سرفصل های فعالیت های اصلاحی و نوآورانه
بخش نهم گفتگو با داریوش مختاری کارشناس ارشد فعال مهندسین مشاور در خصوص چالش ها و مشکلات مهندسان مشاور استان فارس
پایگاه خبری کشاورزی و منابع طبیعی/ (IANN) در ادامه گفتگو با داریوش مختاری، کارشناس ارشد فعال مهندسین مشاور، سرفصل های فعالیت های اصلاحی و نوآورانه صنفی مهندسان مشاور را از ایشان جویا شدیم.
پایگاه خبری کشاورزی و منابع طبیعی ایران؛ سرفصل فعالیت های نوآورانه و حرفه ای کدامند؟
شرکت های مهندسان مشاور جزو بدنه نظام فنی و اجرایی کشور هستند. بازوی اصلی پروژه های عمرانی مهندسان مشاور هستند. به واقع می باید بالاترین تراز مهندسی در کشور مربوط به مهندسان مشاور باشد. مهندسان مشاور دغدغه های فراوان و مشکلات فراگیری دارند. به طوری که محیط کسب و کار آنان محدود به حل و فصل مشکلات اولیه همانند بیمه و مالیات شده است و مادامی که این مشکلات وجود دارند مشاوران نمی توانند به رشد مناسب سازمانی دست یابند. امور صنفی شرکت های مهندسین مشاور شامل روابط عمومی، مسولیت اجتماعی، خدمات کارشناسی، مشاوره، آموزشی و پژوهشی، استانداردسازی، توسعه کسب و کار و بازاریابی بین المللی، خدمات رفاهی و نیازمندی های اعضا، تخفیفات خدمات و پیگیری تشکیل تعاونی های مسکن و کالا می باشد. امور قراردادی و حقوقی شامل رتبه بندی، تشخیص صلاحیت، داوری و حکمیت، قراردادهای تیپ و عضویت می باشد. امور حرفه ای شامل بیمه، مالیات و تعرفه می باشد. ابتدا باید از مسایل اولیه حل و فصل شوند تا بتوان وارد مرحله اخلاق حرفه ای و همانند آن شد. حل و فصل این امور، بستر مناسب کاری و انگیزشی برای رشد و تعالی نظام فنی و اجرایی توسط شرکت های مهندسین مشاور را فراهم می کند.
پایگاه خبری کشاورزی و منابع طبیعی ایران؛ برای خروج از روزمرگی چه می توان کرد؟
با یک نگاه راهبردی، چاره اندیشی برای فعالیت مشاوران غیربومی، تعیین سرفصل های محدوده عمل دانشگاه ها، دانش بنیان ها، صدور رتبه های موازی، حل و فصل تعرفه، بیمه و مالیات جزو مسایل پایه ای است و به بهبود فضای کسب و کار می انجامد. مشارکت در کارگروه های چهارگانه شورای فنی استان و کارگروه مدل سازی اطلاعات ساخت (BIM) و همانند آن نیز جزو اقدام های لازم در بهبود خدمات و ارتباط مستمر و موثر انجمن در شوراهای استانی (مصالح و تجهیزات صنعت ساخت، پیمان و ضوابط فنی، آموزش و ترویج نظام فنی و اجرایی و نظارت) می باشد. دریافت گواهی صلاحیت آموزش، تنظیم تفاهم نامه همکاری با جامعه مهندسان مشاور را می توان جزو اقدام های پایه ای و زیربنایی برشمرد. پس از آن می توان گام های بزرگی از جمله برگزاری اجلاس نفت و گاز، معاینه فنی ساختمان، طرح تعادل بخشی و اخلاق حرفه ای برابر ضوابط فیدک برداشت.
