آب، این عنصر حیات بخش، همواره نمودی از جنبش و حرکت محسوب شده است. این عنصر حیاتی با سرچشمه گرفتن از دامان کوههای سر به فلک کشیده و دشتهای حاصلخیز به تشریح اثرات خود بر زندگی گونههای انسانی، گونههای حیوانی و گونه های جانواری و گونههای گیاهی پرداخته است و خود جلوهای از جلال و عظمت خداوندی را به منصه ظهور گذاشته است.
اما اثرات حاصل از فقدان پدیده حیات بشریت که در طی حداقل نزدیک به یک دهه اخیر، کل مساحت کشور را در برگرفته است و آثار خود را در گستره ملی به صور گوناگون همچون خشکیدگی درختان مثمر و غیر مثمر، کاهش عرصه های فضای سبز، کاهش تولیدات کشاورزی، افت محسوس در تولیدات دامی و غیره به نمایش گذاشته است، در سنوات اخیر موجبات اعتراض جمعی را فراهم آورده است و همین مساله خود به تشکیل کارگروههای مستمر و نشستهای تخصصی منجر شده است.
به گزارش پایگاه خبری کشاورزی و منابع طبیعی(IANN)؛ بخش کشاورزی به عنوان بخش زیرساختی جامعه ملی، با تاثیر پذیری از پدیده خشکسالی، سنوات اخیر در مسیر گذر از یکی از بدترین خشکسالی سالهای آبی ۱۵۰ سال گذشته قرار گرفته است؛ به طوریکه در اثر تداوم پدیده خشکسالی، تعداد زیادی از کشاورزان و باغداران، منابع مالی خود را از دست دادند.
البته جای گفتن دارد که در سنوات اخیر، حجم اقدامات انجام شده مسئولان در زمینه خشکسالی بسیار خوب و انصافاً کارهای بزرگی صورت گرفت و مجاهدتی بزرگ با هدف گذر از این گردنه انجام شد که از نتایج آن اقدامات هم میتوان به تلاش ثمربخش مسئولین و همت باغداران و زمین داران بخش کشاورزی برای نگهداشت وضع موجود اشاره کرد.
علی رغم استعداد بالقوه و بالفعل فراوان کشور در امر باغداری و مزرعهداری، مشکلاتی مثل کم آبی، تاثیر چاههای غیرمجاز حفر شده بر دهانه مزارع و باغات بر آبهای موجود، مشکل حفااظت از منابع آب، آلودگی منابع آب تحت تاثیر کم آبی، از بین رفتن گونههای گیاهی جانوری تحت تاثیر آب موجود، افزایش میزان سوء استفاده از زمین و آب، مشکل ایمنی سدها، و مشکل توزیع آب مثل یک چتر بزرگ بر کشور مخصوصا نقاط کویری و کوهپایهای کشور سایه افکنده است.
بازتاب اثرات مخرب حاصل از تداوم پدیده خشکسالی بر بخش کشاورزی کشور در مراسم اختتامیه نشست تخصصی “میزگرد بین المللی تخصصی یافتن راه حل برای تلاب های در معرض خشک شدن” که سال گذشته در سازمان حفاظت محیط زیست به خوبی واکنش برانگیز بود، درست در آن نقطه نظر دبیر ملی کارگروه نجات دریاچه ارومیه که بر این نکته که بزرگترین مشکل مدیریت کلان در ایران نبود برنامه ریزی بلند مدت و نادیده گرفتن اصول توسعه پایدار است، تأکید کرده بود.
وی در بخش دیگری از سخنان خود با بیان اینکه خشکسالی تنها توجیحی برای سلب مسئولیت است، نبود بودجه کافی و مختص را از عوامل ممانعت کننده رفع چالشهای زیست محیطی و معضلات بخش کشاورزی عنوان می کند و می افزاید: با نگاه منطقی و درست دولت تدبیر و امید و حذف نگاه امنیتی به مساله، همچنین استفاده از پتانسیل نهادهای مردمی و بومی مناطق، دانشگاهیان به ویژه دانشگاه شریف، NGO ها و سایر نهادهای مرتبط مردم به طور کامل و شفاف از تمام اطلاعات و اخبار مربوط ،برای ابعاد چالش به وجود آمده، راهکارهای قابل اعمال اتخاذ شود تا بتوانیم از پس بحران آب و بحران ناشی از آن که بحران زیست محیطی است برآئیم.
به نظر میرسد که توجه دولت تدبیر و امید به دو رکن دولت و مردم و تلاش برای حفظ تعامل دوطرفه بین بخش دولتی، بخش خصوصی و بخش مردمی به عنوان سه رکن هرم کشاورزی کشور ایران اسلامی، اهمیت صداقت و شفافیت دولتمردان را در پاسخگویی به سوالات برای نمایشی خوب از تولیدات بخش کشاورزی بارزتر خواهد کرد؛ چرا که این تعاملات است که به ارائه آمار و اطلاعات شفاف و دقیق و مستند می انجامد و به مسئولین، قدرت قضاوت و تحلیل را برای حل مساله و یا کنترل مساله میدهد.
تأکید بر این نکته ضروری است که در دولت تدبیر و امید، توجه به رسانه ها و سایت های خبری جایگاهی مهم دارد ولی در عمل آنچه مشاهده شده است حضور کمرنگ خبرنگاران و مجامع خبری و تحلیلی در عرصه بررسی مشکلات فرا بخشی است زیرا همانطور که میدانیم حضور یا عدم حضور بخش های مختلف خبری در یک بخش چالشی، نقشی اساسی در بهروز رسانی عملیات اجرائی و اقدامات بعدی دارد؛ چرا که انعکس خبری مشکلات هر بخش جامعه ملی و جامعه منطقهای در رسانه ها اعم از رسانه های مکتوب و رسانههای تصویری و رسانههای صوتی، همگام بودن رسانه و مسئولین و مردم را به بهترین شکل به منصه ظهور میگذارد و گامی خواهد بود در مسیر رفع بهتر نواقص.
در این راستا حضور کمرنگ و بعضا عدم حضور رسانه ها و نمایندگان رسانهای در مجامع خبری ضمن اینکه تدبیر بهتر را از مسئولین سلب میکند، امکان اتخاذ تصمیمات کاربردی را نیز از مسئولین گرفته است.
در شرایط فعلی کشور که تا چند سال گذشته بیشتر گفتگوها بر سر موضوعات حزبی و سیاسی دور میزد حالا با تبدیل شدن آب به عنوان موضوعی ملی، حتی میزگردها هم به موضوع آب به عنوان موضوع اول خود، نگاهی ویژه دارند.
از هر چه بگذریم، گفتن این مساله که هم اکنون ۵ استان کشور(خوزستان، اصفهان، چهارمحال و بختیاری، کرمان و یزد) با بحران آب روبرو هستند و گرمای سوزان تابستان هم که در چندسال اخیر، بیسابقه ارزیابی شده بود خشکسالی و بحران بیآبی را در این مناطق دوچندان کرده است.
مدینه صابری/خبرنگار IANN در اصفهان