزدهم شهریورماه سال یکهزار و سیصد و نود و چهار خورشیدی