پایگاه خبری کشاورزی و منابع طبیعی ایران؛ آیا تعدد انجمن های صنفی نداریم؟
در کشور ۴۲۵۵ شرکت مهندسین مشاور داریم. در حالی که شمار اعضای جامعه مهندسان مشاور ایران ۸۵۰ عضو می باشد. به همین ترتیب ضریب مشارکت کمتر از ۲۵ درصد است. در انجمن های استانی نیز کمتر از ۵ انجمن صنفی در کشور داریم که هر کدام دارای اعضای کامل نیستند. آنچه که مشخص است، ضریب مشارکت نیز کمتر از ۳۰ درصد است. در استان، ضریب مشارکت به عدد ۶۰ درصد نزدیک است که رو به بهبودی است. برای نمونه انجمن صنفی شرکت های مهندسی و ساخت (صنایع نفت و نیرو)، انجمن صنفی کارفرمایی صنعت پالایش نفت، انجمن صنفی کارفرمایی تولیدکنندگان و صادرکنندگان فرآورده های نفتی و انجمن شرکت های مهندسی و مشاور اکتشاف و تولید نفت، انجمن صنفی سندیکای برق، انجمن صنفی معماران و انجمن صنفی نقشه برداران را داریم. این تعدد موجب می شود که واگرایی نظام فنی و اجرایی بیشتر و بیشتر شود. در حالی که بهتر است نقشه برداران یا معماران در قالب کارگروه در بدنه یک تشکل محوری همانند جامعه مهندسان مشاور ایران و در سطح محلی در انجمن های صنفی فعالیت کنند. تعدد تشکل ها، هم افزایی تشکل های مهندسی برای دفاع از حقوق صنفی شان را محدودتر می کند. بنابراین بهتر است ارتباط تشکل های صنفی حوزه خدمات مشاوره کشور با جامعه مهندسان مشاور ایران مشخص شود.
پایگاه خبری کشاورزی و منابع طبیعی ایران؛ چه اقدامی در ارتباط با همکاری انجمن های صنفی با جامعه مهندسان مشاور لازم است؟
انجمن صنفی مهندسان مشاور به عنوان یک تشکل صنفی مدنی، به طور عمده به حل و فصل مسایل و مشکلات صنفی شرکت های مهندسان مشاور در سطح استانی می پردازد. در همان حال، شماری از شرکت های استان واجد عضویت جامعه مهندسان مشاور بوده اند و در سال های پیش دفتر نمایندگی جامعه در استان فارس فعال بوده است. با توجه به انبوه مسایل حرفه ای انباشته شده و مشکلات روزافزون و به منظور هم افزایی و پدیدآوری همکاری های گسترده و مکمل با جامعه مهندسان مشاور ایران، تنظیم تفاهم نامه عملیاتی بین انجمن و جامعه، یک ضرورت می باشد. در همین رابطه، دو گزینه پیش رُوی نهادهای صنفی استانی و جامعه می باشد:
گزینه الف: تشکیل کانون انجمن های صنفی مهندسان مشاور و یا کانون انجمن های صنفی کشور و تشکیل دفاتر نمایندگی جامعه در استان ها
گزینه ب: خودداری از تشکیل کانون انجمن های صنفی و تشکیل دفاتر نمایندگی جامعه و در همان حال تنظیم تفاهم نامه همکاری بین نهادهای انجمن صنفی استانی با جامعه مهندسان مشاور ایران
برای تحقق گزینه (ب) لازم است تفاهم نامه همکاری منسجم و دقیقی تنظیم شود و کلیه ملاحظات حقوقی طرفین در آن پیش بینی شود. برقراری این همکاری می تواند امکان هم افزایی، اثربخشی، کارآمدی و سرعت بخشیدن به حل و فصل مسایل و مشکلات و در همان حال حرکت به سمت و سوی اقدام هایی همانند استقرار اخلاق حرفه ای و صادرات دانش فنی مشاوران را فراهم کرد. انجمن می تواند در به سامان کردن و عضویت های جامعه کمک کند و در همان حال، جامعه می تواند در انتقال دیدگاه ها و حل مشکلات مشاوران در سطح ملی اقدام نماید. به این ترتیب، هر دو نهاد ضمن حفظ پایداری فعالیت و توسعه اعضا و تشکل و هویت و استقلال حقوقی، می توانند با یکدیگر همکاری کنند. تنها وجه موازی کاری، عضویت دوگانه اعضاست که هم اکنون نیز وجود دارد و این موازی کاری بر موازی کاری گزینه (الف) ارجحیت دارد و کمتر هزینه آور است و وجه موازی کاری آن در تقسیم کار مشکلات استانی و ملی خنثی می شود. از دیدگاه اقتصاد نهادی، هرگونه موازی کاری در بخش خصوصی به سبب اینکه بار مالی برای دولت ندارد قابل دفاع است. هر چند از دیدگاه تحلیل اقتصادی هرگونه کاهش هزینه در ظرف اقتصاد مناسب است. ولی نهادهای مدنی می توانند با پذیرش یک ساز و کار همکاری به کاهش هزینه های مبادلاتی در اقتصاد کمک کنند. در نتیجه، موازی کاری ناشی از این همکاری می توانند در مجموع از نظر اقتصادی قابل دفاع باشد.
پایگاه خبری کشاورزی و منابع طبیعی ایران؛ و در خصوص چالش برآوررد نامتناسب قیمت مناقصه های مطالعاتی و نظارتی پروژه های عمرانی چه باید کرد؟
چگونگی برگزاری مناقصه ها و رعایت بخشنامه ها و آیین نامه های اجرایی مناقصه ها، تاثیرات فراگیری بر کیفیت انجام مطالعات و یا اجرای درست پروژه های عمرانی بر جا می گذارد. در همین رابطه گهگاهی مواردی از پذیرش پیشنهادهای نامتناسب قیمتی مربوط به مناقصه های نظارتی و مطالعاتی دیده می شود. با توجه به تاثیر بسیار نامطلوب پیشنهادهای نامتناسب به ویژه پیشنهادهای با قیمت بسیار پایین بر کیفیت اجرای پروژه عمرانی، میباید بر اساس بند (۴) پخش (پ) ماده (۳) آیین نامه خرید خدمات مشاوره (۱۳۸۸)، پیشنهادهای مالی نامتناسب، مردود اعلام شود.
پایگاه خبری کشاورزی و منابع طبیعی ایران؛ آیا مهندسان مشاور می توانند در تکمیل طرح های ناتمام استان موثر باشند؟
در استان فارس نزدیک به ۳۰۰۰ پروژه عمرانی ناتمام باقی مانده است که تکمیل نشدن و نبود بهره برداری به موقع از آنها موجب هدررفت هزینه های ریخته شده (Sunk Costs) و پیامدهای اقتصادی، مالی، زیست محیطی و اجتماعی فراوانی شده است. به منظور فراهم کردن زمنیه قانونی برای مشارکت عمومی-خصوصی، خیرین و سرمایهگذاران بخش خصوصی، ظرفیت قانونی مناسب از جمله مواد (۱۰)، (۱۸)، (۲۷) و (۵۶) قانون الحاق قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت (۱۳۹۳) موسوم به قانون الحاق (۲) تصویب شده است. قانون بودجه ۱۴۰۱ و قانون برنامه هفتم توسعه (در دست تصویب مجلس) پشتوانه حقوقی این اقدام است.
پایگاه خبری کشاورزی و منابع طبیعی ایران؛ در حوزه شهرسازی چه اقدام نوآورانه ای مورد نظر است؟
برابر مبحث ۲۲ مقررات ملی مسکن (مراقبت و نگهداری از ساختمان ها)، شهرداری ها به عنوان دستگاه مسئول کنترل ساخت و ساز در شهرها مهمترین وظیفه را در رعایت مقررات ملّی ساختمان بر عهده دارند که می بایست با همکاری سازمانهای نظام مهندسی ساختمان و سازمان ملّی استاندارد ایران و همچنین با استفاده از کمک “تشکل های حرفهای” نسبت به ترغیب و تشویق استفاده از روش های نوین ساخت و حفاظت از طرح های بالادستی شهری اقدام کنند. دستورالعمل مبحث بیست و دوم مسکن، زمینه قانونی معاینه فنی ساختمان ها را فراهم می کند و تاکنون در دستور کار سازمان های مرجع قرار نگرفته است.
پایگاه خبری کشاورزی و منابع طبیعی ایران؛ چگونه می توان ظرفیت های حوزه نفت و گاز استان را با کمک خدمات مهندسین مشاور فعال کرد؟
شهر شیراز با دارابودن دستگاه های اجرایی، رشته های دانشگاهی و شرکت های مهندسین مشاور و طرح و ساخت و خدمات مهندسی، دارای مزیت های فراوانی در حوزه نفت و گاز است. با توجه به در دستورکار بودن و تنظیم تفاهم نامه همکاری چهارجانبه بین انجمن، دانشگاه شیراز، خانه صنعت، معدن و تجارت (صمت) و شرکت شهرک های صنعتی و به سبب برقراری تعامل سازنده و موثر و فراهم کردن زمینه رشد و انتقال دانش فنی و آموزش، بهتر است نسبت به برگزاری یک همایش اجلاس ملی (همایش-گردهمایی) اقدام گردد. برگزاری یک اجلاس مفید و موثر و با برنامه ریزی دقیق و هدفمند، به احتمال می تواند به رشد مطالعات زیست محیطی و تخصص های مشترک و ارتقای مرتبه مشاوران استانی، تقویت ارتباط نهادهای دانشگاهی با حوزه های کاربردی و مهندسی استان کمک کند.
پایگاه خبری کشاورزی و منابع طبیعی ایران؛ درج امتیاز گواهی عضویت انجمن در صدور گواهی صلاحیت
برابر آیین نامه تشخیص صلاحیت مشاوران (امتیاز امکانات پشتیبانی)، حداکثر امتیاز به عضویت در مجامع حرفه ای معتبر (داخلی و بین المللی) برابر ۲۰ امتیاز می باشد و به ازای هر عضویت، ۱۰ امتیاز پیش بینی شده است و با توجه به ماده (۱۳۱) قانون کار مبنی بر حفظ حقوق و منافع مشروع و قانونی و بهبود وضع اقتصادی اعضاء و اعتبارنامه انجمن از اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان فارس و اساسنامه انجمن موضوع وظایف اساسی و عام انجمن صنفی مبنی بر نقش انجمن در برنامه ریزی برای تامین نیازهای صنفی، آموزش، توسعه و گسترش فعالیت های اعضاء، بهتر است گواهی عضویت شرکت های مهندسان مشاور استان در “انجمن صنفی کارفرمایی مهندسان مشاور استان فارس” که دارای تاریخ اعتبار معتبر می باشد، در اولویت و الزامات دریافت امتیاز یادشده منظور شود.
پایگاه خبری کشاورزی و منابع طبیعی ایران؛ ضرورت گواهی صلاحیت آموزشی برای انجمن ها چیست؟
مدیران و کارشناسان شاغل در شرکت های مهندسان مشاور استان واجد دانش و تجارب میدانی و دانش ورزی گسترده و انباشته ای هستند و انتقال این دانش یک ضرورت است و در همان حال نظر به اینکه برگزاری دوره های آموزشی توسط این افراد برای کارکنان دستگاه های دولتی موجب هم افزایی و کاستن از اصطکاک مابین شرکت های مهندسان مشاور و دستگاه های اجرایی می شود، دریافت مجوزهای آموزشی برای انجمن در دستور کار قرار دارد. به منظور دستیابی به صلاحیت آموزشی، رعایت دو شرط زیر الزامی است:
الف-دریافت گواهی صلاحیت در یک حیطه آموزشی برابر ضوابط دستورالعمل اعتبارسنجی و تعیین صلاحیت مراکز و موسسات آموزشی متقاضی برگزاری دوره های آموزشی کارمندان دولت به شماره ۱۵۵۸۵۰۵ تاریخ ۱۸/۰۹/۱۳۹۶ سازمان اداری و استخدامی کشور
ب-دریافت گواهی “صلاحیت عمومی تدریس عمومی” و گواهی “صلاحیت موضوعی تدریس” برای افراد داوطلب تدریس (حدود ۳۰ نفر در تخصص های مختلف مهندسان مشاور)
این دو مجوز مکمل یکدیگر بوده و پس از دریافت مجوزهای فوق، انجمن یک “تفاهم نامه آموزشی با مدیریت آموزش سازمان مدیریت و برنامهریزی استان” تنظیم خواهد کرد و از آن پس، دارای مجوز برگزاری دوره آموزشی برای کارکنان دولتی خواهد شد. در این صورت صدور هرگونه گواهی صلاحیت توسط انجمن، دارای اعتبارسنجی مورد تایید سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان خواهد شد.
پایگاه خبری کشاورزی و منابع طبیعی ایران؛ اعضای هیات علمی دانشگاه ها تا چه اندازه می توانند در فعالیت مهندسان مشاور فعالیت کنند؟
دو وجه مشارکت اعضای هیات علمی دانشگاه ها در فعالیت مهندسان مشاور عبارتند از: شرکت های دانش بنیان و مشاور با رعایت قانون و عضویت رتبه های تخصصی. به نظر می رسد نیازمند اصلاح آیین نامه ارتقای مرتبه هیات علمی هستیم. مطالعات پروژه های مطالعاتی مهندسین مشاور می باید از مسیر مناقصه بگذرند. در حالی که انجام امور پژوهشی بر حسب پذیرش طرح پیشنهادی و تصویب آن در یک کمیته پژوهشی می باشد و نیازمند گذراندن فرایند مناقصه نمی باشند. ضمن اینکه به سبب ماهیت پروژه های مطالعاتی مهندسین مشاور، پذیرش مسوولیت پیامدهای مطالعات پروژه های عمرانی با شرایط و اساسنامه دانشگاه ها مطابقت لازم را ندارد. اعضای هیات علمی دانشگاه ها می توانند به عنوان عضو امتیازآور رتبههای تخصصی شرکت های مهندسین مشاور در انجام مطالعات توجیهی و طراحی تفصیلی پروژه های عمرانی مشارکت کنند، ولی در هیچ کدام از قوانین موضوعه خدمات مهندسی مشاور، اجازه انجام مطالعات مهندسین مشاور به دانشگاه ها، مراکز پژوهشی و یا موسسات مطالعاتی تابع وزارت علوم، تحقیقات و فناوری داده نشده است.
پایگاه خبری کشاورزی و منابع طبیعی ایران؛ مساله گواهی صلاحیت های موازی چیست؟
در ظرف گواهی صلاحیت ها که سازمان برنامه و بودجه را داریم؛ نگاه سخت گیرانه ای به صدور گواهی صلاحیت ها وجود دارد که اتفاقا برای رشد کیفی خدمات مهندسان مشاور در کشور بسیار لازم است. همچنان بوروکراسی اداری و استقرار سامانه ها، مشکلاتی را پدید آورده اند که به آن اشاره خواهد شد. در همین رابطه، چنانچه دستگاه های اجرایی در خصوص شایستگی گواهی های صلاحیت صادره از سازمان برنامه و بودجه کشور دغدغه ای دارند و یا اشکال فنی و کاستی خاصی را مورد نظر دارند، مراتب را به سازمان برنامه و بودجه کشور منعکس نمایند تا در قالب یک فرایند یکنواخت و همسان، مستندات فنی و یا حقوقی تکمیلی دستگاه های اجرایی جزو شرایط احراز صلاحیت مهندسان مشاور و مشخصا با مرجعیت دستگاه برنامه و بودجه کشور قرار گرفته و به این ترتیب از تضاد محتوایی و اجرایی در نظام فنی و اجرایی کشور جلوگیری شود. حل و فصل این موارد، نیازمند یک اقدام زودهنگام از سوی سازمان برنامه و بودجه کشور و تهیه و ابلاغ مصوبه از سوی هیات وزیران به کلیه وزارتخانه ها مبنی بر اولویت قطعی به رتبه های صادره از سازمان برنامه و بودجه کشور و ابطال هرگونه گواهی صلاحیت توسط سایر دستگاه های اجرایی می باشد.
پایگاه خبری کشاورزی و منابع طبیعی ایران؛ سپاس از وقتی که گذاشتید.
